ေျမာက္ကိုရီးယားအေပၚ ကန္အေရးယူမႈ တ႐ုတ္ လိုက္ပါေဆာင္႐ြက္ပါ႔မလား

တ႐ုတ္သမၼတ Xi Jinping နဲ႔ အေမရိကန္သမၼတ Donald Trump။

ေျမာက္ကုိရီးယားက တုိက္ခ်င္းပစ္ ဒုံးလက္နက္ကုိ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ စမ္းသပ္ ပစ္လႊတ္လုိက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္း သူ႔ရဲ႕ အရင္းႏွီးဆုံး မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ပုိမုိ ျပင္းထန္တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဖိအားေပးေနပါတယ္။ ဗုဒၶဟူးေန႔က ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရးေကာင္စီ စည္းေ၀းပြဲမွာလည္း တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားကုိ ေရနံ တင္ပုိ႔မႈေတြ ျဖတ္ေတာက္ေပးဖုိ႔ အေမရိကန္က ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအုိေအသတင္းေထာက္ Bill Ide ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕က ေပးပုိ႔ထားတဲ့ သတင္းကုိ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

ေျမာက္ကုိရီးယားက ေနာက္ဆုံးနဲ႔ အဆင့္အျမင္ဆုံး ဒုံးက်ည္ စမ္းသပ္ပစ္လြတ္မႈ ျပဳလုပ္လုိက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ တရုတ္ႏုိင္ငံက အခုခ်ိန္ထိ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ၀န္ေလးေနတဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယားကုိ ေရနံတင္ပုိ႔မႈ ျဖတ္ေတာက္ေပးဖုိ႔ အေမရိိကန္ျပည္ေထာင္စုက တရုတ္အစုိးရကုိ ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။

တရုတ္တုိ႔ဘက္က အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ၀န္ေလးေနေသးတဲ့ လကၡဏာေတြ ျပသေနဆဲျဖစ္ေပမယ့္လည္း အဲဒီလုိ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔အတြက္ သူတုိ႔အေနနဲ႔ အေလးနက္ထား စဥ္းစားဖုိ႔ လုိတဲ့ကိစၥျဖစ္တယ္လုိ႔ ေလ့လာသူေတြက သုံးသပ္ၾကပါတယ္။

Zhao Tong ဟာ Carnegie Tsinghau ဌာနက ကမၻာ့ေပၚလစီဆုိင္ရာ သုေတသီျဖစ္ပါတယ္။ သူက လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယား အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အခုလုိ ရွင္းျပပါတယ္။

“ေျမာက္ကုိရီးယားအေပၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔က စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔အေရးုယူမႈေတြ ပုိၿပီး တင္းၾကပ္မွာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါဟာ ေရွာင္လြဲလုိ႔မရႏုိင္တဲ့ ကိစၥရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ Hwasong – 15 ဒုံးက်ည္ စမ္းသပ္မႈက အေမရိကန္နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအေပၚ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈအရွိန္ ျမင့္သြားေစတဲ့အတြက္ ေျမာက္ကုိရီးယားအေနနဲ႔ အေရးယူခံထုိက္ပါတယ္။”

ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ ေနာက္ထပ္ ခ်မွတ္ဖုိ႔လည္း သိပ္ေနရာ မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။

တရုတ္ႏုိင္ငံထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ပိတ္ပစ္ဖုိ႔ တရုတ္အစုိးရက အမိန္႔ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ျဖစ္သလုိ တရုတ္ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔လည္း ေျမာက္ကုိရီးယားက အလုပ္သမားအသစ္ေတြ ထပ္မငွားေတာ့ဖုိ႔နဲ႔ ရွိၿပီးသား အလုပ္သမားေတြကုိလည္း သက္တမ္း ထပ္တုိးမေပးေတာ့ဖုိ႔ ညြန္ၾကားခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ေျမာက္ကုိရီးယားကုိ ေရနံတင္ပုိ႔မႈဟာ တရုတ္အစုိးရက အထူး သတိထားၿပီး ကုိင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီေမးခြန္းအေပၚ တရုတ္အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား စဥ္းစားဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္း ပီကင္းတကၠသုိလ္က ႏုိင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡ Jia Qingguo က ေျပာပါတယ္။

“ေရနံတင္ပုိ႔မႈကုိ ရုတ္တရက္ အၿပီးအပုိင္ ျဖတ္ေတာက္လုိက္မယ္ဆုိရင္ ေျမာက္ကုိရီးယား ႏုိင္ငံအတြင္း ပုိမုိ ႀကီးမားတဲ့ စီးပြားေရး အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္သလုိ ႏုိင္ငံေရးအရ မတည္ၿငိမ္မႈေတာင္ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ တုိင္းျပည္အတြင္း မတည္ၿငိမႈေတြ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ တရုတ္ဘက္က ပထမဆုံး စဥ္းစားတဲ့အခ်က္က - ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ တည္ေဆာက္တဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယ စဥ္းစားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ကုိရီးယားကၽြန္းစြယ္မွာ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ေပၚတဲ့ဘက္ကုိ ဦးတည္သြားေစမယ့္ မတည္ၿငိမ္မႈေတြ ျဖစ္မလာေအာင္ ဘယ္လုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္မလဲဆုိတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဗုဒၶဟူးေန႔က ကုလသမဂၢမွာ ေျပာၾကားတဲ့ မိန္႔ခြန္းအတြင္း တရုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္အေနနဲ႔ ဒီကိစၥမွာ ဘယ္ကုိ ရပ္တည္ မလဲဆုိတာကုိ အေမရိကန္က ေစာင့္ၾကည့္ေနေၾကာင္း ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Nikki Haley က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။

“ႏုိင္ငံအားလုံးအတြက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစဖုိ႔ မွန္ကန္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ထံမွာ အခြင့္အေရး ရွိေနပါတယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မႈကုိ ျပသၿပီး လက္ေတြ႔ လုပ္ျပဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ဒီကိစၥကုိ သူ႔တႏုိင္ငံထဲ လုပ္မလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒီ ေရနံတင္ပုိ႔မႈကိစၥကုိ က်မတုိ႔ဟာ က်မတုိ႔ ဆုံးျဖတ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ရမလားဆုိတာပါဘဲ။”

တရုတ္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနကေတာ့ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ဖ်က္သိမ္းေရးနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားအေရးမွာ ပါ၀င္သူအားလုံး ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးေရး စားပြဲ၀ုိင္းထံ ျပန္ေရာက္လာေရးကိစၥကုိ အာရုံစုိက္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း ၾကာသပေတးေန႔က ေျပာပါတယ္။

တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အဲဒီ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကုိ ေအာင္ျမင္ႏုိင္ေအာင္ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ကုလသမဂၢက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြကုိလည္း အျပည့္အ၀ လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း တရုတ္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရ Geng Shuang က ေျပာပါတယ္။

“ေျမာက္ကုိရီးယားအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ အားလုံးကုိ ႏုိင္ငံတကာက လုပ္ေဆာင္ရမယ့့္ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြနဲ႔အညီ တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အေသအခ်ာ အျပည့္အ၀ လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။”

ဒါေပမယ့္ အခု ေနာက္ဆုံး ေျမာက္ကုိရီးယားျပဳလုပ္လုိက္တဲ့ ဒုံးက်ည္ စမ္းသပ္ ပစ္လြတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တရုတ္ သတင္းမီဒီယာေတြထဲမွာ အေမရိကန္ကုိ အျပစ္တင္တဲ့ပုံစံမ်ဳိး အစုိးရရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး ေရးသားထားၾကပါတယ္။

သမၼတ Trump အစုိးရက ေျမာက္ကုိရီးယားကုိ အၾကမ္းဖက္မႈ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ ႏုိင္ငံစာရင္းထဲ ထည့္သြင္းလုိက္တဲ့အတြက္ အခု ေနာက္ဆုံး ဒုံးက်ည္ စမ္းသပ္ ပစ္လြတ္မႈကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစုိးရပုိင္ China Daily သတင္းစာရဲ႕ အယ္ဒီတာ့ အာေဘာ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။

တဦးနဲ႔တဦး ရန္ေစာင္ေနၾကတဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ အေမရိကန္က ေခါင္းေဆာင္ ၂ ဦးတုိ႔အေနနဲ႔ စိတ္ေအးေအးထားၾကဖုိ႔ တရုတ္အစုိးရက လုိလားေနတာပါ။ ဒါ့အျပင္ ေျမာက္ကုိရီးယားအေရး ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးမႈ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မယ့္ အခြင့္အေရးဟာလည္း သမၼတ Trump အစုိးရေၾကာင့္ လက္လြတ္ ဆုံးရႈံးသြားရၿပီလုိ႔ ယူဆၿပီး တရုတ္တုိ႔က အေမရိကန္အေပၚ အမ်က္ထြက္ေနတယ္လုိ႔လည္း အဲဒီ သတင္းစာမွာ ေရးသားထားပါတယ္။

ဒီကိစၥကုိ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ပညာရွင္တခ်ဳိ႕ကလည္း ဘယ္လုိဘဲျဖစ္ျဖစ္ ေျမာက္ကုိရီးယားအေပၚ ပုိမုိ တင္းၾကပ္တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ ထပ္မံ ခ်မွတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ေနၿပီလုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။

တရုတ္နဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔အေနနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ ခ်မွတ္ေရးကိစၥမွာတင္ မဟုတ္ဘဲ တျခား အေၾကာင္းအရာ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကုိ ရွာေဖြ လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ပီကင္းတကၠသုိလ္က ႏုိင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡ Jia Qingguo က ေျပာပါတယ္ ခင္ဗ်ား။

ေဇာ္ဝင္းလိႈင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com