ျမန္မာ့ရာသီတုပ္ေကြး အစိုးရိမ္မလြန္ဖို ့WHO တုိက္တြန္း

ရာသီတုပ္ေကြးကာကြယ္ဖို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြ ႏွာေခါင္းဖံုးေတြ တပ္ဆင္။ ( ဇူလိုင္ ၂၅-၂၀၁၇)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိျဖစ္ပြားေနတဲ့ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ အစိုးရိမ္မလြန္ၾကဖို႔ WHO ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ကေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒီလိုရာသီမွာ ေဒသတြင္း ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ ရာသီတုပ္ေကြးဟာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေရးေပၚအဆင့္သတ္မွတ္ရမယ့္အေနအထားမဟုတ္ေၾကာင္း ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ႏွာေခါင္းစည္းေတြ တပ္ဆင္ၿပီးကာကြယ္ၾကတာထက္၊ လက္ကိုသန္႔ရွင္းေအာင္မၾကာခဏေဆးေပးတာက ေရာဂါပိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးကာကြယ္ေရးအတြက္ ပိုၿပီး ထိေရာက္မႈရွိတယ္လို႔ WHO ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Dr. Stephen Paul Jost က VOA ကိုေျပာပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ ေဒၚခင္စိုးဝင္းက ေျပာျပေပးမွာပါ။

က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနကေန ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြးျဖစ္ပြားမႈအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး WHO ရန္ကုန္ရံုးခြဲကို ဇူလိုင္လ ၂၄ ရက္ေန႔က တရားဝင္အေၾကာင္းၾကားခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း အေျခအေနကိုေန႔စဥ္ အဆက္မျပတ္အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည့္ေနၿပီး အမ်ားျပည္သူအေနနဲ႔ အစိုးရိမ္မလြန္ဖို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Dr. Stephen Paul Jost က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

“အခုအေျခအေနက အေရးေပၚအဆင့္မဟုတ္ပါဘူး။ လူအမ်ားအျပားကို ကူးစက္ျပန္႔ပြားေနတဲ့ အေျခအေနလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ Epidemic ကပ္ေရာဂါမဟုတ္သလို၊ Pandemic တႏိုင္ငံလံုးျပန္႔ပြားတဲ့ေရာဂါ အဆင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုအဆင့္သတ္မွတ္ရေလာက္ေအာင္၊ ေရာဂါက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ကူးစက္တဲ့ အေျခအေနမဟုတ္ပါဘူး။ အခုေလာေလာဆယ္က်န္းမာေရးဌာနက ဒီရာသီတုပ္ေကြးအေျခအေနအေပၚ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္သတင္းထုတ္ျပန္တာနဲ႔အတူ၊ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးအတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ပညာေပးေနတာေတြ႔ရလို႔၊ ေက်နပ္မိပါတယ္။”

ေဒသတြင္းအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာလည္း၊ ဒီလိုမုတ္သုန္ရာသီမွာ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြး ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိၿပီး၊ က်န္းမားေရးတာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ အေျခအေနကို မ်က္ေျခမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ Dr. Jost က အခုလိုအႀကံျပဳပါတယ္။

“ပထမအခ်က္ကေတာ့၊ ျဖစ္ပြားေနတဲ့အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္တာေတြတိုးလုပ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ H1N1 virus ပိုးကူးစက္တာကိုဘဲ သီးျခားပစ္မွတ္ထားေစာင့္ၾကည့္တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ၊ တျခား ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကူးစက္ျမန္ျပင္းထန္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေရာင္ယမ္းတဲ့ SARI virus ကိုလည္းေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ က်န္းမာေရးတာဝန္ရွိသူေတြက ဒါေတြကိုေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြးခံစားေနရတဲ့ လူနာေတြကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေနၾကတဲ့ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကိုလည္း အားေပးကူညီဖို႔လိုပါတယ္။”

ရာသီတုပ္ေကြးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး၊ ရန္ကုန္အျပင္၊ ႏိုင္ငံတဝန္းက အမ်ားျပည္သူေတြသိေအာင္လည္း ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရး၊ အသိပညာ ျပန္႔ပြားေအာင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ဖို႔အျပင္၊ ေမြးျမဴထားတဲ့ တရိစာၦန္ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ၿပီး အသိပညာေပးဖို႔လိုတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြးမကူးစက္ေအာင္၊ ျပည္သူလူထုအၾကား ပညာေပးတာေတြလုပ္ဖို႔အတြက္လည္း Dr. Stephen Jost က အခုလိုအႀကံျပဳပါတယ္။

"ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ Influenza တုပ္ေကြး Virus ဟာ လူ႔ခႏၵာကထြက္တဲ့ အင္မတန္မွေသးငယ္တဲ့အရည္စက္ကေလးကေန တဆင့္ကူးစက္တယ္ဆိုတာ သိဖို႔အေရးႀကီးဆံုးဆိုတာကို သတိရွိေနဖို႔ပါဘဲ။ အဲဒီမျမင္ႏိုင္တဲ့ ေသးငယ္တဲ့ အရည္စက္က မ်ားေသားအားျဖင့္လက္ကတဆင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ မ်က္ႏွာက၊ ႏွာေခါင္း၊ မ်က္ေစ့ကေနျဖစ္ျဖစ္၊ ခႏၵာကိုယ္ထဲဝင္လာႏိုင္တာပါ။ အေရးႀကီးဆံုးကေတာ့ လက္ကို ေရနဲ႔ ဆပ္ျပာအသံုးျပဳၿပီး မၾကာခဏေဆးေပးဖို႔ပါဘဲ။ ေရနဲ႔ ဆပ္ျပာမလြယ္ရင္၊ ပိုးသတ္လက္ေဆးရည္ကိုသံုးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေဆးဖို႔ကလူတိုင္းအတြက္အေရးႀကီးဆံုးပါဘဲ။”

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ H1N1 ရာသီတုပ္ေကြးအျပင္ H5N1 ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားေနတဲ့အေပၚမွလည္းေ ရာဂါကာကြယ္ဖို႔အတြက္ လက္ေဆးၾကဖို႔ အႀကံျပဳလိုက္ၿပီး၊ တကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္းေရး ဂရုစိုက္ဖို႔ Dr. Jost က တိုက္တြန္းပါတယ္။

“H1N1 နဲ႔ H5N1 က တုပ္ေကြး Virus ေတြျဖစ္ေပမဲ့၊ တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္မႈမရွိပါဘူး။ ကူးစက္တဲ့ပံုစံကလည္းမတူပါဘူး။ H1N1 က လူလူခ်င္းကူးစက္ဖို႔လြယ္ပါတယ္။ H1N1 Virus အုပ္စုတခုနဲ႔ တခုလည္းမတူပါဘူး။ H5N1 ကေတာ့ တိရိစာၦန္ကေနလူကို ကူးစက္ေပမဲ့ ျပင္းထန္မွသာကူးစက္တဲ့သေဘာရွိပါတယ္။”

လက္ေဆးတာအျပင္၊ အဟာရျဖစ္တဲ့အစားအေသာက္စားဖို႔၊ အိပ္ေရးဝဝအိပ္ဖို႔နဲ႔ အသင့္အတင့္ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔လည္း Dr. Jost ကအႀကံေပးပါတယ္။

"ရန္ကုန္မွာ လူူေတြအေတာ္မ်ားမ်ား ႏွာေခါင္းစည္းေတြ တပ္ထားတာ ကြ်န္ေတာ္သတိထားမိပါတယ္။ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္တာထက္၊ လက္ေဆးၾကဖို႔ ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။ လက္ေဆးတာက ေရာဂါပိုးမွန္သမွ်ကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ႏွာေခါင္းစည္းကေတာ့ ေဆးရံုကဆရာဝန္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြအတြက္ ပိုၿပီးသင့္ေတာ္ပါတယ္။"

က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ WHO ရဲ႕ေဆးပစၥည္းနဲ႔နည္းပညာ ပံ့ပိုးကူညီမႈနဲ႔ ကုသေရးနဲ႔ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးအတြက္ ဖိဖိစီးစီးေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္သလို၊ ေန႔စဥ္ျဖစ္ထြန္းမႈအေျခအေနေတြကို မ်က္ေျခမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ေနတာေၾကာင့္၊ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ အစိုးရိမ္မလြန္ၾကဖို႔ WHO ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Stephen Paul Jost က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုး၀င္း  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com