တုိးတက္မွဳ မဆုိသေလာက္သာရွိဟု ယန္ဟီးလီ ေျပာၾကား

ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ မေန႔က က်င္းပတဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee ယန္ဟီးလီက တုိးတက္မွဳအျဖစ္ ျမန္မာအစုိးရဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ဆုိင္ရာအၾကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္တခ်ဳိ႕ကုိ လုိက္နာ အေကာင္အထည္ေဖၚခဲ့ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

“ေကာ္မရွင္ရဲ႕အၾကံေပးခ်က္မွာ ပါဝင္တဲ့အတုိင္း ဒုကၡသည္စခန္း ၃ ခုကုိ ပိတ္ျပစ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြက အစုိးရခ်ထားေပးတဲ့ ေနရာေတြအစား သူတုိ႔မူလေနထုိင္ခဲ့တဲ့ ေနရပ္ေဒသေတြကုိ ျပန္လည္သြားေရာက္လုိတယ္လုိ႔ က်မကုိ ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ တျပိဳင္နက္မွာ အဲဒီလုိ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေပးတဲ့ ကမန္နဲ႔ ရခုိင္ဒုကၡသည္ေတြကုိ က်မ ေတြ႔ခဲ့ရေပမယ့္ ရုိဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ေတာ့ ေတြ႔ခြင့္မရခဲ့ပါဖူး။ အဲဒီ မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိကြဲျပားျခားနားတဲ့ ဒုကၡသည္ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး အစီအစဥ္ဟာ အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမွဳ သိပ္မရွိေသးပါဖူး။ လူတသိန္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ႏွစ္လရွည္ၾကာ ေနထုိင္ရဆဲပါပဲ။”

ေကာ္မရွင္ကအၾကံေပးခ်က္အတုိင္း အစုိးရက ေမြးစာရင္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ထုတ္ေပးခဲ့တာကုိေတာ့ တုိးတက္မွဳအျဖစ္ၾကိဳဆုိရမွာျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ယန္ဟီးလီ ကေျပာပါတယ္။

“ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အေျခအေနကုိ ျခံငုံေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျပီးခဲ့တဲ့့ ဇန္နဝါရီလမွာ က်မ ေနာက္ဆုံးအၾကိမ္လာေရာက္ခဲ့စဥ္ကထက္ မဆုိသေလာက္ပဲ တုိးတက္မွဳရွိပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာဆုိရင္ ပုိျပီးရွဳပ္ေထြးလာေနပါတယ္။ အစုိးရလုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက စစ္ဆင္ေရးကာလအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံခ်က္ေတြကို က်မ ဆက္လက္ ရရွိေနပါတယ္။”

ဒါ့အျပင္ ယန္ဟီးလီက သူမကုိ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရေခါင္းေဆာင္ေတြကေရာ ရခုိင္ျပည္နယ္အစုိးရအရာရွိေတြကပါ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ရခုိင္ေတြကုိေကာ မြတ္စလင္ေတြကုိပါ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔တာဝန္ရွိေၾကာင္း ထုတ္ေဖၚေျပာဆုိခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ တဆက္တည္းမွာပဲသူက-

“လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္သူေတြကုိ စုံစမ္းျပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တျပိဳင္နက္မွာပဲ ခြဲျခားဆက္ဆန္မွဳေတြ အဆုံးသတ္ျပီး လြတ္လပ္စြာသြားလာလွဳပ္ရွားခြင့္ေတြ ျပန္လည္ရရွိဖုိ႔အတြက္ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ ခ်က္ျခင္းအေကာင္အထည္ေဖၚဖုိ႔လုိပါတယ္။”

“က်မကုိ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြက လက္ရိွအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သူတုိ႔အေနနဲ႔ အထူးစိတ္မေကာင္းျဖစ္ေနရေၾကာင္းလည္း ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္ရွိျပသနာေတြဟာ အသုိင္းအဝန္း ႏွစ္ဖက္လုံးမွာရွိတဲ့ အစြန္းေရာက္ေခါင္းမာသူေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနရတယ္လုိ႔ သူတုိ႔က ယုံၾကည္ေနပါတယ္။”

ဆက္လက္ျပီး ယန္ဟီးလီက ကမန္တုိင္းရင္းသားေတြက သူတုိ႔နဲ႔ ေက်ာက္ျဖဴက ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြ အၾကားမွာ ဘာျပသနာမွမရွိပဲနဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းကုိ ပုိ႔ထားတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူတုိ႔ကုိ အာဏာကုိင္ေတြ မူလေခၚလာစဥ္က သုံးရက္ေလာက္ပဲေနထုိင္ရမယ္လုိ႔ ေျပာျပီး အခုေတာ့ ငါးႏွစ္ရွိသြားျပီလုိ႔ ေျပာတာကုိ ၾကားရတဲ့အခါ သူ႔အေနနဲ႔ အထူးပဲ ဝမ္းနည္းမိရတယ္လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။

တဆက္တည္းမွာပဲ ဘူးသီးေတာင္ေထာင္ကုိ သူမသြားေရာက္ျပီး မႏွစ္က ေအာက္တုိဘာလ တုိက္ခုိက္မွဳနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဖမ္းဆီးခံထားရသူေတြကုိ ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလူအမ်ားစုမွာ အက်ဳိးေဆာင္ေရွ႕ေန မရွိသလုိ ဘယ္လုိစြဲခ်က္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ကုိစြဲဆုိထားသလဲဆုိတာကုိေတာင္ နားမလည္ၾကတဲ့အတြက္ အမွဳအတြက္ လုိအပ္သလုိကာကြယ္ႏုိင္စြမ္းလည္း ရွိၾကမွာမဟုတ္ပါဖူးလုိ႔ ယန္ဟီးလီ ကေျပာပါတယ္။

ဒ့ါအျပင္ သူမနဲ႔ လာေရာက္ေတြ႔ဆုံသူေတြကုိ သက္ဆုိင္ရာေတြက ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း ယန္ဟီးလီက ေျပာပါတယ္။

“သူတုိ႔ကုိ ဓါတ္ပုံရုိက္တယ္။ က်မနဲ႔ မေတြ႔ခင္မွာေကာ ေတြ႔ျပီးေနာက္မွာေကာ စစ္ေဆးေမးျမန္းတာေတြ ခံရတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေနာက္ေယာင္ခံလုိက္တာလည္းရွိတယ္။ ဒီလုိလုပ္ရပ္မ်ဳိးကုိ က်မလုံးဝလက္မခံႏုိင္ပါဖူး။”

“အစုိးရသစ္လက္ထက္မွာ က်မ ျမန္မာျပည္ကုိေရာက္တာ သုံးၾကိမ္ရွိပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ အခုလုိ က်င့္ၾကံပုံေတြက အရင္အစုိးရအတုိင္းျဖစ္ေနေသးတာကုိ ျမင္ရတဲ့အတြက္ စိတ္ပ်က္မိပါတယ္။”

ဒါ့အျပင္ အခုခရီးစဥ္အတြင္း ကရင္ျပည္နယ္ကုိသြားေရာက္ခဲ့ရာမွာ ေဒသခံေတြရဲ႕ လယ္ယာေျမေတြကုိ သက္ဆုိင္ရာေတြက ေလွ်ာ္ေၾကးမေပးတဲ့ သိမ္းပုိက္တဲ့ သတင္းေတြရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ပုိဆုိးတာကေတာ့ အဲဒီ လယ္သမားေတြဟာ သူတုိ႔ထံက သိမ္းဆည္းခံရတဲ့ ေျမေတြကုိ အခေၾကးေငြေပးျပီးျပန္္လည္ စုိက္ပ်ဳိးေနရတဲ့အျပင္ တခ်ဳိ႕ကုိ မတန္တဆေစ်းနဲ႔ ျပန္ဝယ္ခုိင္းတာေတြလည္း ရွိေနေၾကာင္းေျပာပါတယ္။

ဒီတေခါက္ခရီးစဥ္မွာ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၆၆ ဃ နဲ႔ စြဲဆုိခံရမွဳေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း သက္ေသအခ်က္အလက္ေတြ ရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ရွမ္းျပည္ခရီးစဥ္မွာ သီေပါေထာင္ကုိ သြားျပီး ဖမ္းဆီးထားတဲ့ သတင္းေထာက္ ၃ ေယာက္ကုိ ေတြ႔ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့ေပမယ့္ သြားခြင့္မရခဲ့ေၾကာင္း၊ တကယ္ေတာ့ သီေပါျမဳိ႕ဟာ ႏုိင္ငံျခား ခရီးသည္ေတြ ဥဒဟုိဝင္ထြက္သြားလာခြင့္ရတဲ့ ေဒသတခုျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ သူေတြ႔ၾကဳံသိရွိခဲ့ရသမွ် အေသးစိပ္ကုိ လာမယ့္ ေအာက္တုိဘာလ က်င္းပမယ့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ အစီရင္ခံတင္ျပမွာျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီ က ရန္ကုန္ျမဳိ႕မွာ မေန႔ညေန က်င္းပတဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။

RFA Burmese
https://www.facebook.com/rfaburmese