အေမရိကန္နဲ႔ ရုရွားဆက္ဆံေရး အနိမ့္ဆံုး အဆင့္ေရာက္

ရုရွားသမၼတ Vladimir Putin ဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson နဲ႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါတယ္။ သမၼတ Donald Trump အစုိးရတက္လာၿပီးေနာက္ပုိင္း ရုရွားနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတုိ႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ ဆုိးယြားလာခဲ့ေၾကာင္း ေျပာဆုိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သမၼတ Putin က ၀န္ႀကီး Tillerson နဲ႔ အခုလုိ ေတြ႔ဆုံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

ရုရွားအစုိးရက ဆီးရီးယားသမၼတ Bashar al-Assad ကုိ ေထာက္ပံ့ေပးေနတာေတြ ရပ္တန္႔ေရး စည္းရုံး ေျပာဆုိဖုိ႔ ေမာ္စကုိၿမိဳ႕ကုိ အဂၤါေန႔က ေရာက္လာတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ဟာ ဗုဒၶဟူးေန႔က ရုရွားႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Sergei Lavrov နဲ႔ ေတြ႔ဆုံ အၿပီးမွာ သမၼတ Vladimir Putin နဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရုရွားနဲ႔ အေမရိကန္အၾကားက ယုံၾကည္မႈ အေျခအေန၊ အထူးသျဖင့္ စစ္ေရးအရ ဆက္ဆံမႈ အေျခအေနဟာ ေကာင္းမြန္လာျခင္း မရွိတဲ့အျပင္ ပုိဆုိးရြားလာေနေၾကာင္း ရုရွားအစုိးရပုိင္ Mir ရုပ္သံဌာနနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခန္းအတြင္း သမၼတ ပူတင္က ေျပာပါတယ္။

ဆီးရီးယားအစုိးရက ဓါတုလက္နက္ေတြ အသုံးျပဳၿပီး အရပ္သားေတြကုိ တုိက္ခုိက္ခဲ့တာကုိ တုန္႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ဆီးရီးယား ေလတပ္ အေျခစုိက္စခန္းကုိ အေမရိကန္က ဒုံးက်ည္နဲ႔ ပစ္ခတ္ တုိက္ခုိက္ခဲ့တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သမၼတ ပူတင္က သူ႔ရဲ႕ သေဘာထားကုိ အခုလုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ေနတုိးမဟာမိတ္ႏုိင္ငံေတြက ဘယ္လုိ တုန္႔ျပန္လာၾကသလဲ ? လူတုိင္းက ဘာမွ မေျပာပဲ အရုပ္ေတြလုိ ေခါင္းညိတ္ေနၾကတာပါပဲ။ ဆီးရီးယား စစ္တပ္က ဓါတုလက္နက္ အသုံးျပဳခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ အေထာက္အထားက ဘယ္မွာလဲ ? ဘာအေထာက္အထားမွ မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ရဲ႕ လုပ္ရပ္ဟာ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒကုိ ခ်ဳိးေဖာက္လုိက္တယ္ဆုိတာ သိသာ ထင္ရွားပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မပါဘဲ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပုိင္ဆုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံတခုထဲကုိ အေမရိကန္က က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒကုိ သိသိသာသာ ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ကုိ အားလုံးက ေထာက္ခံေနၾကတယ္။”

ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Tillerson ရုရွားႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Sergei Lavrov နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ သမၼတ ပူတင္ရဲ႕ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခန္းကုိ ရုရွား ရုပ္သံဌာနေတြမွာ ျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြ အပါအ၀င္ လူေပါင္း ရာနဲ႔ခ်ီ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ အဲဒီ ဓါတုလက္နက္နဲ႔ တုိက္ခုိက္မႈကုိ Bashar al-Assad အစုိးရက ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ အမ်ဳိးသားလုံၿခံဳေရး အရာရွိေတြက အဂၤါေန႔မွာ အျပစ္တင္ ေျပာၾကားလုိက္ၾကပါတယ္။

အဲဒီ ျဖစ္ရပ္ဟာ ဆီးရီးယား ေတာ္လွန္ေရး သူပုန္အဖြဲ႔ေတြက လုပ္ေဆာင္တဲ့ တုိက္ခုိက္မႈ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေတာ္လွန္ေရး သူပုန္တပ္ဖြဲ႔ေတြ ပုိင္ဆုိင္တဲ့ ဓါတုလက္နက္ သုိေလွာင္ရုံကုိ ဆီးရီးယား တုိက္ေလယာဥ္ေတြက ပစ္ခတ္လုိက္တဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္ဆုိၿပီး ရုရွားတုိ႔က ေျပာဆုိေနတာကုိ အေမရိကန္ အမ်ဳိးသားလုံၿခံဳေရး အရာရွိေတြက ပယ္ခ်လုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ရုရွားနဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးဟာ အနိမ့္ဆုံး အဆင့္ကုိေရာက္ေနေၾကာင္း ရုရွားႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္ ေျပာၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ေတြ႔ဆုံမႈအၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့ ပူးတြဲ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ေျပာၾကားပါတယ္။

“ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Lavrov ေျပာခဲ့သလုိပဲ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ၂ ဦးဟာ သမၼတ Vladimir Putin နဲ႔ အခုပဲ ၂ နာရီၾကာေလာက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြကုိ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္ရွိ အေမရိကန္-ရုရွား ဆက္ဆံေရး အေျခအေနကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္ရွိ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ယုံၾကည္မႈ အေျခအေနေတြဟာ အနိမ့္ဆုံး အေျခအေနကုိ ေရာက္ေနတယ္ဆုိတာကုိ က်ေနာ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာ့ ႏ်ဴကလီးယား အင္အားအႀကီး ၂ ႏုိင္ငံ အၾကားမွာ အခုလုိ ဆက္ဆံေရးပုံစံမ်ဳိး မရွိသင့္ပါဘူး။”

ေဆြးေႏြးမႈအတြင္း ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား သေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့ၾကတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကုိလည္း ၀န္ႀကီး Tillerson က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ အခုလုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံဟာ ညီညြတ္ၿပီး တည္ၿငိမ္မႈရွိတဲ့ တုိင္းျပည္တခုျဖစ္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ သေဘာတူၾကခဲ့ၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ၂ ႏုိင္ငံစလုံးကုိ တုိက္ခုိက္လုိတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ ရပ္တည္ လႈပ္ရွားခြင့္ မေပးေရးကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေျမာက္ကုိရီးယား ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ မရွိေရးကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။”

ရုရွား - အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးမွာ အဖုအထစ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ အမ်ားအျပား ရွိေနတဲ့အထဲ မႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလအတြင္း က်င္းပခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရုရွားက ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥနဲ႔ အခုေနာက္ဆုံး ဆီးရီးယားမွာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ဓါတု လက္နက္နဲ႔ တုိက္ခုိက္တဲ့ ကိစၥေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

အဲဒီလုိ အေရးပါတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ အေမရိကန္တုိ႔ဘက္က စကားအျဖစ္ ေျပာေနတာမ်ဳိး မဟုတ္ပဲ သက္ေသ အေထာက္အထားနဲ႔ ျပသဖုိ႔ လုိေၾကာင္း ရုရွားႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Sergei Lavrov ကလည္း ပူးတြဲ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း စကားျပန္ကတဆင့္ အခုလုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“က်ေနာ္ ထပ္ၿပီး ေျပာခ်င္ပါတယ္၊ ရုရွားႏုိင္ငံက ကြန္ျပဴတာေတြထဲ ထုိးေဖာက္၀င္ေရာက္ၿပီး အခ်က္အလက္ေတြ ခုိးယူတဲ့ Hecker ေတြလုိ႔ ဆုိတဲ့သူေတြကိစၥ၊ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံက ဓါတုလက္နက္ ကိစၥေတြမွာ စကားအျဖစ္ ေျပာေနတာထက္ ခုိင္မာတဲ့ အေထာက္အထားေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔လုိပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြ က်ေနာ္တုိ႔ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံကိစၥကုိ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ မီးေမာင္းထုိးၿပီး ထပ္ေျပာပါရေစ၊ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္၊ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံက တရား၀င္ အစုိးရရဲ႕ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏုိင္ငံဟာ ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရး ေကာင္စီရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈကုိ ခံထားရတဲ့ ႏုိင္ငံမဟုတ္ပါဘူး၊ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကုိ တုိက္ခုိက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးရီးယား အစုိးရကုိ ISIS နဲ႔ Al-Nusra တပ္ဦးတုိ႔က ၀ါးၿမိဳမသြားေရး ဟန္႔တားဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။”

အေမရိကန္အစုိးရထံက ဒြိဟျဖစ္ေစတဲ့၊ ေရွ႕ေနာက္မညီတဲ့ ေျပာဆုိမႈေတြ ထြက္ေပၚေနတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ရုရွားအစုိးရဘက္က ေမးစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနေၾကာင္း၊ ဒါ့အျပင္ သမၼတ Donald Trump ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ဘာလဲျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ ရုရွားအစုိုးရအေနနဲ႔ သိရွိဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျပဳလုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ၂ ဦးရဲ႕ ေတြ႔ဆုံမႈအတြင္း ရုရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး Sergei Lavrov က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား သိသာတဲ့ မတူညီမႈေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတာကုိ ၀န္ႀကီး Tillerson က ၀န္ခံ ေျပာၾကားေပမယ့္ ရုရွားအစုိးရနဲ႔ ပြင့္လင္းတဲ့ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရး ထားရွိလုိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ၊ Idlib ျပည္နယ္၊ Khan Sheikhoun ၿမိဳ႕ကုိ ဆီးရီးယား အစုိးရက ဓါတုလက္နက္ေတြနဲ႔ တုိက္ခုိက္ခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာက စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴးေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္အျပင္ အဲဒီ ျဖစ္ရပ္အတြက္ တာ၀န္ယူရမယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥအတြက္ ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔ အဆုိတင္သြင္းတာမွာ ရုရွားႏုိင္ငံက ဗီတုိအာဏာသုံး ပယ္ခ်လုိက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ရုရွားအေနနဲ႔ ွဆီးရီးယား အေရးကိစၥအတြက္ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ တင္သြင္းတဲ့ အဆုိျပဳခ်က္ မူၾကမ္း ၈ ခုေျမာက္ကုိ ဗီတုိအာဏာသုံး ပယ္ခ်လုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com