Freedom House အစီရင္ခံစာ လြတ္လပ္မႈအဆင့္ ျမန္မာ အနည္းငယ္တက္

၂၀၁၅ခုနွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြ

ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တစိတ္တပုိင္း လြတ္လပ္ခြင့္႐ွိတဲ့နုိင္ငံ ျဖစ္လာတယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြက္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပလိုက္ပါတယ္။ Freedom House ရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အရင္ထက္ တုိးတက္လာတယ္ဆုိေပမယ့္ ျပည္သူလူထု လြတ္လပ္ခြင့္အပိုင္းမွာေရာ တုိင္းရင္းသားေဒသက ထုိးစစ္ေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္ တုိးပြားလာေနတာ ေတြက ဆက္႐ွိေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေ႐ွ႕ေနတခ်ဳိ႕နဲ႔ တုိင္းရင္းသားအေရး လႈပ္႐ွားသူေတြက ေဝဖန္ေထာက္ျပလုိုက္ၾကပါတယ္။

အျပည့္အစုံကိုေတာ့ ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္က စုစည္္းတင္ျပထားပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဝါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အျဖစ္ပ်က္ေတြကို အေျခခံျပဳစုၿပီး ၂၀၁၆ မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္မႈမ႐ွိတဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး ၊ NLD အစိုးရတက္လာတဲ့ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ထဲက အေျခအေနေတြကိုၾကည့္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တစိတ္တပုိင္း လြတ္လပ္ခြင့္႐ွိလာတဲ့ နုိင္ငံျဖစ္တယ္လို႔ Freedom House ရဲ႕ ၂၀၁၇ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားတာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို စစ္အစိုးရတျဖစ္လဲ ျပည္ခိုင္ျဖဳိးပါတီက လက္ခံၿပီး ၿငိိမ္းခ်မ္းတဲ့အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေပးခဲ့တာကို Freedom House အျပဳသေဘာေဆာင္ အမွတ္ေပးခဲ့ေပမယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖုိ႔ လုိအပ္ေနေသးသလုိ တိုင္းရင္းသားေဒသ ေတြမွာ ထုိးစစ္ေတြဆက္႐ွိေနေသးေၾကာင္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္လူနည္းစု ႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြဟာ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ျပည္ပကို ထြက္ေျပးသြားေအာင္ ဖိႏွိပ္ဆက္ဆံမႈေတြ ဆက္႐ွိေနဆဲပဲလုိ႔ သူတို႔ရဲ႕ ၂၀၁၇ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ Freedom House အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားသလုိမ်ဳိး တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ထုိးစစ္ေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြေရာ ျပည္တြင္း စစ္ေဘးေ႐ွာင္ ဒုကၡသည္ေတြပါ တုိးလာေနေၾကာင္း ဝါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ ကခ်င္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ကိုအမ္တူးေအာင္က ေျပာပါတယ္။

“ဒီ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာကေတာ့ NLD အစိုးရသစ္ တာဝန္ယူၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာေပါ့ေနာ္ .. ဒီတပ္မေတာ္ကလည္း ထုိးစစ္ေတြ ဆက္တိုက္ ဆင္လာတယ္။ ဒီ IDP စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြလည္း ေနရာတကာ ပုိၿပီးေတာ့ မ်ားလာတာေတြ႔ရတယ္။ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ အဲလို ခံစားရတယ္ ဆိုေတာ့ ျပည္သူေတြမွာ ဘာမွ လြတ္လပ္တဲ့အရသာ ခံစားခြင့္ မ႐ွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ အဲလိုျမင္တယ္။ ”

Freedom House အစီရင္ခံစာမွာ ႏုိ္င္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အလြတ္လပ္ဆုံးအဆင့္ ၁ ကေန လြတ္လပ္မႈအနည္းဆုံးအဆင့္ ၇ထိ သတ္မွတ္ထားရာမွာေတာ့ ျမန္မာႏို္င္ငံဟာ ၂၀၁၆ အစီရင္ခံစာအရ အဆင့္ ၆ ႐ွိခဲ့ရာက ၂၀၁၇ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ အဆင့္ ၅ထိ တုိးတက္ လာခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူလူထု လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလည္း အဆင့္ ၁ ကေန ၇ ထိတိုင္းတာရာမွာ ၂၀၁၆ နဲ႔ ၂၀၁၇ အစီရင္ခံစာေတြမွာ အဆင့္ ၅ နဲ႔ပဲ အေျပာင္းအလဲ မ႐ွိပါဘူး။

လြတ္လပ္မႈတုိင္းတာမွတ္ စုစုေပါင္း ၁၀၀ ေပးတဲ့အထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ၂၀၁၆ အစီရင္ခံစာတုန္းက ၂၈ မွတ္ရခဲ့ရာက ၂၀၁၇ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ၃၂ မွတ္ရလာတဲ့ အတြက္ အေကာင္းဖက္ တုိးတက္လာတယ္လို႔ဆုိပါတယ္။ NLD ပါတီက ၂၀၁၆ ခုဧၿပီလကစလို႔ အစိုးရအာဏာရလာၿပီးေနာက္မွာ ပညာေရးစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဆႏၵျပၿပီးအဖမ္းခံရတဲ့ လက္ပံတန္း ေက်ာင္းသားလႈပ္႐ွားသူေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးတာ၊ NGO အဖြဲ႔မ်ားမွတ္ပုံတင္ျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒေတြကိုျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခဲ့တာ၊ ႏိုင္ငံေရးသမား ေတြကို အလြယ္တကူ ဖမ္းဆီးႏုိင္တဲ့ အေရးေပၚစီမံခ်က္ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ(၅/ည)ကို ႐ုပ္သိမ္းခဲ့တာ စတဲ့အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ေတြကိုေတာ့ Freedom House အဖြဲ႔က ခ်ီးက်ဴးထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ ဆက္လက္ တည္႐ွိေန ျခင္းကလဲ သတင္းသမားေတြအတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစတယ္လို႔ Freedom House ကဆုိပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေပၚမွာ အာ႐ွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္က ေရွ႕ေနႀကီး ဦးမင္းလြင္ဦးကလည္း သေဘာတူပါတယ္။

“ စာနယ္ဇင္းေတြအေနနဲ႔ ယခင္အစိုးရထက္ လြတ္လပ္စြာ သတင္းယူႏုိ္င္တယ္ ထုတ္လႊင့္ႏုိင္တယ္ ဆိုေပမယ့္လည္း မိမိရဲ႕ ထင္ျမင္ယူဆ ခ်က္ေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာႏိုင္ျခင္းမ႐ွိေအာင္ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ ၆၆-ဃ အရ ကန္႔သတ္တားျမစ္ထားတယ္။ ေနာက္ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဘာမွေျပာလို႔မရေသးတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ေနရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒ ၅-ညကို ပယ္ဖ်က္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အဲဒီ ၅-ညထက္ဆုိးတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈတုိက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒဆုိၿပီးေတာ့ အခု အေရးယူေနတဲ့ ကိစၥ ရပ္ေတြတခ်ဳိ႕ ႐ွိတယ္ဆုိတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါက က်ေနာ္တို႔ လြန္စြာမွပင္ စုိးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျမင္ရတယ္။”

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အားလုံးပါဝင္ႏိုင္မယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ ေပၚေပါက္ဖုိ႔ NLD အစိုးရက ႀကဳိးစားေနေပမယ့္ တုိင္းရင္းသားေဒေတြမွာ စစ္တပ္က ထုိးစစ္ဆင္ေနတာ၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြကလည္း အစိုးရလုံၿခံဳေရးစခန္းေတြ လာတုိက္တာ၊ NCA လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့အဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ မထုိးရေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြၾကား သေဘာထား ကြဲေနတာေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္တယ္လို႔ Freedom House အဖြဲ႔က ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉၅ ႏိုင္ငံကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့ရာမွာ Freedom House ရဲ႕ ၂၀၁၇ အစီရင္ခံစာအရ ၈၇ ႏိုင္ငံက လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားတဲ့ အဆင့္ ႐ွိၿပီး၊ ၅၉ ႏုိင္ငံက တစိတ္တပုိင္းလြတ္လပ္မႈ႐ွိတဲ့ နုိင္ငံေတြျဖစ္ကာ၊ က်န္ ၄၉ ႏိုင္ငံကေတာ့ လုံးဝ လြတ္လပ္မႈမ႐ွိ ေသးတဲ့ႏိုင္ငံေတြ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com