ပုဂၢလိကဘဏ္ အခန္းက႑

ပုဂၢလိကဘဏ္ အခန္းက႑

တိုင္းျပည္စီးပြားေရး တိုးတက္ဖို႔အတြက္ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ၾကဖို႔ ပုဂၢလိကဘဏ္ (၂၂) ခုရဲ ႔ ဥကၠ႒ေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၾသဂုတ္လ (၁၅) ရက္ေန႔မွာ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ့ေငြေရးေၾကးေရးက႑ဟာ အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အနည္းဆံုး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားဘဏ္ေတြကို ဝင္ခြင့္ျပဳလိုက္ၿပီး အာဆီယံစီးပြားေရး အသိုက္အဝန္းမွာ ပါဝင္လာေပမယ့္ ျမန္မာ့ေငြေၾကးက႑ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုပါေသးတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘဏ္လုပ္ငန္းစခဲ့တာ အႏွစ္ (၈၀) ေလာက္ ရွိပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ေခတ္မမီႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသားတဦးရဲ ႔ ႏွစ္စဥ္အသားတင္ ထုတ္လုပ္မႈဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၁၂၀၀) ရွိၿပီး၊ လာအိုႏုိင္ငံသားက (၁၈၀၀)၊ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံသား (၃၃၀၀)၊ ထုိင္းႏုိင္ငံသား (၅၈၀၀) ဖိုး ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ဘ႑ာေရးမွာ ဘဏ္လုပ္ငန္းဟာ အေရးအႀကီးဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ GIZ ဂ်ာမန္အဖြဲ႔ရဲ ႔ တြက္ကိန္းအရ ႏုိင္ငံသားတဦးရဲ ႔ တႏွစ္တာ ဘဏ္အပ္ႏံွေငြဟာ (၃) ေဒၚလာသာရွိၿပီး၊ ဘဏ္ေခ်းေငြဟာ (၁) ေဒၚလာခြဲသာ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာ့ဘ႑ာေရးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ (၅) ႏွစ္အတြင္း တျဖည္းျဖည္း တုိးတက္လာေပမယ့္ အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာေတာ့ ေအာက္ဆံုးအဆင့္မွာပဲ ရိွပါေသးတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္တရာေက်ာ္ ကိုလိုနီေခတ္က ျမန္မာျပည္မွာ ဘဏ္လုပ္ငန္း စတင္တာ ျဖစ္ေပမယ့္ မဆလစစ္အစိုးရေခတ္မွာ ပုဂၢလိကဘဏ္ (၁၀) ခုနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ (၁၄) ခုတို႔ ႏုိင္ငံေတာ္ပိုင္ လုပ္ခံရပါတယ္။ မဆလေခတ္ ပ်က္သုဥ္းလို႔ စစ္အစိုးရ ျပန္တက္ၿပီး၊ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး လုပ္တဲ့အခါ ၁၉၉၂ မွာ ပုဂၢလိကဘဏ္ ျပန္လည္ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ဗဟိုဘဏ္ဟာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ပိုမိုရွိလာၿပီး၊ လြတ္လပ္စြာ သီးျခားရပ္တည္ႏုိင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ၂၀၁၆ မွာ စာမ်က္ႏွာ (၈၉) မ်က္ႏွာရွိတဲ့ “ေငြေရးေၾကးေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားဥပေဒ” ကို ျပဌာန္းႏုိင္တာဟာ ထူးျခားမႈတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္အကူအညီနဲ႔ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒျဖစ္လို႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဆင့္အတန္းမီတယ္လို႔ GIZ ဂ်ာမန္အဖြဲ႔က မွတ္ခ်က္ခ်ထားပါတယ္။

ျပည္တြင္းဘဏ္ (၃၀) နဲ႔ ႏုိင္ငံျခားဘဏ္ (၉) ခုမွာရွိတဲ့ စုစုေပါင္း ေငြပမာဏဟာ တိုင္းျပည္အသားတင္ ထုတ္လုပ္မႈရဲ ႔ (၅၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔ GIZ ဂ်ာမန္အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဇြန္လစာရင္းအရ ျမန္မာျပည္မွာ ဘဏ္ခြဲေပါင္း ႏွစ္ေထာင္နီးပါးရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ လူတသိန္းမွာ ဘဏ္ (၄) ခုေလာက္ရွိတဲ့ သေဘာပါ။ ရန္ကုန္္လူဦးေရ (၇) သန္းေက်ာ္မွာ ဘဏ္ခြဲ (၄၇၀) ရွိၿပီး၊ လူဦးေရ တသန္းေက်ာ္ရွိတဲ့ ေနျပည္ေတာ္မွာ (၆၉) ခု ရွိတာမို႔ အခ်ဳိးအစားအရ အေရအတြက္ခ်င္း အတူတူ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ပုဂၢလိကဘဏ္လုပ္ငန္းကို ႀကီးစိုးတဲ့ ခရိုနီကုမၸဏီေတြထဲမွာ အႀကီးဆံုးက ကေမာၻဇ၊ ဧရာဝတီ နဲ႔ သမဝါယမ (CB) ဘဏ္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ကေမာၻဇဘဏ္ အႀကီးဆံုးျဖစ္ၿပီး၊ မၾကာမီကပဲ အေမရိကန္ဘဏ္ပါရဂူ Mike Denoma ကို အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္လိုက္ပါတယ္။

အာဏာအရွိဆံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေတြနဲ႔ ရင္းႏီွးသူ ခရိုနီ ဦးေအာင္ကိုဝင္း တည္ေထာင္ထားတဲ့ ကေမာၻဇဘဏ္ဟာ အခ်မ္းသာဆံုး ပုဂၢလိကဘဏ္ ျဖစ္လာၿပီး၊ တျပည္လံုးမွာ ဘဏ္ခြဲ ငါးရာေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ ထိုင္းႏုိင္ငံေရာက္ ေရႊ ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြ ျမန္မာျပည္ကို ေငြျပန္ပို႔ႏုိင္ေအာင္လည္း ကေမာၻဇဘဏ္က စီစဥ္ထားပါတယ္။ ခရိုနီ ဦးေဇာ္ေဇာ္ တည္ေထာင္တဲ့ ဧရာဝတီဘဏ္ကေတာ့ ဘဏ္ခြဲေပါင္း ႏွစ္ရာေလာက္နဲ႔ ဒုတိယအႀကီးဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ CB ဘဏ္လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ သမဝါယမဘဏ္ဟာ တတိယအႀကီးဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ သမာဝါယမဘဏ္ လိမိတက္ Cooperative Bank Limited ကို ၁၉၉၂ မွာ ပုဂၢလိကဘဏ္အျဖစ္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၄ မွာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ Private Company အျဖစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီႀကီးသံုးခုဟာ ဘဏ္လုပ္ငန္းက႑ရဲ ႔ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ကို ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ဒီဘဏ္ႀကီး (၃) ခုအျပင္ ျမဝတီဘဏ္၊ MAB ျမန္မာ့ေရွ ႔ေဆာင္ဘဏ္နဲ႔ ရိုးမဘဏ္စတဲ့ ခရိုနီဘဏ္ေတြကိုလည္း အေရးပါတဲ့ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ ရိုလင္ဘာဂါ (Roland Berger) ကုမၸဏီ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ က်န္တဲ့ဘဏ္ေတြမွာ မတည္ေငြရင္း မလံုေလာက္တဲ့ ျပႆနာ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၆ မတ္လကုန္စာရင္းအရ မတည္ေငြရင္း ေဒၚလာ (၇၅) သန္းေက်ာ္တဲ့ဘဏ္က (၅) ခု ရွိၿပီး၊ သန္းတရာေက်ာ္တာက (၂) ခုသာ ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေငြေရးေၾကးေရး အဖြဲ႔အစည္းဥပေဒက သတ္မွတ္ထားတဲ့ မတည္ေငြရင္း ေဒၚလာ (၁၆) သန္းေတာင္ မရွိတဲ့ ဘဏ္လုပ္ငန္းက (၆) ခု ရွိေနပါတယ္။

ျမန္မာ့ဘဏ္လုပ္ငန္းက႑ဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမယ့္အခ်ိန္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ (၅) ႏွစ္မွာ ခရိုနီေတြ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ႀကီးထြားလာပါတယ္။ ေခတ္မီနည္းစနစ္ကိုလည္း က်င့္သံုးလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခတ္ေနာက္က်ေနတုန္းျဖစ္လိုိ႔ ခရိုနီေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ဘဏ္လုပ္ငန္း တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမွ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးလည္း တိုးတက္လာမယ္လို႔ ရိုလင္ဘာဂါ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ကို အကာအကြယ္ေပးမယ့္ စည္းမ်ဥ္းေတြကို ထိုင္ေစာင့္ေနမယ့္အစား ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ႀကိဳးစားၾကဖို႔ ရိုလင္ဘာဂါ အစီရင္ခံစာမွာ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။

ဦးေအာင္ခင္ /  ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္   / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com