ကုလအထူးစံုစမ္းေရးမွဴး ဘဂၤလားနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားေရာက္ရိွ

၂၀၁၇ ဇန္န၀ါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔ Yanghee lee ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္းကို ေရာက္ရွိစဥ္ (United Nations Information Centre Yangon)

ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး Yanghee Lee ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ထြက္ေျပးလာတဲ့ မြတ္စလင္ ဒုကၡသည္ေတြေနထိုင္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို ဒီကေန႔ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈ စစ္ေဆးေနပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ စစ္တပ္နဲ႔ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အၾကီးအက်ယ္ ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢက မၾကာခင္ကပဲ အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခဲ့သလို၊ ဒီအေျခအေနေတြကို စံုစမ္းေလ့လာဖို႔ မစ္ ယန္ဟီးလီး အခုလို ေရာက္ရွိေနတာ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာအေပၚမွာေတာ့ လက္ေတြ႔အေျခအေနထက္ ခ်ဲ႕ကားမႈေတြရိွတယ္လို႔ ရခိုင္အေရး ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မခင္ျဖဴေထြးက တင္ျပေပးပါမယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး Yanghee Lee ဟာ ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ဇန္န၀ါရီလ ၂၀ ရက္ တနလၤာေန႔က စလို႔ ေလးရက္ၾကာ ခရီးစဥ္ ေရာက္ရွိေနျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ မြတ္စလင္ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြကို သြားေရာက္ ေလ့လာေနပါတယ္။ မေန႔က တနလၤာေန႔တုန္းကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး A.H. Mahmood Ali နဲ႔ Dhaka ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္အေရး ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားျပီး ဒီကေန႔မွာေတာ့ နယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းတခ်ိဳ႕ကို သြားေရာက္ခဲ့တာပါ။

အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ျပီးခဲ့တဲ့ေလးလအတြင္း ႐ုိဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေက်းရြာေတြ မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံရတာ၊ ေဒသခံေတြ ႏွိပ္စက္ညႇမ္းပမ္းခံရတာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ မတရားျပဳက်င့္ခံရတာ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အၾကီးအက်ယ္ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆိုျပီး ကုလသမဂၢက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ စြပ္စြဲထားတာပါ။

ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာျပဳစုတဲ့ စံုစမ္းေရးမွဴးေတြအေနနဲ႔ အခင္းျဖစ္ပြားရာေဒသကိုသြားေရာက္ၿပီး စံုစမ္းခြင့္ရခဲ့တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္အလက္အားလံုးနီးပါးဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွနယ္ေျမထဲက မြတ္စလင္ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ အေျချပဳၿပီး ရလာတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မစ္ ယန္ဟီးလီရဲ႕ ခရီးစဥ္ဟာ ဒီလိုအေျခအေနေတြကို ေလ့လာစံုစမ္းဖို႔ုျဖစ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢက သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ေတာ့ လက္ေတြ႔အေျခအေနထက္ ခ်ဲ႕ကားမႈေတြရွိေနတာေတြ႔ရတယ္လို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာေဒသ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔၀င္ ဦးေအာင္ၾကည္က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခ်က္က က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ခိုင္မာတယ္၊ မွန္ကန္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ဖံုးဖိေနတာမဟုတ္ပါဘူး၊ အကာအကြယ္ေပးေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႕က အမွန္တရားကို လုပ္ေနတာပါ၊ အမွန္တရားကို ေျပာေနတာပါ။ စြပ္စြဲလို႔ရႏိုင္တဲ့အေနအထားေပါ့ေလ၊ သတင္းအစအနေတာင္မွ က်ေနာ္တို႔ မရခဲ့ပါဘူး။ နည္းနည္းရွာေဖြစစ္ေဆးစဥ္မွာ ဣေျႏၵ ပ်က္ျပားေစတဲ့ အျပဳအမႈမ်ိဳးေလးေတြ ဒါေလးေတြေတာ့ ရွိခဲ့တာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဟိုမွာ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိထားတဲ့အတိုင္း ပံုခ်ဲ႕ထားတဲ့အေနအထား လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ျမင္ပါတယ္။”

စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ အေသးစိတ္ ထုတ္ျပန္ေပးမွာျဖစ္ျပီး ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတာေတြ မျပီးျပတ္ေသးဘူးလည္း ဦးေအာင္ၾကည္က ေျပာပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းေတြ အထိ သြားေရာက္ျပီး ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ သြားေရာက္ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ ရခိုင္အၾကံေပးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ ဦးေအးလြင္ ကလည္း သူ႔ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အခ်က္အလက္ သြားစံုစမ္းတာရယ္ေျပာတာေတြကို နားေထာင္တဲ့အဆင့္ပဲ၊ Verify လုပ္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႕မွာက Facility လည္းမရွိဘူးခင္ဗ်။ သူတို႔ေျပာတာ နားေထာင္ရတာပဲေလ၊ သူတို႔ေျပာတာ နားေထာင္တဲ့အေပၚမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ေျခရွိတဲ့ Case ေတြရွိတယ္၊ တခ်ိဳ႕ေလးေတြမွာေတာ့ နည္းနည္းေလး ခ်ဲ႕ကားၿပီးေျပာတယ္လို႔ ယူဆရတဲ့အခ်က္ေလးေတြရွိတယ္။ သို႔ေသာ္အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ေျပာႏိုင္တာကေတာ့ တစံုတခု စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ လြန္လြန္ကၽြံကၽြံျဖစ္ခဲ့တဲ့ လကၡဏာေလးေတြေတာ့ ရွိပံုရတယ္။ ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ ဒီဘက္ကို ကူးေျပာင္းလာတယ္၊ အခုဒီ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရဘက္ကလည္း သူတို႔ ဘာေတြေျပာထားေျပာထား ျပန္စစ္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ စစ္ေနတာေတြရွိတယ္ခင္ဗ် ၁ အခ်က္က၊ ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္ကလည္း သတ္သတ္္အဖြဲ႔တဖြဲ႔ ဖြဲ႔တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ထဲေရးက ရဲနဲ႔ Immigration ကလည္း သတ္သတ္္္အဖြဲ႔ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ျပန္စစ္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာသည္ လံုး၀ျငင္းဆန္တာမဟုတ္ပဲနဲ႔၊ ျပန္စစ္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာေလးတခုကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲလိုစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ သူတို႔ထုတ္ျပန္ခ်က္ အေပၚမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ကေတာ ့သံုးသပ္တာ ပိုၿပီးတရားမွ်တမွာလို႔ ထင္ပါတယ္။”

ေလာေလာလတ္လတ္ ထြက္ေျပးလာသူေတြ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိတယ္ ဆိုတာကို သူ႔အေနနဲ႔ မေျပာႏုိင္ေပမယ့္၊ ေတြ႔ခဲ့ရသူတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ အမ်ားအျပားရွိျပီး အဲဒီသူေတြဟာ ျမန္မာျပည္က လာတဲ့လူေတြ ျဖစ္တာဆိုတာကိုေတာ့ သူတို႔နဲ႔စကားေျပာျပီးခ်ိန္မွာ အတည္ျပဳလို႔ရတယ္လို႔ ဦးေအးလြင္က ေျပာပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး မစ္ ယန္ဟီးလီ ကေတာ့ ဒီလ ၂၀ ရက္ေန႔ကေန ၂၃ ရက္ေန႔အထိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာ ရွိေနမွာ ျဖစ္ျပီး ဒီခရီးစဥ္ကေန ရရွိလာတဲ့ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကိုေတာ့ လာမယ့္ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က်ရင္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ခင္ျဖဴေထြး   / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com