ကုလညီလာခံ ရခိုင္အေရးေဝဖန္ခ်က္ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးတုံ႔ျပန္

၇၂ ႀကိမ္ေျမာက္ အေထြေထြညီလာခံမွာ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒုိဆြမ္းတံု႔ျပန္စဥ္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ မ႐ွိဘူးလို႔ ျမန္မာအစုိးရက တံု႔ျပန္လိုက္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ က်င္းပတဲ့ ၇၂ ႀကိမ္ေျမာက္ အေထြေထြညီလာခံမွာ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒုိဆြမ္းက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို တံု႔ျပန္စဥ္မွာ ခုလိုေျပာၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ျပႆနာျဖစ္ထားတဲ့ ေနရာေတြဆီကိုိ ႏုိင္ငံတကာကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ကို စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ေခၚသြားဖုိ႔ အစိုးရက စီစဥ္ေနတယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက အသိေပးခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို မစုျမတ္မြန္က ဆက္ၿပီးတင္ျပပါမယ္။

နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာက်င္းပခဲ့တဲ့ အေထြေထြညီလာခံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းတပတ္လံုး ႏုိင္ငံစံုကေခါင္းေဆာင္ေတြ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ၾကတဲ့ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီထြက္ေျပးတဲ့ကိစၥကို ေခါင္းေဆာင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ထည့္သြင္းေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ အေထြေထြညီလာခံလာတက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားမွာလည္း ျမန္မာကိစၥကို အေလးထားေဆြးေႏြး စရာျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Nikki Haley ကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ တနလၤာေန႔ကေတာ့ အေထြေထြညီလာခံ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးပြဲအတြင္းသက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတြအလိုက္ တံု႔ျပန္ခဲ့ၾကတာမွာ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးက ရခိုင္အေရးကို တံု႔ျပန္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးျပဳတ္ ႐ွင္းလင္းသုတ္သင္မႈေတြ၊ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြ ႐ွိေနတယ္လို႔ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕က ေျပာၾကားခဲ့ၾကတဲ့အေပၚ ျမန္မာႏုိင္ငံက အျပင္းထန္ဆံုး ကန္႔ကြက္တယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာင္ဒိုဆြမ္းက တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္႐ွင္း႐ွင္းပဲ ေျပာပါရေစ သဘာပတိႀကီးခင္ဗ်ား။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးျပဳတ္ ႐ွင္းလင္းမႈ မ႐ွိသလို လူမ်ဳိးတံုးေအာင္ သတ္ျဖတ္မႈလည္း မ႐ွိပါဘူး။ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ဟုိးအရင္ထဲက ႀကိဳးပမ္းလာခဲ့ၾကသူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလိုမူဝါဒမ်ဳိးကိုလည္း လက္မခံပါဘူး။ လူမ်ဳိးျပဳတ္ ႐ွင္းလင္းမႈ၊ လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈေတြမျဖစ္ေအာင္လည္း အတတ္ႏိုင္ဆံုး ကာကြယ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။”

ဒီအသံုးအႏႈန္းမ်ဳိးေတြကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ မသုံုးဘဲ ခုိင္မာတဲ့သက္ေသျပႏိုင္မွ သံုးသင့္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီလိုစြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ သိပ္ကို အျပစ္ႀကီးမားတဲ့အတြက္ ဥပေဒအရ စံုစမ္းေလ့လာသံုးသပ္ၿပီး စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ဖုိ႔လိုအပ္တယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက အေလးအနက္ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စြပ္စဲြေနတဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ဘက္မလိုက္အျမင္နဲ႔ၾကည့္ဖုိ႔လည္း တိုက္တြန္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အၾကမ္းဖက္ဝါဒီတုိ႔ရဲ႕ အႏၱရာယ္႐ွိေနတာကိုလည္း သူက ARSA ႐ိုဟင္ဂ်ာအၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ဥပမာေပးၿပီး ႐ွင္းျပပါတယ္။ အသတ္ခံရတဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြကို အစုလုိက္အၿပံဳလိုက္ ျမဳပ္ႏံွထားတဲ့ ေနရာေတြ အခုရက္ပုိင္းမွာ ေတြ႔႐ွိခဲ့တာကိုလည္း ကုလသမဂၢမွာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးက ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

“ARSA အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ရဲ႕ ဆိုးဝါးယုတ္မာတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ မေန႔က ထပ္မံေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအပါအဝင္ ARSA အဖဲြ႔က ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ထားတဲ့ ဟိႏၵဴ႐ြာသား ၂၈ ေယာက္ကို အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ျမဳပ္ႏွံထားတဲ့ႂကြင္းႀကီးတခုကို မေန႔က အာဏာပိုင္ေတြ ေတ႔ြ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီကေန႔မွာလည္း ေနာက္ထပ္ အေလာင္း ၁၇ ေလာင္းကို ထပ္မံ တူးေဖာ္ရ႐ွိပါတယ္။ ၾသဂုတ္ လ ၂၅ ရက္ေန႔ တိုက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ၿပီးေနာက္မွာ ေပ်ာက္ဆံုးေနတယ္လို႔ သတင္းရ႐ွိထားတဲ့ ဟိႏၵဴ႐ြာသူ႐ြာသား ၉၃ ေယာက္ထဲက အသတ္ခံရသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။”

Bangladesh ႏိုင္ငံဘက္ကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ထြက္ေျပးခဲ့သူေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တံု႔ျပန္ေျပာတာမွာေတာ့ အဓိကအေၾကာင္းကေၾကာက္႐ြံ႔မႈေၾကာင့္လုိ႔ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက ေျပာပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ဝင္ေတြကို တုိက္ဖုိ႔ အမ်ဳိးသားေတြကို ARSA အဖဲြ႕ထဲ မျဖစ္မေနဝင္ေစသလို ႏုိင္ငံတကာရဲ႕စိတ္ဝင္စားမႈရေစဖုိ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရ ဖက္ထြက္ေျပးေအာင္ ႐ြာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ၿခိ္မ္းေျခာက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေၾကာက္လန္႔ၿပီး အမ်ားအျပား ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ထားတဲ့ေနရာေတြမွာ အေျခအေန ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားေနသလို အကူအညီလိုအပ္ေနသူတိုင္းကို မခြဲျခားဘဲ အကူအညီေပးႏိုင္ဖုိ႔ ဦးစားေပးေဆာင္႐ြက္ေနတာကိုလည္း ႐ွင္းျပသြားပါတယ္။

“အခုဆိုရင္ ပိုၿပီးထိေရာက္မယ့္ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေတြကို အစိုးရက ေဆာင္႐ြက္ေနပါၿပီ။ ၾကက္ေျခနီအဖဲြ႔ရဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈနဲ႔ အစုိးရဦးေဆာင္တဲ့ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔တခုကို ဖဲြ႔စည္းထားၿပီး အိုးအိမ္ပစ္ ခိုလႈံေနၾကသူအားလံုးကို အကူအညီေတြေပးေနပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းအားလံုး အင္မတန္လုိအပ္ေနတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြရႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ ASEAN အဖဲြ႔ရဲ႕လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေပးေရး AHA စင္တာကို အသံုးျပဳႏိုင္ဖုိ႔အတြက္လည္း တျခားအာဆီယံအဖဲြ႔ဝင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။”

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာ ျပႆနာေတြျဖစ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အဲဒီေနရာေတြဆီ သတင္းေထာက္ေတြ၊ အကူအညီေပးသူေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္သြားခြင့္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆိုမႈေတြလည္း က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္႐ွိခဲ့ပါတယ္။ အခု ၾကာသပေတးေန႔က်ရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔တခုကုိ သြားခြင့္ေပးဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္လို႔ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးက အသိေပးပါတယ္။

“ႏိုင္ငံစံုပါဝင္တဲ့ အဖဲ႔ြတခုကုိ စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔က်ရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ျပႆနာျဖစ္ထားတဲ့ေနရာေတြကိုေခၚသြားၿပီးအေျခအေနကို ကိုယ္တုိင္မ်က္ျမင္ေတြ႔ႏိုင္ၾကဖုိ႔အတြက္ အစိုးရက စီစဥ္ေနပါတယ္။ ဒုကၡသည္အေရးကို ေျဖ႐ွင္းႏုိင္ဖုိ႔အတြက္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရ ဖက္ကို ဆက္သြယ္ထားပါတယ္။”

Mr. Kofi Annan ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အႀကံေပးေကာ္မ႐ွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြက အစုိးရအတြက္ ႐ွင္းလင္းတဲ့လမ္းျပေျမပုံျဖစ္တာေၾကာင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ခိုင္ခိုင္မာမာဆံုးျဖတ္ ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့အေၾကာင္းလည္း ႐ွင္းျပပါတယ္။ တခါ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံဖက္ေရာက္ေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကိုလည္း ၁၉၉၃ သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္း ျပန္လည္လက္ခံမယ္ဆိုတာကို ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ထပ္မံအသိေပးခဲ့ပါတယ္။

စုျမတ္မြန္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com