ကန္ဒဏ္ခတ္မႈ ရုပ္သိမ္းေပးမႈ ျမန္မာစီးပြါးေရး အသုိင္းအ၀ုိင္း ႀကိဳဆုိ

ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားတဦးကို သီလ၀ါအထူးစီးပြားေရးဇံု တြင္ေတြ႔ရစဥ္ ( ေမလ၊ ၂၀၁၅)

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ကုန္သြယ္ေရးပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ရုတ္သိမ္းလိုက္တဲ့အေပၚမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြ နဲ႔ စီးပြားေရးသမားေတြက ႀကိဳဆုိလိုက္ပါတယ္။ အခုလို ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈကို ရုတ္သိမ္းလိုက္တာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာကုန္သြယ္ေရးမွာ အဓိကအတားအဆီးေတြကို ဖယ္ရွားႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီး၊ ႏုိင္ငံစီးပြားေရးကိုလည္း ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ အဂတိလိုက္စားမႈ၊ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ၊ တရားမ၀င္သစ္ခုတ္မႈ နဲ႔ မူးယစ္ကုန္ကူးမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ စြပ္စဲြခံေနရတဲ့ ခရိုနီစီးပြားေရးသမားေတြ ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔အညီ နည္းမွန္လမ္းမွန္လုပ္လာဖို႔ NLD အစိုးရမွာပုိၿပီး တာ၀န္ျဖစ္သြားေစတယ္လို႔ ႏုိင္ငံေရးအကဲခတ္ေတြနဲ႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Paul Vrieze သတင္းေပးပို႔ထားတာကို ကိုရန္ႏုိင္က ေျပာျပေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။

ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ ေဆြးေႏြၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ သမၼတရဲ႕အမိန္႔နဲ႔ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို မၾကာခင္မွာ ရုတ္သိမ္းသြားမယ္လို႔ သမၼတအိုဘားမားက ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ အခုလို ရုတ္သိမ္းလိုက္တာေၾကာင့္ အရင္စစ္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့သူေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြ နဲ႔ ကုမၸဏီ ၁၀၀ ေက်ာ္ကို အေမရိကန္ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနက အမည္မည္းစာရင္းထဲကေန ပယ္ဖ်က္ေပးသြားမွာျဖစ္သလို၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေက်ာက္စိမ္း နဲ႔ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းအေပၚ ကန္႔သတ္ထားတာ ေတြကို ဖယ္ရွားေပးလိုက္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈဥပေဒေတြက ျမန္ာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြကို အဟန္႔အတားျဖစ္ေစသလို၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔လည္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံကို ကုန္ပစၥည္းေတြ မတင္ပို႔ႏုိင္ပါဘူး။

ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန ဒု၀န္ႀကီးေဟာင္းလည္းျဖစ္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးပြင့္ဆန္းကေတာ့

“တကယ္လို႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြအားလုံးရုတ္သိမ္းလုိက္ၿပီးဆုိရင္ က်ေနာ္တုိရဲ႕စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ပိုၿပီးေတာ့လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ႏုိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ျပည္ပကို ကုန္ပစၥည္းေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္တင္ပို႔ႏုိင္မွာျဖစ္သလို၊ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။”

ဒါ့အျပင္ ျပည္ပကို ကုန္ပစၥည္းတင္ပုိ႔သူေတြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ေစ်းကြက္ေတြကို တင္ပို႔ႏုိင္မွာျဖစ္သလို၊ ႏုိင္ငံတကာေငြေၾကး၀န္ေဆာင္ လုပ္ငန္းေတြကို အသုံးျပဳဖို႔ႀကိဳးစားေနတဲ့ ျမန္မာစီးပြားေရးသမားေတြရဲ႕ အခက္အခဲေတြလည္း အဆုံးသတ္ႏုိင္မွာျဖစ္တယ္လို႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးေမာင္ေမာင္က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၅ ဘီလီယံေက်ာ္တန္ဖိုးရွိတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းမွာလည္း အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ ရလာႏုိင္တယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။

“အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းကို ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္၊ က်ေနာ္တုိ႔ အလုပ္အကိုင္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားဖန္တီးႏုိင္မွာျဖစ္ပါ။ ဒီလုပ္ငန္းက အလွ်င္အျမန္ႀကီးထြားလာေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ကုိ ျပည္ပတင္ပုိ႔မႈက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈမတုိင္ခင္ ၆၅ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိရာက အခုအခါမွာေတာ့ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲရွိပါေသးတယ္။”

ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ မကြာရီတကၠသိုလ္က စီးပြားေရးပါေမာကၡ Sean Turnell ကေတာ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြရုတ္သိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ စံခ်ိန္စံႏႈန္းျမင့္မားတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ တာ၀န္သိရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြျဖစ္လာေအာင္ ေနာက္ထပ္အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြကို လမ္းဖြင့္ေပးလိုက္တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ျပည္ပတုိက္ရုိက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြကို အားေပးလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရၿပီး၊ ေရရွည္စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ဖို႔အတြက္ဆုိရင္ေတာ့၊ စီးပြားေရးမူေဘာင္အေျပာင္းအလဲေတြ ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္ လုပ္သြားဖို႔လိုအပ္ၿပီး၊ အဲဒီလိုျဖစ္လာဖို႔အတြက္ စီးပြားေရးမူ၀ါဒေကာင္းေတြလိုအပ္တယ္လို႔ သူကဗီအိုေအကို အီးေမးလ္နဲ႔ ေျပာထားပါတယ္။

ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ စာရင္းအရေတာ့ မၾကာေသးခင္ႏွစ္ေတြကစလို႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လာခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္ အေမရိကန္-ျမန္မာကုန္သြယ္ေရးဟာ မႏွစ္ကေတာ့ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၂၅ သန္းပဲရွိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ပတုိက္ရုိက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္နွံမႈ ၉.၄ ဘီလီယံရွိတဲ့အထဲမွာ အေမရိကန္က ၀.၂ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲရွိၿပီး၊ ဂ်ပန္၊ စင္ကာပူ၊ ေတာင္ကိုရီးယားတုိ႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြက ျမင့္တက္လာေနသလို၊ တရုတ္ႏုိင္ငံကေတာ့ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာကတည္းက အမ်ားဆုံးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံလာခဲ့တာပါ။

ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမုိကေရစီအေရးကို ေထာက္ခံတဲ့အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ သူနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို ဖိအားေပးဖို႔အတြက္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို လုပ္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ NLD အစုိးရကေတာ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို ရုတ္သိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတ၀ွမ္းစီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈေတြျဖစ္ေပၚလာေစၿပီး၊ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ HRW ကေတာ့ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္အေပၚမွာ ေ၀ဖန္လိုက္ၿပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ မၿပီးေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလိုလုပ္လိုက္တဲ့အတြက္ စစ္တပ္အေပၚမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ဖိအားေတြကို ဖယ္ရွားေပးလိုက္သလိုျဖစ္သြားတယ္လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးအကဲခတ္ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းကေတာ့ - ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ဖယ္ရွားလိုက္တဲ့အတြက္ ခ႐ုိနီစီးပြားေရးသမားႀကီးေတြကို အႀကီးအက်ယ္အက်ိဳးအျမတ္ရေစမွာျဖစ္ၿပီး၊ စီးပြားေရးအေပၚ အဲဒီလူေတြရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကို ကန္႔သတ္ႏုိင္ေအာင္ NLD အေနနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြခ်မွတ္သင့္ေၾကာင္း၊ ဒါေပမဲ့ လုပ္ဖို႔ခက္ခဲႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈအားလုံးရုတ္သိမ္းေလာက္တဲ့အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံက အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးပါဘူး။ ခ႐ုိနီစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ အရမ္းမ်ားတာေၾကာင့္၊ ပိတ္ဆုိ႔ရုတ္သိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ ခရုိနီေတြကိုပဲ အက်ိဳးအျမတ္ျဖစ္ေစမွာပါ။”

NLD ရဲ႕ စီးပြားေရးအႀကံေပးလည္းျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡ Sean Turnell က လည္း အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီစိန္ေခၚမႈေတြကို ျပည့္မွီႏုိင္ဖို႔လိုတယ္လို႔လည္း ေျပာလိုက္ပါတယ္။

လန္ဒန္အေျခစိုက္ သယံဇာတ အဂတိလိုက္စားမႈ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ႀကီးကေတာ့ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြရုတ္သိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ ျမန္မာအစိုးရဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့အရာတခုကို ဆုံးရႈံးသြားႏုိင္တယ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လကေတာ့ အစိုးရသစ္က ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒသစ္ကို အတည္မျပဳေသးမခ်င္း တူးေဖာ္ခြင့္ေတြကို တရား၀င္ဆုိင္းငံ့ထားပါတယ္။ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို လုံး၀ရုတ္သိမ္းလိုက္မယ့္အစား၊ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့စံႏႈန္းေတြအတုိင္းျဖစ္မွာသာ ရုတ္သိမ္းသင့္တယ္လို႔ Global Witness အဖဲြ႔ကက အႀကီးတန္းတာ၀န္ရွိသူတဦး Juman Kubba က ေျပာလိုက္ပါတယ္။

ကုိရန္ႏုိင္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com