တ႐ုတ္ကုန္ပစၥည္း ဗီယက္နမ္ျပည္သူေတြ သပိတ္ေမွာက္

ဟိုခ်ီမင္းၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ဗီယက္နမ္ျပည္သူေတြ တ႐ုတ္ ဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပစဥ္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ေရပိုင္နက္ နယ္ေျမပိုင္နက္ အျငင္းပြားေနတဲ့ Vietnam ႏိုင္ငံမွာ ျပည္သူအမ်ားစုဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလုပ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို မဝယ္ဘဲ အသံတိတ္ ဆႏၵျပေနၾကပါတယ္။ Vietnam ႏိုင္ငံကို တင္ပို႔တဲ့တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြဟာ အရည္အေသြးညံ့တယ္လို႔ဆိုၿပီး ဝယ္မသံုးသူေတြမ်ားလာေပမဲ့ ေစ်းေပါတဲ့အတြက္ ဝယ္သံုးေနၾကသူေတြလည္း႐ွိေနဆဲပါ။ အိမ္နီးခ်င္းအင္အားႀကီးတ႐ုတ္ႏိုင္ငံက သူတုိ႔ႏိုင္ငံအေပၚ ဗိုလ္က်ေနတယ္လို႔ ထင္ေနၾကတဲ့ Vietnam ျပည္သူေတြရဲ႕ တံု႔ျပန္ပံုကို သတင္းေထာက္ Ralph Jennings က ဟိုခ်ီမင္းၿမိဳ႕ေတာ္ကေန သတင္းေပးပုိ႔ထားပါတယ္။ မစုျမတ္မြန္က ဆက္ၿပီးတင္ျပပါမယ္။

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက ေရပိုင္နက္ပိုင္ဆိုင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့တ႐ုတ္နဲ႔ Vietnam ၾကားမွာ ေရပိုင္နက္ကိစၥနဲ ႔၁၉၇၄ ခုႏွစ္ကတႀကိမ္ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ကတႀကိမ္ ေရျပင္မွာ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ နယ္စပ္မ်ဥ္းကိစၥနဲ႔ပါတ္သက္လို႔လည္း ၁၉၇၀ ျပည္ႏွစ္ေတြတုန္းက ၂ ႏိုင္ငံၾကား စစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုလည္း ေရျပင္ပိုင္နက္ အျငင္းပြားေနတဲ့ Paracel ကၽြန္းစုေတြမွာ တ႐ုတ္တို႔က စစ္တပ္အင္အား အေျမာက္အမ်ား ခ်ထားၿပီး အသာစီးအေနအထားယူထားတယ္လို႔ Vietnam ျပည္သူေတြက မွတ္ယူထားၾကပါတယ္။

ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈေၾကာင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တုန္းက Vietnam မွာ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြျဖစ္ပြားခဲ့လုိ႔ ၂၀ ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာျပႆနာကို Vietnam တာဝန္႐ွိသူေတြက ေဘးဖယ္ထားဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ Vietnam ျပည္သူအမ်ားကေတာ့ တ႐ုတ္ဟာ Vietnam ရဲ႕မိတ္ေဆြမဟုတ္ဘူးလုိ႔ သေဘာထားေနၾကၿပီး တ႐ုတ္ကလာတဲ့ ပစၥည္းေတြကုိ မဝယ္ဘဲ သပိတ္ေမွာက္ေနၾကပါတယ္။ Vietnam ကိုပို႔တဲ့ တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြရဲ႕ အရည္အေသြးက ညံ့ဖ်င္းတယ္လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။

"တ႐ုတ္ကေန Vietnam ကိုပို႔တဲ့ ပစၥည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အရည္အေသြး မေကာင္းၾကပါဘူး။ တျခားႏုိင္ငံေတြဆီကိုေတာ့ ဒီေလာက္မေကာင္းတဲ့ အရည္အေသြးမ်ဳိး မပုိ႔ဘူးဆိုတာကိုလည္း ကၽြန္မတုိ႔သိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြဆို ကၽြန္မတို႔က အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေ႐ွာင္ပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြသံုးပါတယ္။ အရည္အေသြးမေကာင္းေတာ့ ခဏေလးနဲ႔ပ်က္ကုန္ပါတယ္။"

Ho Chi Minh ၿမိဳ႕က ဒီဇိုင္းကုမၸဏီတခုမွာအလုပ္လုပ္တဲ့ Ha Tran ေျပာျပတာပါ။ Vietnam နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကားဆက္ဆံေရးအေျခအေနေၾကာင့္လည္း တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြကို မဝယ္ျဖစ္တာလို႔သူကေျပာပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္း အင္အားႀကီးတ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ Vietnam ရဲ႕ၿပိဳင္ဖက္ျဖစ္တယ္လို႔ ျပည္သူအမ်ားက ျမင္ေနၾကတယ္လို႔ Ho Chi Minh City ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ စီးပြားေရးအႀကံေပး Dezan Shira & Associates ကုမၸဏီက တာဝန္ခံ Oscar Mussons ကေျပာပါတယ္။

"တ႐ုတ္ကို Vietnam ျပည္သူေတြက အကိုႀကီးလို႔သေဘာမထားဘဲ ၿပိဳင္ဖက္လို႔သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ အဲဒါကလည္း ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက Vietnam ႏိုင္ငံပိုင္ကၽြန္းေတြနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီး လတ္တေလာျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြေၾကာင့္လည္းပါပါတယ္။ Vietnam လူမ်ဳိးေတြအတြက္က ကၽြန္းေတြ တ႐ုတ္ဖက္ပါသြားမယ့္ကိစၥကို ဘယ္လိုမွ လက္မခံႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒီကိစၥနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ အစိုးရဖက္က ဘာမွသိပ္မေျပာဘူး။ လူသိ႐ွင္ၾကား လုပ္ေဆာင္မႈေတြမ႐ွိေပမဲ့လည္း ျပည္သူေတြကေတာ့ လက္မခံႏိုင္ၾကပါဘူး။"

ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြအျပင္ တ႐ုတ္တို႔က Vietnam ကို အရည္အေသြး မေကာင္းတဲ့ပစၥည္းေတြ တင္ပို႔ေနတယ္လို႔ Vietnam ျပည္သူေတြၾကားမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြအစား ေစ်းမကြာတဲ့ ဂ်ပန္။ ေတာင္ကိုရီးယားပစၥည္းေတြကို ဝယ္သံုးၾကတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ Vietnam ရဲ႕အႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ပို႔ကုန္။ သြင္းကုန္တန္ဖိုး ၂ ခုေပါင္းက ဒီႏွစ္ပထမ ၄ လအတြင္းမွာကို ေဒၚလာ ၂၅ ဘီလ်ံခဲြေလာက္႐ွိတယ္လို႔ Vietnam သတင္းမီဒီယာေတြမွာ ထုတ္ျပန္ၾကပါတယ္။

Vietnam ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္းေတြကလည္း တ႐ုတ္က ကုန္ၾကမ္းေတြကို အားကိုးေနၾကရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အထိက႐ုန္းျဖစ္ၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္ကုန္ပစၥည္းေတြကုိ သပိတ္ေမွာက္ၾကဖို႔ စည္း႐ံုးလႈံ႔ေဆာ္မႈေတြ႐ွိေပမဲ့ တျခားႏိုင္ငံလုပ္ပစၥည္းေတြ မဝယ္ႏုိင္တဲ့ ဆင္းရဲသားလူတန္းစားေတြကေတာ့ တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြကိုပဲ မဝယ္ခ်င္လည္း ဝယ္သံုးေနၾကရပါတယ္။ Vietnam ႏိုင္ငံထဲဝင္တဲ့ တ႐ုတ္ကုန္ပစၥည္းအမ်ားစုက နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးဂိတ္ေတြက ဝင္ေနတဲ့အတြက္ အရည္အေသြး ညံ့ဖ်င္းေနတာျဖစ္တယ္လို႔ စကၤာပူအေျခစိုက္ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွေလ့လာေရး ISEAS Yusof Ishak Institute ကသုေတသီ Le Hong Hiep ကေျပာပါတယ္။

"Vietnam ကိုဝင္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ပစၥည္းအမ်ားအျပားက လူသံုးကုန္ပစၥည္းေတြ။ အေသးစားကုန္ပစၥည္းေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီပစၥည္းေတြက တရားဝင္လမ္းေၾကာင္းေတြက မဟုတ္ဘဲ နယ္စပ္ဖက္ကေနသြင္းေနၾကတာက အေၾကာင္းတခုလို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ တရားဝင္လမ္းေၾကာင္းက သြင္းတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အရည္အေသြးပိုင္းနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ပိုၿပီးစည္းကမ္းေတြ တင္းၾကပ္တယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာလည္း စစ္ေဆးမွာပါ။"

တ႐ုတ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို မဝယ္လိုၾကတဲ့ Vietnam ျပည္သူေတြထဲက ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူေတြကေတာ့ ဆိုင္ကယ္ေတြ။ Electronic ပစၥည္းေတြကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံထုတ္ေတြဝယ္သံုးေနၾကပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံထုတ္ စားေသာက္ကုန္ေတြနဲ႔ Electronic ပစၥည္းေတြလည္း Vietnam မွာ လူႀကိဳက္မ်ားလာေနပါတယ္။

စုျမတ္မြန္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com