အသည္းေရာင္အသား၀ါ အႏၱရာယ္ WHO သတိေပး

WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႔ႀကီး ထုတ္ျပန္တဲ့ ကမာၻတဝန္းအသည္းေရာဂါဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ ။

အသည္းေရာင္ အသားဝါ B ပိုး ဒါမွမဟုတ္ C ပိုးကူးစက္ေနသူေပါင္း ကမာၻတဝန္းမွာ သန္းေပါင္း ၃၂၀ ေက်ာ္ေလာက္ ႐ွိေနတယ္လုိ႔ WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႔ႀကီးက ခန္႔မွန္းလိုက္ၿပီး ဒီျပႆနာကို အေရးေပၚ ေျဖ႐ွင္းဖုိ႔လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ပိုးကူးစက္ေနသူ အမ်ားစုက ေရာဂါပိုး႐ွိမ႐ွိ စမ္းသပ္ႏိုင္ဖုိ႔နဲ႔ ကုသႏိုင္ဖုိ႔ အေျခအေန မ႐ွိၾကဘူးလို႔ WHO ကေထာက္ျပပါတယ္။ ဒီေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပိုး ႐ွိမ႐ွိ ဘယ္လိုသိႏုိင္ပါသလဲ။ ဘယ္လိုု ကာကြယ္ႏိုင္သလဲဆိုတာကို မစုျမတ္မြန္က ဆက္ၿပီးတင္ျပပါမယ္။

ကမာၻတဝန္းအသည္းေရာဂါဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာကို April ၂၁ ရက္က WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႔ႀကီး ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ထဲမွာ Chronic Hepatitis Virus လို႔ေခၚတဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါပိုး B နဲ႔ C ကူးစက္မႈကို အဓိကေထာက္ျပထားပါတယ္။ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွေဒသမွာဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအဝင္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ B ပိုးကူးစက္ေနသူေပါင္း ၃၉ သန္းေလာက္႐ွိေနၿပီး C ပိုးကူးစက္ေနသူေပါင္း ၁၀ သန္းေလာက္႐ွိတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ကမာၻတဝန္းမွာေတာ့ B ပိုး ဒါမွမဟုတ္ C ပိုးကူးစက္ေနသူ စုစုေပါင္း သန္း ၃၂၅ သန္းေလာက္႐ွိတယ္လို႔ WHO ကခန္႔မွန္းပါတယ္။

အဲဒီထဲက အမ်ားစုဟာ ေရာဂါပိုး႐ွိမ႐ွိ စမ္းသပ္မႈ၊ ကုသမႈ မလုပ္ႏိုင္ၾကတဲ့အတြက္ သန္းနဲ႔ခ်ီဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အသည္းေရာဂါ။ အသည္းကင္ဆာနဲ႔ အဆိုးဆံုး ေသဆံုးႏိုင္တဲ့အေျခအေနကို ေရာက္မယ့္အေျခအေနနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီျပႆနာကို တကမာၻတဝန္း အေရးေပၚ ေျဖ႐ွင္းကိုင္တြယ္ၾကဖုိ႔ WHO ကတိုက္တြန္းထားပါတယ္။

အသည္းေရာင္အသားဝါပိုးဆိုတာဟာ ကိုယ့္မွာကူးစက္ေနတယ္ဆိုတာ ခ်က္ခ်င္းသိႏိုင္ဖုိ႔ ခက္ခဲတဲ့အတြက္ ေရာဂါျဖစ္လာမွသိၾကတာမ်ားတယ္လို႔ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ Leeds ၿမိဳ႕က သမားေတာ္ ေဒါက္တာသက္ကိုကိုက ႐ွင္းျပပါတယ္။

"ဒီအတိုင္းဆိုလို႔ရွိရင္ မသိႏုိင္ဘူး။ Hepatitis အသည္းေရာင္ အသားဝါ B ပိုး ရွိေနလား C ပိုးရွိေနလားဆိုတာ မသိႏိုင္ဘူး။ သူက ဝင္သြားၿပီးရင္ သူက သူ႔ဘာသာနဲ႔သူ အသည္းထဲမွာေနၿပီးေတာ့ အသည္းထဲက ဆဲလ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီးက်ေတာ့မွ အသည္းက liver failure stages ေရာက္ေတာ့မွ ကိုယ္က သိတာ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း ကင္ဆာျဖစ္တဲ့stages ေရာက္ေတာ့မွသိတာ။ အဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ၾကည့္ေနရင္ေတာ့ လူတေယာက္က Hepatitis ရွိလား မရွိလားဆိုတာ ၾကည့္လုိက္တာနဲ႔မသိႏုိင္ဘူး။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္လည္း မသိႏုိင္ဘူး အျပင္ကလူကလည္း မသိႏုိင္ဘူး။

မစုျမတ္မြန္။ ။ အဲ့ဒီ့ေတာ့ အသည္းေရာင္အသားဝါပိုးကူးစက္ႏုိင္တယ္ဆိုတာက ဘယ္လိုမ်ိဳး ကူးစက္ႏုိင္ပါသလဲ။

" ဘယ္လိုမ်ိဳး ကူးလဲဆိုေတာ့ အေမကေန ကေလးေမြးတဲ့အခ်ိန္မွာ အေမကေန ကေလးဆီကို ကူးနုိင္တယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ေဆးထိုးအပ္ေတြေပါ့ေနာ္ မသန္႔ရွင္းတဲ့ေဆးထိုးအပ္ေတြကို သံုးစြဲျခင္းျဖင့္လည္း ကူးႏုိင္ပါတယ္။ ေဆးထိုးအပ္ကေတာ့ ႏွစ္ပိုင္းရွိတာေပါ့ တပိုင္းကေတာ့ ေဆး႐ံုေတြ ေဆးခန္းေတြ မွာ တခါသံုးအပ္ေတြ မသံုးတဲ့အတြက္လည္း ဟိုးအရင္ကေပါ့ေနာ္ အခုေတာ့ အဲ့တာမ်ိဳးေတြ မရွိေတာ့ပါဘူး။ အခုေတာ့ တခါသံုးအပ္ေတြ သံုးေနၾကပါၿပီ။ က်န္းမာေရး ဗဟုသုတေတြ အမ်ားၾကီးတုိးပြားလာတဲ့အတြက္ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ေနာက္အေရးၾကီးတာတခုကေတာ့ ေဆးသံုးစြဲမႈ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲတဲ့အခါမွာ အေၾကာထဲကို မူးယစ္ေဆးဝါးထည့္တဲ့အခါမွာ အပ္နဲ႔သံုးၾကတာ အဲ့ဒီ့အပ္ေတြက မသန္႔မရွင္းပဲနဲ႔ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အတူသံုးစြဲတဲ့အခါမွာ အဲ့တာေတြက တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ကူးသြားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲသူေတြမွာ ပိုမ်ားပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္က တနည္းကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ေနရာကေန ကူးတာေပါ့ေနာ္ အဲ့ဒီ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါမွာလည္း ကြန္ဒံုသုံးစြဲရင္ ကူးစက္ႏုိင္တာေတြ အမ်ားၾကီး ေလ်ာ့နည္းႏုိင္ပါတယ္။

မစုျမတ္မြန္။ ။ ကိုယ့္ဆီမွာ အသည္းေရာင္အသားဝါပိုး႐ွိတယ္ မ႐ွိဘူးဆိုတာကို ဆရာဝန္တိုင္းက စစ္ေဆးေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ လူတိုင္းစစ္ေဆးၾကည့္သင့္တယ္လို႔ ေဒါက္တာသက္ကိုကိုက အႀကံျပဳပါတယ္။ ကုသမႈလိုအပ္တယ္ဆိုရင္လည္း ကုသသင့္တာကို ခုလို႐ွင္းျပပါတယ္။

" တခ်ိဳ႕လူေတြကေျပာတယ္ ဒီHepatitis က မကုပဲထားလည္း ဘာမွမျဖစ္ဘူးတဲ့။ မွန္ပါတယ္။ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး။ ခ်က္ျခင္းေတာ့ ဘာမွမျဖစ္ဘူးေပါ့ေနာ္ ေနာက္ ငါးႏွစ္ ဆယ္ႏွစ္ၾကာတဲ့အခါမွာ ကိုယ့္ရဲ႕က်န္းမာေရးကို ၾကည့္ၿပီး လုပ္ရမွာကိုး။ ကုရမယ္ မကုလို႔ရွိရင္ အသည္းၾကြပ္သြားတဲ့ေရာဂါျဖစ္တယ္။ ၿပီးရင္ အသည္းက လံုးဝ အလုပ္မလုပ္တဲ့ေရာဂါျဖစ္မယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္မယ္။ အသည္းကင္ဆာျဖစ္မယ္ေပါ့ေနာ္ အဲ့တာေတြမျဖစ္ေအာင္ ကုသမႈက ယူကိုယူရပါမယ္။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ေဆးေတြ ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း အဲ့တာေတြနဲ႔ထိုးၿပီးေတာ့ ေပ်ာက္ကင္းသြားတဲ့သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေသြးစစ္တဲ့အခါမွာ နက္ဂတစ္ျဖစ္သြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ အဲ့ဒီလူေတြဟာ Vaccine ထိုးရပါမယ္။ ကေလးေတြေရာ လူၾကီးေတြေရာ ကေလးမွာလည္း Hepatitis Vaccine ရွိပါတယ္။ၿပီးရင္ လူၾကီးေတြမွာလည္း Hepatitis Vaccine ကို ထိုးထားရပါမယ္။ ထိုးထားၿပီးရင္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ငါးႏွစ္တန္သည္ရွိေသာ ျပန္ျပန္ၿပီးေတာ့ ထုိးတဲ့ဟာမ်ိဳးေပါ့ ကိုယ့္ရဲ႕ကိုယ္ခႏၶာမွာ Hepatitis ဝင္မလာေအာင္ ကာကြယ္ႏုိုင္ေအာင္ ၾကိဳတင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ထားလို႔ရပါတယ္။"

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ Leeds ၿမိဳ႕ကသမားေတာ္ ေဒါက္တာသက္ကိုကိုျဖစ္ပါတယ္။ WHO ရဲ႕စာရင္းအရ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ကမာၻတဝန္းမွာ ၁.၃ သန္းေက်ာ္႐ွိပါတယ္။ ဒီေရာဂါဟာ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးအတြက္ အဓိက စိန္ေခၚေနတဲ့ ေရာဂါတခုျဖစ္ၿပီး အေရးေပၚကိုင္တြယ္ဖုိ႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ WHO ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ Dr. Margaret Chan ကေျပာပါတယ္။ အသည္းေရာင္အသားဝါပိုး တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ေဆးဝါးေတြကို WHO အေနနဲ႔ လိုအပ္သူေတြလက္ထဲ ေရာက္ႏိုင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႔ႀကီးက ေျပာပါတယ္။

မစုုျမတ္မြန္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com