Jerusalem ကုိ အစၥေရးၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ Trump အသိအမွတ္ျပဳမႈအေပၚ ႏုိင္ငံတကာ တံု႔ျပန္

သမၼတ Trump က ေဂ်႐ုဆလင္ကို အစၥေရးၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းအား ျပသစဥ္။

Jerusalem ကို အစၥေရးရဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ အေမရိကန္က အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္းနဲ႔ အေမရိကန္သံ႐ံုးကို Tel Aviv ကေန Jerusalem ကို စတင္ ေျပာင္းေရႊ႕ဖုိ႔ လုပ္ေနေၾကာင္း သမၼတ Donald Trump က ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။ အခုလုိ လုပ္ေဆာင္မႈ အတြက္ ကမာၻတလႊားက အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္တဲ့ တုံ႔ျပန္မႈေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔လာရပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ ဒီအျငင္းပြါးဖြယ္လုပ္ရပ္က ေဒသတြင္းတင္းမာမႈေတြကို မီးေလာင္ ရာေလပင့္ ျဖစ္လာေစႏုိင္တဲ့အျပင္ အာရပ္နဲ႔အစၥေရး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈရေအာင္ အေမရိကန္ရဲ့ ႀကိဳးစားေနမႈေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ႏုိင္တယ္လို႔ အာရပ္နဲ႔ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြက သတိေပးေနတဲ့ၾကားကပဲ အခုလို သမၼတ Trump က ေၾကညာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

သမၼတ Trump ရဲ့ ဒီအစီအစဥ္ကို ကန္႔ကြက္တဲ့အေနနဲ႔ "Days of Rage" ေခၚ “ေဒါသ လႊမ္းၿခံဳတဲ့ ရက္မ်ား” အျဖစ္ ၃ ရက္တာ က်င္းပဖို႔ ပါလက္စတိုင္း ေတြက ေတာင္းဆိုၾက ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ သမၼတ Trump ကေတာ့ အခုအခ်ိန္ဟာ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီလို႔ သူယံုၾကည္ေၾကာင္း သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္မွာ ေျပာၾကားခဲ့ တာပါ။

“ဒါ့ေၾကာင့္ အခုအခ်ိန္ဟာ Jerusalem ကို အစၥေရးရဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ တရားဝင္ သတ္မွတ္ ရမယ့္ အခ်ိန္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာခဲ့တာပါ။ အရင္သမၼတ ေတြလက္ထက္မွာ ဒီလို ေျပာင္းေရႊ႕ဖုိ႔ကိစၥကို မဲဆြယ္ပြဲမွာ အဓိကထား ေျပာၾကားခဲ့ၾကေပမယ့္ ေျပာတဲ့အတိုင္း တေယာက္မွ မလုပ္ခဲ့ၾက ပါဘူး။ ဒီေန႔ေတာ့ ဒါကို က်ေနာ္ လုပ္ေနပါၿပီ။ ဒီလို လုပ္တာဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ အက်ိဳးစီြးပြါးအတြက္ က်ေနာ္လုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အစၥေရးနဲ႔ပါလက္စတိုင္းတို႔ၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔လည္း ဆက္ၿပီးလုပ္မွာပါ။”

အေမရိကန္ သံရံုးကို Tel Aviv ကေန Jerusalem ကို စတင္ေျပာင္းေရႊ႕ဖို႔လည္း သမၼတက အေမရိကန္ ႏို္င္ငံျခားေရးဌာနကို ညႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

အခုလို လုပ္ေဆာင္တာဟာ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းတို႔ၾကား ေရရွည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ အေမရိကန္ေတြထားရွိတဲ့ ခိုင္မာတဲ့ ကတိကဝတ္ကို စြန္႔ခြြါတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သမၼတ Trump က အထူးျပဳေျပာၾကားခဲ့သလို Jerusalem က အစၥေရးရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ဆိုင္မႈ ဒါမွမဟုတ္ ၂ ဘက္ၾကား နယ္နိမိတ္ အျငင္းပြါးမႈဆိုင္ရာ အေျဖရွာမႈေတြအပါအဝင္ ဘယ္ဘက္ကိုမွ ဘက္လိုက္မွာ မဟုတ္ဖူးလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ Jerusalem က ဘာသာေရး အထြဋ္အျမတ္ထားရာ ေနရာေတြအတြက္ နဂို အတိုင္း ပိုေနၿမဲ က်ားေနၿမဲ အတိုင္းပဲ ဘက္အားလံုးက သေဘာထားဖို႔လည္း သမၼတ Trump က ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။

အေမရိကန္ သမၼတရဲ့ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ သမိုင္းဝင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခုလို႔ အစၥေရး ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ Benjamin Netanyahu က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အစၥေရးရဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရး ဆိုင္ရာအသိမွတ္ျပဳမႈေတြ ေန႔စဥ္လိုလို လက္ခံရရွိေနတဲ့ ထဲမွာ ဒီေန႔ကေတာ့ အထူးျခား ဆံုးပါလို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ပါလက္စတိုင္း သမၼတ Mahmoud Abbas ကေတာ့

သမၼတ Trump ရဲ့ အစီအစဥ္ဟာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ့ အစၥေရး ပါလက္စတိုင္းႏွစ္ဖက္ ၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးပမ္းရင္း ညွႇိႏႈိင္းေရးမႉးအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ေနရာ ကေန စြန္႔ခြါလိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေျပာသြားတာပါ။

တူရကီသမၼတ Recep Tayyip Erdogan နဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္ဘုရင္ Abdullah တို႔ဟာ OIC အစၥလာမ္မစ္ ပုးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ အဖြဲ႔ဝင္ ၅၇ ႏိုင္ငံ အေရးေပၚအစည္းအေဝး ေခၚယူဖို႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က Ankara မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကပါတယ္။

ျပင္သစ္သမၼတ Emmanuel Macron ကလည္း အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။

ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ Antonio Guterres ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ လိုတယ္လို႔ ႏုိင္ငံတကာကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ဗုဒၶဟူးေန႔မွာပဲ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“Jerusalemျပႆနာဟာ သက္ဆုိင္တဲ့ႏိုင္ငံႏွစ္ခုၾကား တုိက္႐ိုက္ ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္းေျဖရွင္း ရမယ့္ ျပႆနာတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရေကာင္စီနဲ႔ အေထြေထြ ညီလာခံ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ အေပၚ အေျခခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။

အခုလို သိပ္ကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခေနမွာ ကၽြန္ေတာ္ ရွင္းရွင္းပဲ ေျပာပါရေစ။ ၂ ျပည္ေထာင္ သီးျခား ရပ္တည္ ေျဖရွင္း ရမယ့္ အေျဖကလြဲလို႔ တျခားနည္းလမ္း မရွိပါဘူး။ ၂ ျပည္ေထာင္ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရး အတတြက္ ၂ ဖက္ အျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳ ဖို႔ပဲ လုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ Jerusalem ကို ပါလက္စတိုင္းနဲ႔ အစၥေရး တို႔ရဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ထားၿပီး သက္ဆုိင္ရာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းရင္းနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈ ရေအာင္ လုပ္ရမွာပါ။”

ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး Francis ကေတာ့ Jerusalem ကို မူလ ရွိရင္းစြဲ အေနထားအတိုင္း ထားရွိၾကဖို႔ ေတာင္းဆိုရင္း ႏိႈင္းႏိႈင္းခ်ိန္ခ်ိန္ စဥ္းစဥ္း စားစား လုပ္ၾကဖုိ႔နဲ႔ ေသြးထြက္သံယို မႈေတြ ကို ေရွာင္ရွားၾကဖုိ႔ ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com