ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးပြဲ၊ တုိင္းျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္ အေရးၾကီးသလဲ

ေကာ့မွဴးၿမိဳ႕နယ္မွာ ေရြးေကာက္ပဲြဆိုင္ရာ သင္တန္းေပးေနစဥ္ Photo credit: Greg Kehailia | International IDEA
ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းက ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတရံုးဟာ ရပ္ကြက္ ဒါမွမဟုတ္ ေက်းရြာအုပ္စုေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးခ်ယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္း ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေတြကို ညႊန္ၾကားစာ တစ္ေစာင္ ေပးပို႔ထားပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္က တတိယအၾကိမ္ ျပင္ဆင္ ျပဌာန္းျပီးျဖစ္တဲ့ ရပ္ကြက္ သို႔မဟုတ္ ေက်းရြာ အုပ္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြရဲ႕ သက္တမ္းဟာ သမၼတ သက္တမ္းအတိုင္း ျဖစ္ရမယ္ ဆုိျပီး ျပင္ဆင္ထားတာေၾကာင့္ လက္ရွိ သမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္ရဲ႕ သက္တမ္းမွာ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ပြဲ က်င္းပေပးရတာလုိ႔ သိရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အသြင္ကူးေျပာင္းေနဆဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရပ္ကြက္နဲ႔ ေက်းရြာ အုပ္စု အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးခ်ယ္ပြဲေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါသလဲ ဆိုတာ ေလ့လာ သံုးသပ္ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

အရင္ စစ္အာဏာရွင္ေတြ စိိတ္ၾကိဳက္ ေရးဆြဲျပဌာန္းခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒဟာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို အေျခခံပါတယ္လို႔ ေျပာဖုိ႔ အေတာ္ခက္ခဲပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ သမၼတ ေရြးခ်ယ္မယ့္ အဖြဲ႕ရဲ႕ ၂၅ ရာခုိင္ႏွဳန္းေသာ မဲကို ရယူထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တပ္မေတာ္က ေထာက္ခံတဲ့ ပါတီဆို ၃၄ ရာခုိင္ႏွဳန္းေလာက္ အႏုိင္ရတာနဲ႔ တပ္မေတာ္အမတ္ေတြနဲ႔ ေပါင္းျပီး သမၼတ တစ္ေယာက္ ေရြးႏုိင္၊ အစိုးရဖြဲ႕ႏုိင္မယ့္ အေနအထားမ်ိဳး ဖန္တီးထားပါတယ္။ တပ္မေတာ္က ပူးေပါင္းမထားတဲ့ ဥပမာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အင္န္အယ္လ္ဒီ ပါတီလိုမ်ိဳးဆို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၆၇ ရာခုိင္ႏွဳန္း အထက္ အႏုိင္ရမွ သမၼတ ေရြးႏုိင္၊ အစိုးရ ဖြဲ႕ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပည္သူလူထုၾကီးရဲ႕ တစ္ခဲနက္ ေထာက္ခံမွဳေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အင္န္အယ္လ္ဒီ အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရ၊ သမၼတ ေရြးႏိုင္၊ အစိုးရဖြဲ႕ႏုိင္ ဆုိတဲ့ အေျခအေန ေရာက္ခဲ့ပါျပီ။

ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေတြကို သမၼတ က ခန္႔အပ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ လက္ရွိ တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြမွာ အင္န္အယ္လ္ဒီ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းကို လက္ေတြ႕ တာ၀န္ယူထားၾကတဲ့ ခရိုင္၊ ျမိဳ႕နယ္ နဲ႔ ရပ္ကြက္ဒါမွမဟုတ္ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကိုေတာ့ အင္န္အယ္လ္ဒီ အစိုးရက ခန္႔လို႔ မရပါဘူး။ ဖြဲ႕စည္းပုံ ပုဒ္မ ၂၈၈ ခရိုင္ႏွင့္ ျမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ “ခ႐ိုင္အဆင့္ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္တို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းမ်ားအား တာဝန္ေပးေဆာင္ရြက္ေစရမည္။” ဆိုျပီး ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္းေတြ ဆိုတာ ျပည္ထဲေရး ၀န္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္က ၀န္ထမ္းေတြ ျဖစ္ျပီး ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဌာနကို တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္တဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တစ္ေယာက္က တာ၀န္ယူထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ တပ္မေတာ္ကပဲ ဒီကေန႔ အခ်ိန္ထိ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတယ္လို႔ ေ၀ဖန္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ ဖြဲ႕စည္းပံု ပုဒ္မ ၂၈၉ ရပ္ကြက္ သို႔မဟုတ္ ေက်းရြာအုပ္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေခါင္းစဥ္ ေအာက္မွာေတာ့ “ရပ္ကြက္ သို႔မဟုတ္ ေက်းရြာအုပ္စု၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ရပ္ရြာကၾကည္ၫိုေလးစားၿပီး သိကၡာသမာဓိရွိသည့္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးကို ဥပေဒႏွင့္အညီ ခန္႔အပ္တာဝန္ေပး ေဆာင္ရြက္ေစရမည္။” ဆိုျပီးေတာ့ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ တစ္ခုလံုးကို ျခံဳငံုသံုးသပ္ၾကည့္လိုက္ရင္ သမၼတ၊ တုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္၊ ခရိုင္၊ ျမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အပါအ၀င္ ေနာက္ဆံုး ရပ္ကြက္ ေက်းရြာ အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အထိ ျပည္သူေတြ တုိက္ရိုက္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ႏုိင္သူ တစ္ေယာက္မွ မပါပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ မဆန္တဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အျဖစ္ ေ၀ဖန္ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ ေတာ္ပါေသးတယ္။ အရင္ လႊတ္ေတာ္ လက္ထက္က ရပ္ကြက္နဲ႔ ေက်းရြာအုပ္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းခဲ့ျပီး အဲဒီ ဥပေဒနဲ႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို ေရြးခ်ယ္ ခန္႔အပ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥပါ။

ဥပေဒနဲ႔ အညီ ဆုိေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးခ်ယ္တဲ့ စနစ္ကို ရွဳတ္ေထြးေအာင္ လုပ္ထားတာ၊ ျပည္သူေတြ နားမလည္တာ၊ ပါ၀င္ခြင့္ နည္းတာ၊ သက္ဆုိင္ရာ ျမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ဖို႔ အေျခအေန ေပးထားတာ စတဲ့ စတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ရပ္ကြက္နဲ႔ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တကယ္ေနထုိင္တဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဆႏၵနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါတင္မက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရဟာ သူတုိ႔ အစိုးရ သက္တမ္းမကုန္မီ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးခ်ယ္ပြဲေတြ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ တက္သုတ္ရိုက္ က်င္းပေစခဲ့ပါေသးတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၁၆ ဧျပီ အင္န္အယ္လ္ဒီ အစိုးရ တက္လာခ်ိန္တိုင္ေအာင္ ခရိုင္၊ ျမိဳ႕နယ္ နဲ႔ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြဆုိတာ ျပည္ထဲေရးက တစ္နည္းေျပာရရင္ တပ္မေတာ္က ၾသဇာေညာင္းတဲ့ လူေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ပံုသ႑ာန္မ်ိဳး ဆက္ျဖစ္ေနေစခဲ့ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အင္န္အယ္လ္ဒီ ဟာ သမၼတ၊ အစိုးရအဖြဲ႕ ၀န္ၾကီးေတြ၊ ျပည္နယ္နဲ႔ တုိင္း ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ၀န္ၾကီးေတြကို ခန္႔အပ္ တာ၀န္ေပး ႏုိင္ခဲ့ေပမယ့္ တကယ့္တကယ္ ေအာက္ေျခ ခရိုင္၊ ျမိဳ႕နယ္ နဲ႔ ရပ္/ေက်းေတြကို ၾသဇာ မေညာင္းပဲ တပ္မေတာ္ကပဲ တကယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆက္ခ်ဳပ္ကိုင္ေနတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ရွိေစတာ ဒီေန႔ အထိပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း တိုင္းျပည္မွာ အင္န္အယ္လ္ဒီ အစိုးရ တက္လာေပမယ့္ တကယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေတာ့ တပ္မေတာ္ လက္ထဲမွာပဲ ဆိုျပီး ေ၀ဖန္မွဳ ရွိေနခဲ့တာပါ။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ တုိင္းျပည္ တစ္ျပည္မွာ ေအာက္ေျခ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ အလြန္အေရးၾကီးတယ္ ဆိုတာ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေနတဲ့ အင္န္အယ္လ္ဒီ ပါတီ ေလးေလးနက္နက္ နားလည္ပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ၂၀၁၆ ႏွစ္ကုန္မွာ ရပ္/ေက်း ဥပေဒကို တတိယ အၾကိမ္ ျပင္ဆင္ပါတယ္။ ျပင္ဆင္ခ်က္ထဲမွာ အိမ္ေထာင္စုတစ္ရဲ႕ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၊ ဒါမွမဟုတ္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည့္ျပီးသူ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ေယာက္ မဲေပးခြင့္ရတဲ့ စနစ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ အရင္ဥပေဒ တုန္းကထက္ ျပည္သူ႔ဆႏၵ ပိုျပီး ထင္ဟပ္ႏုိင္တဲ့ စနစ္မ်ိဳးပါ။ ဒါ့အျပင္ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြရဲ႕ သက္တမ္းကို သမၼတ သက္တမ္း အတိုင္းျဖစ္ရမယ္လုိ႔ ျပင္ဆင္ထားတဲ့အတြက္ အခု သမၼတ လက္ထက္မွာ ဥပေဒနဲ႔ အညီ ေရြးခ်ယ္ပြဲ ျပန္လုပ္ႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရြးခ်ယ္ပြဲ ေတြကို အခ်ိန္ ေလးလ အတြင္း တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ က်င္းပၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု က်င္းပမယ့္ ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးခ်ယ္ပြဲေတြမွာ ျပည္သူေတြ စိတ္၀င္စားျပီး တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ ေရြးခ်ယ္ၾကမယ္ ဆိုရင္ တကယ့္ ရပ္ရြာအက်ိဳးကို သယ္ပိုးမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေကာင္းေတြကို ခန္႔အပ္ႏုိင္ျပီး တုိင္းျပည္ တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ တစ္တပ္တစ္အား ျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။ ဒီလို ခန္႔အပ္ႏုိင္ျခင္းဟာ အင္န္အယ္လ္ဒီ အစိုးရက သြားေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အားျဖည့္ေပးရာလည္း ေရာက္ပါေစလိမ့္မယ္။

ေအာက္ေျခ ရပ္/ေက်း ေရြးခ်ယ္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဒီထက္ ပို ေမွ်ာ္မွန္းဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ မွာကိုက ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကို ဒီမိုကေရစီ စနစ္နဲ႔အညီ ျပည္သူေတြက မဲေပးေရြးခ်ယ္ဖို႔ ျပဌာန္းထားတာ မရွိပဲ ရပ္ရြာကၾကည္ၫိုေလးစားၿပီး သိကၡာသမာဓိရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးကို အထက္က ခန္႔အပ္ဖို႔ ဆိုတာေလာက္ ေဖာ္ျပထားလို႔ပါပဲ။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ဖို႔ အတြက္ ေအာက္ေျခ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြနဲ႔ အဆင့္ဆင့္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြဟာ ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔အညီ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္သူေတြ ျဖစ္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ေနာင္ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ရင္ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးခ်ယ္မွဳနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ ပုဒ္မ ၂၈၉ ကိုလည္း မလြဲမေသြ ျပင္ဆင္ရမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ဦးစည္သူေအာင္ျမင့္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com
ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးပြဲ၊ တုိင္းျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္ အေရးၾကီးသလဲ ရပ္/ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေရြးပြဲ၊ တုိင္းျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္ အေရးၾကီးသလဲ Reviewed by THITHTOOLWIN on 22:07 Rating: 5
Powered by Blogger.