ရွစ္ေလးလုံး ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈ ျပန္ေျပာင္းသတိရ

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆူးေလးဘုရားေရွ႕ လူထုဆႏၵျပပဲြ- ၾသဂုတ္လ (၈)ရက္ ၁၉၈၈ ခုနွစ္

ဒီကေန႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွစ္ေလးလံုး လူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီးျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ၂၉ ႏွစ္ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္ပါတယ္။ မဆလ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကေန ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီစနစ္ ေျပာင္းလဲဖို႔ ႏိုင္ငံတ၀ွမ္း ေတာင္းဆိုဆႏၵျပမႈကို စစ္တပ္ကေန အၾကမ္းဖက္ ပစ္ခတ္ၿဖိဳခဲြခဲ့တဲ့အတြက္ လူေပါင္း သံုးေထာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာသတင္းဌာနေတြက ခန္႔မွန္းေဖၚျပခဲ့ၾကပါတယ္။

ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ ၁၉၈၈ခုနွစ္မွာ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ခဲ့ၾကသူေတြကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္က လက္နက္မပါတဲ့ျပည္သူေတြကို စစ္တပ္က ေသနတ္နဲ႔ တည့္တည့္ပစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခဲြမႈကို အခုခ်ိန္ထိ မေမ့ႏိုင္ၾကေသးဘူးလို႔ ေျပာျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ စစ္အာဏာသိမ္းမႈကို မခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္ၿပီး ေတာခိုခဲ့ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက လက္ရွိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ေနထိုင္ေနၾကသူတခ်ဳိ႕ရဲ႕ ရွစ္ေလးလံုး အေတြ႕အႀကံဳေတြကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။

၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၈၈ ခုနွစ္အထိ ၂၆ ႏွစ္ၾကာ တိုင္းျပည္ကို တပါတီအာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးေန၀င္းဟာ ပါတီဥကၠဌရာထူးက အနားမယူခင္ ၁၉၈၈ခုနွစ္ ဇူလိုင္လမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ပါတီအစည္းအေ၀း အခမ္းအနား မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခ်ိန္မွာ လူထုဆႏၵျပပဲြေတြကို ပစ္ခတ္ႏွိမ္ႏွင္းဖို႔ အသင့္ရွိေနေၾကာင္း အခုလိုေျပာသြားပါတယ္။

“ေနာင္ကို လူစုလူေ၀းနဲ႔ ဆူဆူပူပူလုပ္လုိ႔ရွိရင္ေတာ့ စစ္တပ္ဆိုတာ ပစ္ရင္မွန္ေအာင္ပစ္တယ္ ။ မိုးေပၚေထာင္ၿပီးေျခာက္တာမပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေနာင္ကိုဆူဆူပူပူလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တပ္ကိုသံုးလို႔ရွိရင္ေတာ့ အဲဒါဆူတဲ့လူေတြ မသက္သာဘူးမွတ္ေပေတာ့လို႔။”

ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီအစိုးရရဲ႕ စီမံခန္႔ခဲြမႈ ညံဖ်င္းတာ၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး စတဲ့ က႑ေပါင္းစံုမွာ နိမ့္က်ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ျပည္သူေတြ မခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး လွည္းေနေလွေအာင္း ျမင္းေဇာင္းမက်န္ လူေတြအားလံုး လမ္းမေပၚ ထြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္လို႔ အဲဒီအခ်ိန္က 141 ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ လူသိမ်ားခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုေမာင္ေမာင္သိမ္းက ေျပာပါတယ္။

“မတ္လကတည္းကစလာတဲ့ ဖုန္းေမာ္အေရးအခင္း ၊ ဇြန္လအေရးအခင္း မတ္လမွာပါသြားတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ၇ ဇူလိုင္မွာ ျပန္ထြက္လာၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ အဖြဲ႔အစည္းေတြဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ဒီရွစ္ေလးလံုးကို တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ လူထုဆႏၵျပပြဲႀကီးေဖာ္ထုတ္ဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ လႈံ႔ေဆာ္ၿပီးေတာ့ BBC ၊ VOA တို႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၀ိုင္းေအာ္ခဲ့ၾကၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဒီရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုၾကီးကို တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္လႈပ္ရွားခဲ့ၾကတာေပါ့ေနာ္။”

Myanmar uprising in 1988

ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီရရွိေရးအတြက္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔မွာ စတင္ခဲ့တဲ့ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္အႏွံ လူထုဆႏၵျပပဲြေတြကို စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခဲြရာမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခမ္းမေရွ႕ ညသန္းေခါင္အခ်ိန္ စစ္တပ္က ေသနတ္နဲ႔ ပစ္ခတ္ၿဖိဳခဲြခဲ့ပံုကို ျမင္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ ဂိုးသမားေဟာင္း ကုိယဥ္ေထြးက အခုလိုေျပာျပပါတယ္။

“အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ ဆူးေလဘုရားလမ္းကေနၿပီးေတာ့ မီးသတ္ကားေတြရယ္ ၊ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီတုန္းကေတာ့ တင့္ကားေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္၊ အေပ့ါစားတင့္ကားေလးေတြ ၀င္လာတယ္။ ၀င္လာၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕မွာရွိတဲ့လူအုပ္ ကို ပတ္္လိုက္တယ္ ။ ပတ္လိုက္ၿပီးေတာ့ ဘာေျပာသလဲဆိုေတာ့ ျပည္သူေတြ ၊ ဆႏၵျပတဲ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ ၊ ရဟန္းရွင္လူေတြ က်ေနာ္တို႔အခုအခ်ိန္ကစၿပီး ၿဖိဳခြဲရပါေတာ့မယ္။ အျမန္ဆံုးၿဖိဳခြဲပါဆိုေတာ့..လူေတြက အဲဒီ အေပါ့စား တင့္ကားေလးေတြေရွ႕မွာ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ သီခ်င္းေတြဆိုၾက တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာဗ်ာ က်ေနာ္ေရွ႕မွာ က်ေနာ္တို႔ကလည္းဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ထမင္းထုတ္ေတြေ၀တယ္၊ ရတဲ့လူေတြစားတယ္ ၊ ထိုင္စားၾက၊ ေအာ္ၾကဆိုၾက ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီတင့္ကားတစီးကေနၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕မွာရပ္ၿပီးေတာ့ ဆူးေလဘက္ကို မဟာဗႏၶဳလပန္းၿခံဘက္ကို မ်က္ႏွာမူၿပီးေတာ့ တင့္ကား ေပၚကေန စပစ္တဲ့ က်ည္ေတြဟာ ၊ က်ည္တေတာင့္ကို အနည္းဆံုး ၂ ေယာက္သံုးေယာက္ေလာက္ကေတာ့ အနည္းဆုံးတိုးတယ္။ ဘုန္းဘုန္းနဲ႔ ပစ္တယ္ ၊ ဒီဘက္ကလည္း က်ေနာ္တို႔ ဆူးေလဘုရားလမ္းက၀င္လာတဲ့ တင့္ကားအေသးေတြကလည္းပစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေပါက္ကို တေပါက္ပဲဖြင့္ထားတယ္။ပန္းဆိုးတန္း အလယ္လမ္း တေပါက္ပဲ ဖြင့္ထားတယ္။ အဲလိုပစ္တာ ကိုယ့္ေရွ႕မွာ အတုန္းအရုံးနဲ႔ ျပဳတ္က်တဲ့လူေတြ၊ လဲတဲ့လူေတြ ေအာ္တဲ့လူေတြ ကိုယ္လည္းလက္ထဲမွာ ဘာမွမရွိေတာ့ ပစ္ၿပီဆိုေတာ့ ေျပးၾကတာေပါ့ဗ်ာ ၊ ၀ုန္း၀ုန္းနဲ႔ နင္းတဲ့လူကလည္းနင္း တကယ္ဗ်ာ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ႀကီး။”

အဲဒီအခ်ိန္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ဆႏၵျပပဲြေတြကို စစ္တပ္က ေသနတ္နဲ႔ ပစ္ခတ္ၿဖိဳခဲြခဲ့တဲ့အတြက္ လူေတြအတုန္းအရုံးနဲ႔ လမ္းမေတြမွာ လဲေနတဲ့ ဗီြဒီယိုမွတ္တမ္းေတြကို ႏိုင္ငံတကာ သတင္းဌာနေတြမွာျပသခဲ့ပါတယ္။

ရွစ္ေလးလံုးလူထု လႈပ္ရွားမႈႀကီးကေပးလိုက္တဲ့ သင္ခန္းစာကေတာ့ တိုင္းျပည္ကို ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရမ်ဳိးကို ျပည္သူေတြက လက္မခံဘူးဆိုတာပဲျဖစ္ေၾကာင္း ကိုေမာင္ေမာင္သိမ္းကအခုလိုေျပာပါတယ္။

“အဓိက ျပည္သူလူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအသိအျမင္ႏိုးၾကားလာမႈ လို႔ေျပာရမယ္။ ျပည္သူေတြ အသိအျမင္ႏိုးၾကားလာမွ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အာဏာဆိုတာ တိုင္းသူျပည္သားေတြရဲ႕ အပ္ႏွင္းတဲ့ အာဏာနဲ႔ တုိင္းျပည္ကို တာ၀န္ယူ အေကာ္အထည္ေဖာ္တာပဲ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ျပည္သူေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးအသိအျမင္ႏိုးၾကားလာတာဟာ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ဘယ္ေတာ့မွ အာဏာရွင္စနစ္ ျမန္မာျပည္မွာ မျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ အာမခံႏိုင္တဲ့ ကိစၥတခုပါ။”

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပထမဆံုး လူထုမိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေနစဥ္- ေရႊတိဂံုဘုရား အေနာက္ဘက္ မုဒ္ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္

ရွစ္ေလးလံုးလူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီးေၾကာင့္ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရၿပီး လူထုအျပည့္အ၀ေထာက္ခံတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လိုပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးလည္း ေပၚထြက္လာခဲ့ေၾကာင္း ကိုယဥ္ေထြးကေျပာပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com