ဖမ္းဆီးခံ ျမန္မာသတင္းေထာက္ ၃ ဦး ႐ံုးထုတ္

ဖမ္းဆီးခံသတင္းေထာက္ေတြ ျပန္လႊတ္ေပးေရး ေတာင္းဆို။

မတရားအသင္း ဆက္သြယ္မႈ ပုဒ္မ ၁၇/၁ နဲ႔ ဒီဗြီဘီနဲ႔ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနတုိ႔က သတင္းေထာက္ ၃ ဦးကုိ ဇူလုိင္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ရုံးထုတ္ဖုိ႔ စီစဥ္ထားရာက ၁၈ ရက္ေန႔မွာ ေစာၿပီး ရုံးထုတ္လုိက္တဲ့ အတြက္ သတင္းမီဒီယာ အသုိင္းအ၀ုိင္းၾကား အံ့အားသင့္ေစခဲ့သလုိ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ သတင္းေထာက္ ၃ ဦးတုိ႔ကလည္း သူတုိ႔ကုိ မတရားသျဖင့္ ဖမ္းဆီးထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အျပင္မွာ ရွိေနသူေတြကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အလားတူပဲ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြကလည္း အခုလုိ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းထားတာဟာ ဥပေဒနဲ႔ ကုိက္ညီျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

DVB သတင္းဌာနက အႀကီးတန္း သတင္းေထာက္ ဦးေအးႏုိင္၊ ကုိျပည့္ဘုန္းေအာင္နဲ႔ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနက ကုိသိန္းေဇာ္ (ခ) လ၀ီ၀မ္တုိ႔ ၃ ဦးကုိ မူလက ဇူလုိင္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ရုံးထုတ္ဖုိ႔ စီစဥ္ထားရာက တရားသူႀကီးက ကုလသမဂၢဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္က က်င္းပတဲ့ အခမ္းအနားကုိ တက္မယ့္ရက္နဲ႔ တုိက္ဆုိင္ေနတဲ့ အတြက္ဆုိၿပီးသူတုိ႔ကုိ ရုတ္တရက္ မေန႔က ဇူလုိင္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ ရုံးထုတ္လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔အမႈကုိ လာမယ့္ ဇူလုိင္လ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ၾကားနာဖုိ႔ ရက္ေရႊ႕ဆုိင္း လုိက္ပါတယ္။

သတင္းေထာက္ ၃ ဦးကုိ အဂၤါေန႔က ရုံးထုတ္စဥ္ သူတုိ႔ကုိ ဖမ္းဆီးထားတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သူ႔ရဲ႕ သေဘာထားကုိ ဒီဗီြဘီသတင္းဌာန အႀကီးတန္း သတင္းေထာက္ ကုိေအးႏုိင္က အျပင္မွာေစာင့္ေနသူေတြကုိ အခုလုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔လက္ထဲမွာ ေဖါင္တိန္ေတာင္မပါဘူး။ ေျပာရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အခြ်န္ အထက္ဆိုလို႔။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိန္မေရြး မိုင္းအနင္းခံရႏိုင္တယ္၊ ေသနတ္နဲ႔ ေခ်ာ္ အပစ္ခံရႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ ေနရာေတြကို က်ေနာ္တို႔ စြန္႔စားသြားတယ္ ဆိုတာ ရွင္းရွင္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ဘ၀ေတြ အသက္ေတြကို ေပးၿပီးေတာ့ ဒီမီဒီယာ လုပ္ငန္းကိုလုပ္တာ။ ဒါေပမဲ့ စိတ္မေကာင္းစရာ ျဖစ္တာက ဗမာျပည္မွာ တခါမွ မီဒီယာသမားေတြ အေပၚမွာ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိတဲ့ ၁၇/၁ နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ကို တရားစြဲဆိုတယ္။ ဒါဟာ က်ေနာ္တို႔ ေထာင္က်ျခင္း မက်ျခင္းနဲ႔ စာလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ဒီမိုကေရစီကို သြားတယ္ဆိုတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ကမာၻကို ေၾကြးေၾကာ္ ေနေပမဲ့လည္း ရွက္စရာေကာင္းတယ္။

ဒီဥပေဒေတြကို လႊတ္ေတာ္ကေန လူထုကေနတင္ေျမွာက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ေနၿပီးေတာ့ ဦးစားေပး ျပင္သင့္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၆၆ (ဃ) နဲ႔ The Voice အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ကိုေက်ာ္မင္းေဆြ ဖမ္းအခ်ဳပ္ခံရတယ္။ အာမခံ မရဘူးဆိုတဲ့ သတင္းၾကားတယ္။ ဒါေတြဟာ ဆိုလို႔ ရွိရင္ အင္မတန္ မျဖစ္သင့္တဲ့ ကိစၥေတြလို႔ျမင္တယ္။ အဲေတာ့ ဘယ္လိုပဲ အာဃာတေတြ ရွိခဲ့ရွိခဲ့ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ဖို႔ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီ။ ”

ဦးေအာင္ထူးဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေနတဦးျဖစ္တဲ့အျပင္ ဥပေဒ အေထာက္အကူျပဳ ကြန္ယက္ တည္ေထာင္သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူက သတင္းေထာက္ေတြကုိ အခုလုိ ဖမ္းဆီးထားတာဟာ ဥပေဒနဲ႔ ကုိက္ညီျခင္းမရွိဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“ ဥပေဒေၾကာင္း အရ ေျပာမယ္ဆိုရင္ အခု မီဒီယာ သမား ၃ ဦးကို စြဲဆိုထားတဲ့ ၁၉၀၈ မတရားသင္း ဥပေဒနဲ႔ စြဲဆိုခြင့္မရွိဘူး ဆိုတာ ေျပာလို႔ရတယ္ တိတိက်က် အားျဖင့္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံကေန ရာႏႈန္းျပည့္ က်ေနာ္တို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဘာလည္းဆိုေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာ တည္ဆဲဥပေဒေတြကို လူတိုင္းက အားလံုးလိုက္နာရမယ္။ ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္မွာ အားလံုးတူတူပဲျဖစ္ရမယ္။ အားလံုးလို႔ ဆိုတဲ့အခါၾကေတာ့ အစိုးရအာဏာပိုင္နဲ႔ သာမန္ျပည္သူနဲ႔ သတင္းေထာက္နဲ႔ ခြဲျခားလို႔ မရဘူး။ အဲေတာ့ ဥပေဒကို အစိုးရ အာဏာပိုင္ေတြက ခ်ိဳးေဖါက္ရင္လည္း အေရးယူရမယ္။ အဲဒီဥပေဒကို တျခားလူက ခ်ိဳးေဖါက္လို႔ ရွိရင္လည္း အေရးယူရမယ္။ အဲေတာ့ ဥပေဒေတြကို တျခားလူက ခ်ိဳးေဖါက္ရင္ အေရးယူတယ္။ အစိုးရ အာဏာပိုင္ေတြက ခ်ိဳးေဖါက္ရင္ အေရးမယူဘူး ဆိုတာဟာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပ်က္တဲ့ သဘာ၀ပဲ။”

ဒါ့အျပင္ သူတုိ႔ကုိ ဖမ္းဆီးတဲ့ပုံစံဟာလည္း နည္းလမ္းလြဲေခ်ာ္ေနေၾကာင္း ဦးေအာင္ထူးက ေထာက္ျပပါတယ္။

“ ေနာက္ဆုိးတာက ဘာလဲဆုိေတာ့ ဖမ္းခြင့္မရွိတဲ့ စစ္တပ္က ဖမ္းတာေပါ့ဗ်ာ။ စစ္တပ္က ဖမ္းခြင့္မွ မရွိတာ။ စစ္တပ္က ခြင့္မရွိပဲဖမ္းတယ္။ စစ္တပ္က ဖမ္းတာကုိ ရဲလက္ထဲ လႊဲလုိက္တယ္။ ရဲကလည္း စစ္တပ္ဖမ္းတာကုိ ခပ္ကုတ္ကုတ္ကေလး လက္ခံလုိက္ၿပီးေတာ့မွ အမႈဆက္သြားတာကုိက ဒါကုိက က်ေနာ္တုိ႔ Fair trial concept လုိ႔ေခၚတဲ့ တရားမွ်တစြာ စစ္ေဆး စီရင္တဲ့ ႏုိ္င္ငံတကာ အေျခခံမူနဲ႔ ရာႏႈန္းျပည့္ ဆန္႔က်င္ေနတာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီ လူတေယာက္ ဖမ္းဆီးခံရၿပီးတုိင္းမွာ အထူးသျဖင့္ တရားရုံး မေရာက္ခင္ အဆင့္ၾကားထဲမွာ Pre-trial stage လုိ႔ေခၚတာေပါ့။ အဲဒီ တရားရုံးမေရာက္ခင္ ျဖစ္တဲ့ အဆင့္ၾကားထဲက အေျခအေနကုိ ျဖစ္တုိင္းမွာ ေန႔စဥ္ စနစ္တက် ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ဖုိ႔ သိပ္ကုိ အေရးႀကီးလာၿပီ။ ဒါက အခု သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕မႈခင္းသာ မကဘူး၊ မႈခင္း အားလုံးနဲ႔ ဆုိင္ပါတယ္။ ”

သူတုိ႔အေပၚ စြဲခ်က္တင္ထားတဲ့ ပုဒ္မ ၁၇/၁ အရ အမ်ားဆုံး ေထာင္ဒဏ္ (၃) ႏွစ္ က်ခံရႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္အထိ ျပစ္ဒဏ္ေပးႏုိင္တဲ့ အမႈေတြကုိ အာမခံ ေပးရေလ့ရွိတယ္လုိ႔လည္း ဦးေအာင္ထူးက ေျပာပါတယ္။

Steve Butler ဟာ သတင္းေထာက္မ်ား အကာကြယ္ေပးေရးအဖြဲ႔ CPJ က အာရွေဒသဆုိင္ရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴးပါ။ သူဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလုိင္လ ၈ ရက္ေန႔ကပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ေနျပည္ေတာ္ကုိ သြားေရာက္ၿပီး ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက အရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံတာမွာ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္ကတည္း တည္ရွိခဲ့တဲ့ မတရားအသင္း ဆက္ႏြယ္မႈ ပုဒ္မနဲ႔ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ကိစၥကုိ တင္ျပ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ တျခား သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ဖ်က္သိမ္းေပးေရးနဲ႔ ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲေရးကိစၥေတြကုိလည္း တင္ျပခဲ့တယ္လုိ႔ Steve Butler က ေျပာပါတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္း လူေျပာမ်ားေနတဲ့ ၆၆ (ဃ) အပါအ၀င္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒထဲမွာ ပါေနတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ တရားစြဲဆုိႏုိင္တဲ့ ပုဒ္မေတြကုိ ရုပ္သိမ္းဖုိ႔ အစုိးရဘက္က ျပင္ဆင္ေနတယ္လုိ႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန အရာရွိေတြက သူ႔ကုိ ေျပာၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ Steve Butler က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္ မၾကာေသးခင္ကဘဲ ေနျပည္ေတာ္ကုိ သြားခဲ့ပါတယ္။ အခု အစုိးရက အဆုိျပဳထားတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ မူၾကမ္းထဲမွာ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ တရားစြဲဆုိႏုိင္တဲ့ အပုိဒ္ေတြကုိ ရုပ္သိမ္းဖုိ႔ အဆုိျပဳထားတယ္လုိ႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန အရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးေတြကုိ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ တုိင္းျပည္ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ လြတ္္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္ေတြဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ေကာင္းမြန္စြာ လည္ပတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရ အရာရွိေတြနဲ႔ စစ္ဘက္က အရာရွိေတြကုိ ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိတာဟာ က်န္းမာ သန္စြမ္းတဲ့ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ရဲ႕ အစိတ္အပုိင္း တခုျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက ေၾကာက္ၿပီး ေရွာင္ရွားေနရမယ့္ အခ်က္မဟုတ္ပါဘူး။”

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒကုိ လက္ရွိအစုိးရက ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲေနတာမွာ အဆုိျပဳထားတဲ့ အခ်က္ေတြဟာ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ အာမခံေပးႏုိင္တဲ့ အဆင့္အထိ ေရာက္မလာေသးဘဲ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ CPJ က ဇူလုိင္လ ၁၇ ရက္ေန႔ ရက္စြဲနဲ႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com