ကုလကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ တုိက္တြန္းခ်က္ ျမန္မာအစုိးရတုံ႔ျပန္

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee

ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကုိ အျမန္ဆုံး အဆုံးသတ္ဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢကၽြမ္္းက်င္သူ ၇ ဦးက တုိက္တြန္းထားတဲ့ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ ဒီကေန႔ပဲ ပူးတဲြထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့အေပၚ ျမန္မာအစုိးရက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တုံ႔ျပန္လုိက္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡေတြကုိ ပုိမုိႀကီးထြားလာေစမယ့္ လုပ္ရပ္မ်ဳိးေတြကုိ ေရွာင္ရွားၾကဖုိ႔လည္း ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ရံုး ညႊ႔န္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး က ဗြီအုိေအကုိ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က ေျပာျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မႈ၊ အင္အားအလြန္အကၽြံသုံးမႈ၊ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈ၊ အတင္းအက်ပ္ေျပာင္းေရႊ႕မႈေတြ အပါအ၀င္ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚမွာ ႀကီးမားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ေနတယ္လုိ႔ဆုိတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြ အခုိင္အမာ ရွိေနေၾကာင္းနဲ႔ ဒါေတြကုိ အျမန္ဆုံးအဆုံးသတ္ဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee အပါအ၀င္ ကၽြမ္းက်င္သူ ၇ ေယာက္က တုိက္တြန္းလုိက္ၾကတာပါ။

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းမွာ ေက်းရြာေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္၊ အိမ္ေျခေပါင္း ေထာင္ေသာင္းခ်ီၿပီး မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသလုိ၊ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း အိမ္နီးခ်င္းဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံကုိ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၄ သိန္း ၃ ေသာင္း ထြက္ေျပးၾကရတဲ့အထိ ျပႆနာေတြ ႀကီးထြားလာေနတာကုိလည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္နဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကုိ ထြက္ေျပးသြားသူ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ေတြ႔ဆုံဖုိ႔လည္း ေၾကညာခ်က္မွာ တုိက္တြန္းထားတာပါ။

ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ရံုး ညႊ႔န္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး ကေတာ့ ကုလသမဂၢ တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡေတြကုိ ပုိမုိႀကီးထြားလာေစမယ့္ လုပ္ရပ္မ်ဳိးေတြ မလုပ္ဖုိ႔ ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံရခိုင္ျပႆနာကို ေျဖရွင္း အေျဖရွာေပးခ်င္တာလား၊ ေနာက္တခ်က္က ပိုၿပီးေတာ့ ျပႆနာၾကီးထြားေအာင္လုပ္ခ်င္တာလား ဆိုတဲ့အေပၚမွာ သူ႔ဟာသူေတာ့ ျပန္ၿပီးေတာ့ သံုးသပ္ဖို႔လိုတယ္။ သူ႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေပၚမွာလည္း အာရွေဒသက လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြကအစ ေထာက္ျပ ေနတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ကုလသမဂၢ mandate နဲ႔ မညီတဲ့ဟာေတြ၊ သူ႔ရဲ႕ က်င့္၀တ္ေတြနဲ႔မညီတဲ့ဟာေတြ ေထာက္ျပတဲ့ဟာေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ေနရတယ္ေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ယန္ဟီးလီကိုေျပာခ်င္တာက ကို္ယ့္ mandate ကိုယ္လိုက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြ၊ Professional ပီပီသသ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ ဘက္လိုက္မႈမရွိ အျခားေသာ အက်ိဳးစီးပြားေတြ မရွိပဲ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ အဲလိုသမာသမတ္က်တယ္၊ မွ်တတယ္ အစီရင္ခံစာ မ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔လုိလာတယ္။ အဲလိုမ်ိဳးမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီဟာေတြသည္ တကယ့္ကို ေငြကုန္ေၾကးက် ခံၿပီးေတာ့ လုပ္ေပမယ့္လို႔လဲ အခ်ည္းနီးျဖစ္ေစမယ့္သေဘာလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူဆတယ္ေပါ့ေနာ္။”

ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ေတြကေတာ့ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စဲြေနၾကတာပါ။ HRW လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ကလည္း ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူဖုိ႔နဲ႔ လက္နက္တင္ပုိ႔မႈေတြ တားျမစ္တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ေရး ကုလသမဂၢကုိ တုိက္တြန္းေၾကာင္း ဒီကေန႔ပဲ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။

ဦးေဇာ္ေဌး ကေတာ့ ျမန္မာအစုိးရက ကတိျပဳထားတဲ့အတုိင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေထာက္အထား ခုိင္လုံမႈရွိရင္ အေရးယူမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ မျငင္းဘူး ၊ မ်က္စိစံုမိွတ္ၿပီး မျငင္းဘူး။ ေအး..ရွိတယ္ဆိုရင္ ခိုင္ခိုင္မာမာအေထာက္အထားေျပာ၊ ပါးစပ္နဲ႔ ေျပာၾကားခ်က္ေတြေပ့ါေနာ္ ၊ ေျပာၾကားခ်က္ေတြနဲ႔ ေတာ့ ဒါကေတာ့ ခိုင္မာတဲ့အေထာက္အထားမဟုတ္ဘူး။ ခိုင္မာတဲ့အေထာက္အထားေတြ က်ေနာ္တို႔ကိုေမး ၊ က်ေန္ာတို႔ အေရးယူမယ္။ ျဖစ္လာရင္က်ေနာ္တို႔ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရွိလာရင္အေရးယူမယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ အတိအလင္းေျပာထားၿပီးၿပီျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ဒီလိုမ်ိဳး ရဲစခန္းေပါင္း ၃၀ ေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္ တပ္စခန္းတခု ၊ ၃၁ ေနရာကို တိုက္ခိုက္လာတဲ့အေနအထားမ်ိဳးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး မခိုင္မာနဲ႔ ေထာက္ျပမႈေတြဆိုရင္ေတာ့ ဘာျဖစ္လဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္မွာ လုပ္ရကိုင္ရတာအခက္အခဲေတြျဖစ္ေပၚေစတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဓိကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ လိုက္နာဖို႔ အေထာက္အကူမျဖစ္ေစဘူးလို႔က်ေန္ာတို႔က ျမင္တယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔ မူ၀ါဒသည္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ုိင္းနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရာမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ လည္းက်ေနာ္တို႔ တက္တက္ၾကြၾကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ခံယူထားတယ္။ အဲဒီအတိုင္းပဲေဆာင္ရြက္သြားမယ္ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့အေနအထား လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့အေနအထား ကို နားလည္ဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေန္ာေျပာခ်င္တယ္။”

ကုလသမဂၢ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာေတာ့ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔က ARSA အစြန္းေရာက္အဖဲြ႔က လုံၿခံဳေရး စခန္းေတြကုိ တုိက္ခုိက္မႈေတြေၾကာင့္ တေက်ာ့ျပန္ ပဋိပကၡေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့တာ မွန္ေပမဲ့၊ က်န္လူေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ေနတာမ်ဳိး မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းထားပါတယ္။

ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ရံုး ညႊ႔န္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး ကေတာ့ ရခုိင္ပဋိပကၡမွာ ဘက္ေပါင္းစုံက ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။

“ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ႔လိုတယ္။ အဲဒီမတိုင္ခင္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြ သတင္းေပးဆိုၿပီးေတာ့ သတ္ျဖတ္တာေတြ တိတ္တဆိတ္နဲ႔ သတ္ျဖတ္ေနခဲ့တာေတြကေတာ့ ၾကာၿပီ။ အဲဒီသတ္ျဖတ္မႈေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်ေနာ္တို႔ မ်ိဳးႏြယ္စုအငယ္ေလးေတြျဖစ္တဲ့ ၿမိဳ၊ ဒိုင္းနက္၊ သက္ေပါ့ေနာ္ အခုေနာက္ဆံုး ဟိႏၵဴ community ေတြအသတ္ခံရတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ ၾကည့္လိုက္ရင္ ဘယ္သူက အၾကမ္းဖက္ေတြလုပ္ေနသလဲဆိုတာ ထင္ထင္ရွားရွားေပၚလြင္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡျဖစ္ရာ ေဒသမွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေထာက္ပံ့ခြင့္ျပဳဖုိ႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖဲြ႔ကုိ ၀င္ခြင့္ျပဳဖုိ႔လည္း ထပ္မံတုိက္တြန္းထားပါတယ္။

မဆုမြန္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com