ႏိုင္ငံတကာစုံစမ္းမႈေတြ လက္ခံဖုိ႔ အကဲခတ္ေတြတုိက္တြန္း

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းက ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေနာက္ဆက္တဲြ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တိတိက်က် ျဖစ္ေအာင္ ႏုိင္ငံတကာက စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကုိ လက္ခံဖုိ႔ တုိက္တြန္းမႈေတြ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ သတင္းေတြအျပင္ အခုေနာက္ဆုံး ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ အမ်ားအျပား အသတ္ခံခဲ့ရေၾကာင္း သတင္းေတြေၾကာင့္ တိတိက်က်ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ဖုိ႔ အကဲခတ္ေတြက တုိက္တြန္းေနၾကတာပါ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ အျမင္ေတြကုိ ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ Victor Beattie ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတာေတြကုိေတာ့ နန္းေလာင္၀္က စုစည္းတင္ျပေပးထားပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြင္း စြပ္စဲြခ်က္ေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ထြက္ေပၚေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အမ်ားလက္ခံႏုိင္ေအာင္ ႏုိင္ငံတကာက စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကုိ လက္ခံသင့္တယ္လုိ႔ အကဲခတ္ေတြက တုိက္တြန္းေနၾကတာပါ။ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕ စြပ္စဲြခ်က္ေတြကုိ ျမန္္မာတာ၀န္ရွိသူေတြက ပယ္ခ်ထားသလုိ၊ အခုေနာက္ဆုံး ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ ၄၅ ေယာက္ ေသဆုံးမႈ အေပၚမွာလည္း ဘယ္သူ႔လက္ခ်က္ဆုိတာ အျငင္းပြားမႈေတြ ရွိေနၾကတာပါ။ Myanmar’s Enemy within ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကုိ ျပဳစုခဲ့သူ၊ အလြတ္သတင္းေထာက္ Francis Wade ကေတာ့ အေျခအေနေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျဖစ္ေအာင္ ႏုိ္င္ငံတကာက ကၽြမ္္းက်င္သူေတြ ၀င္ေရာက္စစ္ေဆးခြင့္ ျပဳသင့္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“လတ္တေလာမွာပဲ၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာအစြန္းေရာက္ေတြက သတ္ျဖတ္တာခံခဲ့ရတယ္လုိ႔ စြပ္စဲြထားတဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ အေလာင္းေတြကုိ ရွာေဖြေတြ႔ရွိထားေၾကာင္း သတင္းေတြလည္း ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒီလုိအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ အစုိးရအေနနဲ႔ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔ေတြကုိ ၀င္ခြင့္ျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာအစြန္းေရာက္ေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္က ဘယ္လုိ ရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့သလဲဆုိတာကုိ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္မွာပါ။”

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု Illinois ျပည္နယ္ တကၠသုိလ္က အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ Ali Riaz ကလည္း ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြ အေနနဲ႔ အမ်ားလက္ခံႏုိင္ေအာင္ ႏုိင္ငံတကာက စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကုိ လက္ခံဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

“လတ္တေလာ အေျခအေနမွာ ဒီလုိစြပ္စဲြခ်က္ေတြဟာ စုိးရိမ္စရာေကာင္းသလုိ၊ သံသယျဖစ္စရာလည္း ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေတြကုိ အရင္က မေျပာခဲ့ဖူးပါဘူး။ စစ္ေသြးၾကြအုပ္စုက က်ဳးလြန္ခဲ့တာလား၊ စစ္တပ္က က်ဳးလြန္ခဲ့တာလား ဆုိတာလည္း ဘယ္သူမွ မေျပာႏုိင္ပါဘူး။ ဒီလုိစြပ္စဲြမယ္ ဆုိရင္လည္း ႏုိင္ငံတကာက ၀င္ေရာက္ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ခြင့္ျပဳႏုိင္ရမွာေပါ့။”

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee အပါအ၀င္ ကၽြမ္းက်င္သူ ၇ ေယာက္ကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ႀကီးမားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ေနတယ္လုိ႔ဆုိတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြ အခုိင္အမာ ရွိေနေၾကာင္း ဒီကေန႔ပဲ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိထားတာပါ။ အလြတ္သတင္းေထာက္ Francis Wade ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘက္ျခမ္းမွာ သတင္းသမားေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားေရာက္ သတင္းယူခြင့္ မရတာဟာလည္း စြပ္စဲြခ်က္ေတြ ႀကီးထြားလာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းတခုျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

“ရြာေပါင္း ၂၂၀ ေက်ာ္ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရၿပီး၊ ၿမိဳ႕နယ္တၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာတင္ မူဆလင္ ၄ ပုံ ၃ ပုံ ဟာ တုိင္းျပည္ကေန ေမာင္းထုတ္ခံခဲ့ရသလုိ၊ အမ်ားအျပား အသတ္ခံခဲ့ရတယ္လုိ႔ဆုိတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြေၾကာင့္ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ စြပ္စဲြခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚလာတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အစုိးရက အမည္းေရာင္ နယ္ေျမတခုလုိ ေျပာင္းလဲက်င့္သုံးထားတဲ့အတြက္ လက္ေတြ႔ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြကုိ အတိအက် ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ဖုိ႔ကေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေဒသက ထြက္လာတဲ့ သတင္းေတြကုိ မွန္မမွန္စစ္ေဆးဖုိ႔ ခက္ခဲေနတာေၾကာင့္၊ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကုိ တကယ္သြားရမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအစား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကုိပဲ ေစလႊတ္ခဲ့တာပါ။”

ရခုိင္ျပည္နယ္အေရး ႏုိင္ငံတကာက ဖိအားေတြ ထြက္ေပၚေနခ်ိန္မွာပဲ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Guterres က ကုလသမဂၢလုံၿခဳံေရးေကာင္စီမွာ ၾကာသပေတးေန႔မွာ တင္ျပဖို႔လည္း စီစဥ္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။

နန္းေလာင္၀္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com