အာဆီယံထိပ္သီးညီလာခံတက္ဖုိ႔ အုိဘားမား လာအုိေရာက္

သမၼတ အုိဘားမား လာအုိႏုိင္ငံကုိ ဆုိက္ေရာက္လာစဥ္။

လာအုိႏုိင္ငံ Vientiane ၿမိဳ႕မွာ ဒီကေန႔ စတင္ က်င္းပမယ့္ အာဆီယံ ထိပ္သီး စည္းေ၀းပြဲ တက္ဖုိ႔အတြက္ အေမရိကန္သမၼတ Barack Obama ဟာ တနလၤာေန႔ညက လာအုိႏုိင္ငံကုိ ေရာက္သြားၿပီပါၿပီ။ လက္ရွိ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ အေမရိကန္သမၼတ တဦးအေနနဲ႔ ပထမဆုံးအႀကိမ္ သြားေရာက္တဲ့ ဒီ သမုိင္း၀င္ ခရီးစဥ္အတြင္း သမၼတ အုိဘားမားအေနနဲ႔ အေမရိကန္အစုိးရရဲ႕ အာရွဆုိင္ရာ ေပၚလစီနဲ႔ အဲဒီ ေပၚလစီရဲ႕ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈေတြ အေၾကာင္း မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ လာအုိေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံတဲ့အခါမွာေတာ့ ဗီယက္နမ္ စစ္ကာလအတြင္း အေမရိကန္တုိ႔က က်ဲခ်ခဲ့တဲ့ မေပါက္ကြဲေသးတဲ့ ဗုံးေတြ ရွင္းလင္းမွာ အေမရိကန္က အကူအညီ ေပးမယ့္ ကိစၥေတြကုိ ေဆြးေႏြးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။

စက္တင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔ကေန ၈ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပမယ့္ ၂၈ ႀကိမ္နဲ႔ ၂၉ ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲနဲ႔ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီး စည္းေ၀းပြဲေတြ တက္ဖုိ႔အတြက္ သမၼတ Barack Obama ဟာ တရုတ္ႏုိင္ငံမွာ က်င္းပတဲ့ G20 စက္မႈထိပ္သီး ႏုိင္ငံ ၂၀ ရဲ႕ ထိပ္သီး စည္းေ၀းပြဲတက္ၿပီး လာအုိႏုိင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္ Vientiane ကုိ တနလၤာေန႔ ေႏွာင္းပုိင္းက ေရာက္သြားခဲ့တာပါ။

တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ဒီထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲကုိ တက္ဖုိ႔ အတြက္ ေဒသတြင္းက ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ဟာ လာအုိႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာေနၾက ၿပီျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ ႏုိင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံ ပုဂၢဳိလ္လည္းျဖစ္၊ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးလည္း ျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာလည္း အာဆီယံ ထိပ္သီး စည္းေ၀းပြဲနဲ႔ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီး စည္းေ၀းပဲြေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ ထိပ္သီး စည္းေ၀းပြဲေတြကုိ တက္ဖုိ႔အတြက္ ဒီကေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ထြက္ခြာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ အေမရိကန္သမၼတဦးအေနနဲ႔ ပထမဆုံး လာအုိႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္တဲ့ ဒီ သမုိင္း၀င္ ခရီးစဥ္ဟာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသမွာ အေမရိကန္အစုိးရအေနနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ျပန္ညွိေရး အစီအစဥ္ေတြအတြက္ ထပ္ေလာင္း အတည္ျပဳေပးမယ့္ ခရီးစဥ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အာရွပစိဖိတ္ေဒသအတြင္းက ေပၚလစီေတြ ေျပာင္းလဲလာေရးနဲ႔ အာဆီယံနဲ႔ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲေတြက စားပြဲ၀ုိင္းေတြမွာ အတူ ထုိင္ႏုိင္ေရးတုိ႔ အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္ေလာက္အထိ ဦးေဆာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္ ဆုိတာေတြကုိ သမၼတ အုိဘားမားက အေလးေပး ေျပာၾကားဖုိ႔ ရွိတယ္လုိ႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ လက္ေထာက္အမ်ဳိးသားလုံၿခံဳေရး အႀကံေပးပုဂၢဳိလ္ Ben Rhodes က ေျပာပါတယ္။

“ဒါဟာ သမၼတအုိဘားမားအတြက္ ၁၀ ႀကိမ္ေျမာက္ အာရွ ပစိဖိတ္ခရီးစဥ္ ျဖစ္ၿပီး အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာျပန္ညွိေရးဟာ အေမရိကန္ အစုိးရ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီအတြက္ အဓိကအက်ဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသကုိ အေမရိကန္ရဲ႕ ေပၚလစီေတြ အာရုံစုိက္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ ဆုိတာနဲ႔ ေဒသတြင္းမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ မဟာျဗဴဟာကိစၥရပ္ေတြကုိ ဗဟုိျပဳထားတဲ့ TPP ပစိတ္ဖိတ္ရပ္၀န္းေဒသႏုိင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ကိစၥနဲ႔ တျခား ေဒသတြင္းက အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္း အရာေတြကုိ ေဆြးေႏြး ေျပာဆုိဖုိ႔အတြက္ ဒီခရီးစဥ္က သမၼတအတြက္ အခြင့္အေရး ရေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲအတြင္းမွာ ေရေၾကာင္းဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥေတြလည္း ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

သမၼတ အုိဘားမားဟာ အာဆီယံ ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲေတြ တက္ေရာက္တာအျပင္ အေမရိကန္ - လာအုိ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကိစၥကုိလည္း ဒီခရီးစဥ္ အတြင္းမွာ ေဆြးေႏြး ေျပာဆုိသြားဖုိ႔ ရွိတာမွာ ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲအတြင္း အေမရိကန္တုိ႔က လာအုိႏုိင္ငံအတြင္း ဗုံးက်ဲခဲ့တဲ့ကိစၥဟာ ထိပ္ဆုံးက ပါ၀င္ေနပါတယ္။

ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲအတြင္း Ho Chi Minh trail လုိ႔ေခၚတဲ့ ဟုိခ်ီမင္း လမ္းမႀကီးဟာ လာအုိနဲ႔ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံေတြကုိ ျဖတ္ၿပီး ေဖာက္လုပ္ထားတာေၾကာင့္ အဲဒီ လမ္းမႀကီးကုိ ပစ္မွတ္ထားၿပီး အေမရိကန္က ဗုံးက်ဲ တုိက္ခုိက္ခဲ့တာမွာ ဗုံးေတြ အမ်ားစုဟာ လာအုိႏုိင္ငံ ေက်းလက္ေဒသကုိ က်ခဲ့တာပါ။

အေမရိကန္တုိ႔က်ဲခ်ခဲ့တဲ့ မေပါက္ကြဲေသးတဲ့ ဗုံးေတြဟာ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ အမ်ားအျပား က်န္ရွိေနေသးတာေၾကာင့္ အဲဒီ ဗုံးေတြ ရွင္းလင္းေရးကိစၥကုိ အေမရိကန္အစုိးရအေနနဲ႔ အကူအညီေပးသင့္တယ္လုိ႔ လာအုိႏုိင္ငံကုိ မထြက္ခြာခင္ G20 ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲက်င္းပတဲ့ တရုတ္ႏုိင္ငံ Hangzhou ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း သမၼတ အုိဘားမားက ေျပာပါတယ္။

“အေမရိကန္နဲ႔ လာႏုိင္ငံႏုိင္ငံတုိ႔ရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္၊ မၾကာေသးခင္က က်ေနာ္သြားခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး တျဖည္းျဖည္း တုိးတက္ ေျပာင္းလဲလာတယ္ဆုိိတာကုိ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပင္ကေန ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ - ယုံၾကည္မႈေတြ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ကာလည္း ျဖစ္ေတာ့ - လုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ စစ္အတြင္းက က်န္ခဲ့တဲ့ အေမြေတြကိစၥနဲ႔ စတင္ႏုိင္ပါတယ္။ လာအုိႏုိင္ငံ အတြက္ေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ေက်းလက္ေဒသက လူအေတာ္မ်ားမ်ားကုိ အႏၱရာယ္ျပဳေနတဲ့ မေပါက္ကြဲေသးတဲ့ ဗုံးစံေတြကိစၥပါ၀င္ပါတယ္။ လာအုိႏုိင္ငံဟာလည္း ဆင္းရဲၿပီး အခုမွ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ မေပါက္ကြဲေသးတဲ့ ဗုံးစံေတြကုိ သူတုိ႔ခ်ည္းပဲ ရွင္းလင္းဖုိ႔က ေငြေၾကး အရင္းအျမစ္ အလုံအေလာက္ မရွိဘူးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အကူအညီေပးသင့္ပါတယ္။ က်ေနာ့္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ - လာမယ့္ ရက္အနဲငယ္ အတြင္း က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါမွာ လာအုိႏုိင္ငံကုိ အကူအညီေပးမယ္ဆုိတဲ့ ခုိင္မာတိက်တဲ့ အေျဖတစုံတရာ ထြက္လာမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”

စစ္ပြဲအတြင္း ေပ်ာက္ဆုံးေနတဲ့ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ျပန္ေတြ႔ေရးဟာ အေမရိကန္အစုိးရအျပင္ ေပ်ာက္ဆုံးသြားတဲ့ တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြရဲ႕ မိသားစုေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ကိစၥျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီကိစၥကုိလည္း ေဆြးေႏြးသြားမယ္လုိ႔ သမၼတ အုိဘားမားက ေျပာပါတယ္။

ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားတဲ့ကာလ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း လူဦးေရ ၂ သန္းေလာက္သာရွိတဲ့ လာအုိႏုိင္ငံကုိ အေမရိကန္က ဗုံးတန္ခ်ိန္ ၂ သန္းေလာက္ က်ဲခ်ခဲ့တာမွာ မေပါက္ကြဲေသးတဲ့ ဗုံးစံေတြ သန္း ၈၀ ေလာက္ ရွိေနေသးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီ မေပါက္ေသးတဲ့ ဗုံးစံေတြထိၿပီး လာအုိႏုိင္ငံမွာ အခုခ်ိန္ထိ ေသဆုံး၊ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရသူေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရွိသြားၿပီလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

သမၼတ အုိဘားမားဟာ လာအုိႏုိင္ငံမွာ ရွိေနစဥ္အတြင္း ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ Luang Prabang မွာ YSEALI လုိ႔ေခၚတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ အာဆီယံ ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲနဲ႔ အေရွ႕အာရွ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကေတာ့ စက္တင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၈ ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲမွာေတာ့ အာဆီယံအသုိက္အ၀န္း ထူေထာင္မႈ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အာဆီယံ အသုိက္အ၀န္း ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ၂၀၂၅ နဲ႔ ေရွ႕ဆက္ ေဆာင္ရြက္မႈဆုိင္ရာ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈေတြကုိ ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ ၂၉ ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲမွာေတာ့ အာဆီယံ ျပည္ပဆက္ဆံေရးနဲ႔ အနာဂတ္ ဦးတည္ခ်က္မ်ားဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြအျပင္ ေဒသတြင္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ျပႆနာေတြမွာ ဘုံစိတ္၀င္စားမႈနဲ႔ စုိးရိမ္ပူပန္မႈအေပၚ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ျပဳလုပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

  ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္   / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com