ရခိုင္အေရး စစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားအေရးယူဖို႔ HRW ေတာင္းဆို

ရခိုင္အေရး စစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားအေရးယူဖို႔ HRW ေတာင္းဆို

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက ရိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး လူမ်ဳိးစုကြယ္ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက စစ္ဖက္ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးကေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လက လံုျခံဳေရးရဲကင္းစခန္းေတြကို ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔က ၀င္ေရာက္ စီးနင္းတိုက္ခိုက္ခဲ့အၿပီး လူအစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ကို နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ထြက္ေျပးၾကရတာနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ အရပ္သား အမ်ားအျပားပါ၀င္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔ထက္ စစ္တပ္မွာ ပိုတာ၀န္ရွိေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုေအာင္ေအာင္က စံုစမ္းေမးျမန္း တင္ျပထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီအျပင္ သက္ဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ တပ္မေတာ္ ထိပ္တန္းတာ၀န္ရွိသူေတြကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူဖို႔ Human Rights Watch HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ဒီကေန႔ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ကုလ လံုျခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ဘယ္လိုတု႔ံျပန္မလဲဆိုတာနဲ႔ ပါတ္သတ္ၿပီး ေဆြးေႏြးရာမွာ ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Antonio Guterres ကို ပါ ဖိတ္ၾကားၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက အေျခအေနေတြကို ရွင္းလင္းတင္ျပေစတာမ်ဳိး ေဆာင္ရြက္ဖို႔နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိျဖစ္ပြါးေနတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႔ အေရးယူမႈကို ေစာင့္ဆိုင္းမေနဘဲ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္အပါအ၀င္ ထိပ္တန္းစစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ခရီးသြားလာခြင့္နဲ႔ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ စတာေတြ ျပဳလုပ္ၾကေစလိုေၾကာင္း HRW က တိုက္တြန္းပါတယ္။ အာရွေရးရာ ဒုတိယ ညြန္ၾကားေရးမွဴး Phil Robinson က

"သူဟာ တပ္မေတာ္ကို ကြပ္ကဲအုပ္ခ်ဳပ္သူတေယာက္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အားလံုးသိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္က ဘာပဲလုပ္လုပ္ သူ႔မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈေတြပိတ္ပင္ဖို႔၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ ၂ ဖက္ စစ္ေရးအရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ရပ္ဆဲပစ္ဖို႔ ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေတြ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေတြ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသြားလာခြင့္ေတြပိတ္ပစ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာစစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ စီးပါြးေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္မႈကိုလည္း ပိတ္ပစ္ၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူသင့္ပါတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ လူမ်ဳိးစုတစုလံုးကို အဲဒီေဒသတြင္းကေန ရွင္းလင္းပစ္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏို္င္ငံဘက္ကုိ လူ ၄ သိန္းေက်ာ္ ထြက္ေျပးေအာင္ လုပ္တာမ်ဳိး ဆက္လုပ္လို႔ မရဘူးဆိုတာ သူတို႔ သိဖို႔လိုပါတယ္။"

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက မူစလင္ေတြ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ထြက္ေျပးေနရတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ ႏိုဗဲလ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ဘာမွ ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားျခင္းမရွိေသးတဲ့အေပၚ ႏိုင္ငံတကာက ေ၀ဖန္ပစ္တင္ေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တဖက္မွာလည္း သူသာလ်င္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး ကူးေျပာင္းမႈမွာ အေရးပါဆံုးသူ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သတိျပဳၾကဖို႔ ေျပာၾကားမႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနဟာ ရႈပ္ေထြးလွတာေၾကာင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးရာ ကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပါတ္သတ္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ သတိထားၿပီး ေျပာဆိုေနရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ Robinson က သံုးသပ္ပါတယ္။

သူတခုခုေျပာလိုက္တာကို လူေတြက ၿငိဳျငင္မွာကိုစိုးၿပီး ဘာမွ မေျပာတာလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္၊ မဘသနဲ႔ လူတခ်ဳိ႔က ရိုဟင္ဂ်ာ မုန္းတီးဆန္႔က်င္ေရး လႈ႔ံေဆာ္ေနၾကတာေၾကာင့္ရယ္၊ ေနာက္တခုက သူ႔အေပၚ ႏိုင္ငံေရးအရလည္း ေထာက္ခံမႈက်ဆင္းတာမ်ဳိး မလိုလားတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ အေရးႀကီးဆံုးက ဗုိလ္ခ်ဳပ္မင္းႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ရဲ႔ အခန္းဂ႑ပါ။ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒအရ လံုျခံဳေရးရာကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ တပ္မေတာ္မွာသာ တာ၀န္ရွိၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာလည္း ဒီလံုျခံဳေရးရာကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အကန္႔အသတ္နဲ႔ ရွိေနတာပါ။

ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ကေန စက္တင္ဘၤာလ ၁၆ ရက္ အတြင္း ၿဂိဳလ္တုက ရရွိတဲ့ ပံုေတြအရ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ရြာေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ဟာ မီးေလာင္ပ်က္စီးခဲ့တယ္လို႔ HRW က ေျပာပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြက သူတို႔ေနအိမ္ေတြကို လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက မီးရႈိ႔ဖ်က္စီးၾကတယ္လို႔ ေျပာသလို ျမန္မာအစိုးရဘက္ကလည္း အာဆာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႔ ရြာသားေတြဟာ သူတို႔ေနအိမ္ သူတို႔မီးရႈိ႔ၾကတယ္လို႔ တံု႔ျပန္ေျပာဆိုပါတယ္။ အခုအခါမွာ ကေလးငယ္ေတြ အမ်ဳိးသမီးေတြ အမ်ားအျပားပါ၀င္တဲ့ မူစလင္ဒုကၡသည္ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္က ယာယီ လက္ခံေနရာေပးထားေပမယ့္ သူတို႔အားလံုး ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပန္ရမယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံသားစိစစ္မႈေတြ လုပ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ျပန္လည္ လက္ခံသြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာအေပၚ ၀ိုင္း၀န္းတိုက္တြန္းတာေတြ လုပ္ဖို႔Robinsin က အၾကံျပဳပါတယ္။

"ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒကို လိုက္နာဖို႔ သေဘာတူထားပါတယ္။ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြဆိုတာကုိ အစိုးရအေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳရမွာျဖစ္ၿပီး အဲလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အဲဒီလူေတြဟာ ႏိုင္ငံမဲ့ေတြ ျဖစ္လာမွာပါ။ ျမန္မာႏို္င္ငံအေနနဲ႔ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ အာဆီယံေဒသကႏိုင္ငံေတြအတြက္ ျပႆနာရင္ဆိုင္ရမယ့္ မူ၀ါဒမ်ဳိးနဲ႔ သြားေနတာေၾကာင့္ အာဆီယံအဖြဲ႔၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ထိုင္းနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ အခုလို လူေတြ အလံုးအရင္းနဲ႔ထြက္ခြြါေနၾကတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေထာက္ျပၾကေစလိုပါတယ္။ အဲလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ဒီလူေတြ အဲဒီေဒသကေန ေလွေတြနဲ႔ ထြက္ေျပးလာမွာကို ထပ္ေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္။"

ဒါေပမယ့္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိ္င္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးသြားလာတယ္ဆိုတဲ့ ကုလသမဂၢက ေျပာေနတဲ့ အရည္အတြက္အားလံုးကိုေတာ့ ျမန္မာဖက္က ထြက္ေျပးလာသူေတြဟုတ္မဟုတ္ ျမန္မာတာ၀န္ရိွသူေတြက အတည္မျပဳပါဘူး။ ေလးသိန္းေက်ာ္ရိွတဲ့ ဒီအေရအတြက္အားလံုးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ေျပးသူေတြ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလို႔လည္း သံုးသပ္သူေတြက ယူဆပါတယ္။ မနက္ဖန္ စက္တဘၤာ ၁၉ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ႏို္င္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရး ပဋိပကၡနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ႏိုင္ငံေတာ္အေျချပ မိန္႔ခြန္းတရပ္ေျပာၾကားဖို႔ ရွိေနတာေၾကာင့္ ဒီမိန္႔ခြန္းနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ အားလံုးက ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။

ေအာင္ေအာင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com