ASEM ညီလာခံမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္အေရး အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြး

ASEM ေဆြးေႏြးပဲြအၿပီးျပဳလုပ္တဲ့ ပူးတဲြသတင္းစာ႐ွင္းပဲြ

ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံဖက္ေရာက္ေနၾကသူေတြ ျပန္လက္ခံႏိုင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ၾကားမွာ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္႐ွိသူေတြ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈေတြ အဆင့္ဆင့္ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့အတြက္ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာလက္မွတ္ထိုးႏိုင္မယ့္ အခ်ိန္အတိအက် မေျပာႏိုင္ေသးဘူးလုိ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။ EU အႀကီးအကဲကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ျပႆနာ ေျဖ႐ွင္းေရးအတြက္ EU အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းက ကူညီဖုိ႔အဆင့္သင့္႐ွိေနတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီကေန႔ အဂၤါေန႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပတဲ့ ASEM ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး သတင္းစာ႐ွင္းပြဲမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ VOA ရဲ႕အေမးကို ခုလိုေျဖၾကား သြားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ေမးျမန္း သတင္းယူခဲ့တဲ့ မစုျမတ္မြန္က ဆက္ၿပီးတင္ျပပါမယ္။

ေနျပည္ေတာ္မွာ တနလၤာ၊ အဂၤါ ၂ ရက္က်င္းပတဲ့ အာ႐ွ ဥေရာပႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးအာ႐ံုစိုက္ၿပီး အလြတ္ သေဘာေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေပမဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာေတာ့ ဒီကိစၥကို တစံုတရာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္း မ႐ွိပါဘူး။ ေဆြးေႏြးပဲြအၿပီးျပဳလုပ္တဲ့ ပူးတဲြသတင္းစာ႐ွင္းပဲြမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ျပႆနာကိုသာအေလးထား ေမးျမန္းခဲ့ၾကပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲကေန လူေပါင္း သိန္းနဲ႔ခ်ီထြက္ခြာသြားတယ္ဆိုတာဟာ အျဖစ္အပ်က္ တခုထဲေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူးလို႔ EU ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ လက္႐ွိ အလွည့္က်တာဝန္ယူထားတဲ့ Estonia ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Sven Mikser ကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသူေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔လိုအပ္တာေတြကို ဝန္ႀကီး Mikser ကခုလိုေျပာပါတယ္။

"ထြက္သြားသူေတြ သူတုိ႔ေနရပ္ကို ေဘးကင္းသိကၡာ႐ွိစြာ ျပန္လာႏိုင္ေရးအတြက္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရပ္ဖုိ႔ အရင္ဆံုးလိုအပ္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကင္းတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႐ွိဖုိ႔၊ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္မႈ႐ွိဖုိ႔ အေရးတႀကီးလိုအပ္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြျပန္လာႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ၾကား ျပည့္စံုတဲ့သေဘာတူညီမႈရ႐ွိဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေတြက လူသားခ်င္းစာနာစရာ အေျခအေနႀကီးျဖစ္ေပၚေနတာ ေလ်ာ့ပါးသြားႏုိင္ဖုိ႔ အျမန္ဆံုးေဆာင္႐ြက္ဖုိ႔ လိုအပ္တဲ့ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ ထိခိုက္ခဲ့ရတဲ့ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းေတြၾကား ယံုယံုၾကည္ၾကည္ ျပန္လည္ေနထိုင္ႏိုင္ၾကဖုိ႔ကေတာ့ အခ်ိန္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။"

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေပးသူေတြကုိ ခြင့္ျပဳဖုိ႔ အေရးႀကီးတာကိုလည္း EU အႀကီးအကဲက ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္က ေဆာင္႐ြက္ဖို႔လိုအပ္တဲ့ကိစၥေတြကို ဘယ္အခ်ိန္အပိုင္းအျခား ဘယ္စံႏႈန္းအတိုင္းအတာနဲ႔လုပ္ရမယ္လို႔ EU ဖက္က သတ္မွတ္ထားတာမ်ဳိး႐ွိသလားလို႔ VOA ျမန္မာပိုင္းက ေမးပါတယ္။ ဒီအေမးကို EU အႀကီးအကဲ Estonia ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Sven Mikser ကခုလိုေျဖပါတယ္။

"အခ်ိန္ကာလ အတိအက်ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒုကၡသည္ေတြျပန္လာႏိုင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကိုစတင္ႏိုင္မယ့္ သေဘာတူညီမႈ စာခၽြန္လႊာမွာ လက္မွတ္ထိုးႏုိင္ေအာင္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံၾကား ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကို သိရတဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဝမ္းသာပါတယ္။ EU အဖဲြ႔ဝင္ႏုိင္ငံေတြက ဝန္ႀကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအျပင္ ေဆြးေႏြးပြဲမွာပါဝင္တဲ့ အာ႐ွေဒသတြင္းက ဝန္ႀကီးေတြက ရခိုင္အေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့အကူအညီေတြ ေပးမယ္ဆိုတာကို အေလးထားေျပာၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။"

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကေနထြက္သြားၾကတဲ့ သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ျပန္လာႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ၾကားမွာ သေဘာတူညီမႈရ႐ွိဖုိ႔ အရင္ဆံုးလိုအပ္ပါတယ္။ အခု ASEM ေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ ျမန္မာအစုိးရၾကား ေနာက္ရက္ေတြမွာလည္း ဆက္ေဆြးေႏြးဖုိ႔႐ွိေနတာမို႔ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာမွာ လက္မွတ္ထုိးႏိုင္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္နီးစပ္ေနၿပီလဲလို႔ VOA ျမန္မာပိုင္းက ေမးပါတယ္။ ဒီအေမးကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ခုလိုေျဖပါတယ္။

"ေမးတဲ့ေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ဆိုရင္ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕နဲ႔ က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကားမွာ ေဆြးေႏြးတာေတြက ဘယ္ေလာက္နီးစပ္လာၿပီလဲဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္နီးစပ္လာသလဲဆိုတာကိုေတာ့ တိတိက်က် ဂဏန္းသခ်ာၤအရ ေျဖဖို႔ဆိုတာကေတာ့ အင္မတန္မွာ ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဟာကို ေဆြးေႏြးေနတာက က်မတို႔ ၁ လေက်ာ္၊ ၂ လေလာက္ေတာ့ရွိပါၿပီ။ အခု ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးကလည္း ဒီမွာေရာက္ေနတယ္ဆိုေတာ့ က်မတို႔ သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိတဲ့လူေတြနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ အျမန္ဆံုးေတာ့ နားလည္မႈ ရႏိုင္မယ္၊ သေဘာတူညီမႈေတာ့ရႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိတိက်က် ဘယ္ေလာက္နီးစပ္ၿပီဆိုတာကေတာ့ ေျပာရခက္ပါတယ္။"

ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ EU နဲ႔အာ႐ွေခါင္းေဆာင္ေတြ အလြတ္သေဘာေတြ႔ဆုံမႈအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရတို ေရ႐ွည္ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ကိစၥေတြကို ေျပာျပေဆြးေႏြးခဲ့တာကိုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သတင္းစာ႐ွင္းပြဲမွာ ေျပာျပပါတယ္။ ေရ႐ွည္ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေရးရ႐ွိႏိုင္ဖုိ႔၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးဖို႔နဲ႔ တာဝန္႐ွိသူေတြ တာဝန္ခံႏိုင္ဖုိ႔ကိစၥေတြ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာတဲ႔ အကူအညီေတြေပးေရးကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ေမးျမန္းေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ၾကသလို ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ပါဝင္သူအားလံုးက ရခိုင္ျပည္နယ္တည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ ကူညီဖုိ႔ စိတ္အားထက္သန္ၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ လြယ္လြယ္ေျဖ႐ွင္းလို႔ မရဘူးဆိုတာကိုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သတင္းစာ႐ွင္းပြဲမွာ ထပ္ၿပီး ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

"ဘာကိုမွ ညတြင္းခ်င္းေျပလည္ေအာင္ ေျဖ႐ွင္းလို႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ပံုမွန္ အေျခအေနတိုးတက္ေအာင္လုပ္သြားႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္က ခက္ခဲတဲ့ျပႆနာေတြကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုင္းန႔ဲ ျပည္နယ္အားလံုးက ပါဝင္ကူညီေနၾကတာေၾကာင့္ အေျခအေနေတြ မွန္မွန္တိုးတက္ေအာင္လုပ္သြားႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။'

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ေရ႐ွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ အာ႐ွနဲ႔ဥေရာပၾကား ဆက္ဆံေရး ခိုင္မာေစဖုိ႔ဆိုတ့ဲ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ၁၃ ႀကိမ္ေျမာက္ အာ႐ွ ဥေရာပႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ားအဆင့္ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဆြးေႏြးပဲြလာၾကသူေတြဖက္က ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းအေရးကို ပိုၿပီးအာ႐ံုစိုက္ခဲ့ၾကတာေတ႔ြရပါတယ္။

မစုုျမတ္မြန္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com