ျမန္မာအေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈ ႐ုပ္သိမ္းေရးအလားအလာ ကန္ အတည္ျပဳ

စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ စတင္မယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း - ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ေအာင္ျမင္ေစဖို႔ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို အိုဘားမား အစိုးရက ေလွ်ာ့ခ်ေပးဖို႔ စဥ္းစားေနတယ္လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ ထိပ္တန္းအရာရွိတဦးက အဂၤါေန႔မွာ ေျပာဆုိလိုက္ပါတယ္။ ဒီအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ျမန္မာ့အေရး အကဲခတ္ေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္ခဲ့ၾကသလဲ - ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္း က တင္ျပထားပါတယ္။

ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ အစိုးရတာ၀န္ကို တရား၀င္ လႊဲေျပာင္းရယူၿပီးခ်ိန္ကစလို႔ - ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ပထမဆံုးအႀကိမ္ တရား၀င္လာေရာက္မယ့္ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔က်ရင္ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ သမၼတ အိုဘားမားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီခရီးစဥ္အတြင္း - ျမန္မာျပည္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔ စဥ္းစားေန တယ္လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး လက္ေထာက္အႀကံေပး Ben Rhodes က သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ လူထုက ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္တဲ့ အစိုးရတက္လာၿပီးေနာက္ - ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘက္စံု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာ အေမရိကန္က ၀ိုင္း၀န္းကူညီပံ့ပိုးေပးေနခ်ိန္ - အခုလို ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ စဥ္းစားတာဟာ - ႏွစ္ႏိုင္ငံ ကုန္သြယ္ေရးအျပင္ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစေရးမွာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစဖို႔ ရည္ရြယ္ စဥ္းစားတာျဖစ္တယ္လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး လက္ေထာက္အႀကံေပးလည္းျဖစ္၊ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ လက္ေထာက္လည္းျဖစ္တဲ့ Ben Rhodes က ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။

“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေကာင္းဆံုး အကူအညီေပးႏုိင္တာက ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္အျပင္ တျခား ကမၻာတ၀ွမ္းရွိ ႏုိင္ငံေတြအၾကား ကုန္သြယ္ေရး လမ္းဖြင့္ေပးဖို႔ပါပဲ။ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ရာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ကုန္သြယ္ရးကို အားျဖည့္ေပးႏုိင္မယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ ဖန္တီေပးရာမွာ ကူညီဖို႔ပါပဲ။ အဲဒီလို လုပ္ေဆာင္ရာမွာ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ေပးဖို႔အျပင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ တုိးခ်ဲ႕ႏုိင္ဖို႔ ေျခလွမ္းေတြ ယူခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္တဲ့ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကလည္း ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ေထာက္ခံ အားေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အေမရိကန္က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ၾကည့္ရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွိပ္ကြပ္ခံရတဲ့ ဆက္ဆံမႈ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ ျပႆနာေတြ ဆက္လက္ ရွိေနေသးတယ္ဆုိတာကို နားလည္ သေဘာေပါက္ေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီ အက်ိဳးရလဒ္ေတြကို လူထုက ခံစားႏုိင္ဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔ လိုလားပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၈ ေလးအေရးအခင္းေနာက္ပို္င္း၊ ေမ ၃၀ ဒီပဲယင္းအေရးအခင္းေနာက္ပိုင္းနဲ႔ ေရႊ၀ါေရာင္သံဃာ့အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္းေတြမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အခုလို အေမရိကန္က ျမန္မာအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးဖို႔ စဥ္းစားေနခ်ိန္မွာပဲ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ေတြကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီ ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိေသးဘဲ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ မသင့္ဖူးလုိ႔ ယူဆေနၾကတာပါ။ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ အလ်င္စလုိ ျပန္မ႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ အဂၤါေန႔မွာပဲ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ၿပီး အေမရိကန္ အစုိးရကုိ တုိက္တြန္းခဲ့တဲ့ Human Rights Watch အဖဲြ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံ Brad Adams ကေတာ့ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးမွာ ဆက္လက္ ၾသဇာလႊမ္းမုိးေနတဲ့ စစ္တပ္ကုိ ဖိအားေပးႏုိင္ဖုိ႔ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဆက္ရွိသင့္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“ဒဏ္ခတ္မႈ အမ်ားစုကုိ ျပန္႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ အခ်ိန္မတန္ေသးဘူးလုိ႔ က်ေနာ္တို႔က ယူဆပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကုိယ္တုိင္လည္း ဒဏ္ခတ္မႈ ေတြ မ႐ုပ္သင့္ေသးဘူးလုိ႔ ေျပာခဲ့တာ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry ကလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ မၿပီးမခ်င္း ဆက္ထားသင့္တယ္လုိ႔ ေျပာဖူးပါတယ္။ ထိလြယ္ရွလြယ္ အေျခအေနမ်ဳိး၊ ဒါမွမဟုတ္ စေတာင္မစရေသးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြ တပုံႀကီး က်န္ေသးတဲ့အတြက္ ေစာလြန္းေသးတယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းအတုိင္း ဆက္ေလွ်ာက္ၿပီး အတားအဆီးေတြ မလုပ္ေတာ့တဲ့အထိ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ စစ္တပ္နဲ႔ စစ္တပ္ထဲက ခ်မ္းသာေနၾကတဲ့ လက္ေ၀ခံလူတန္းစားကုိ ပစ္မွတ္ထား သင့္ပါတယ္။ အရပ္သားအစုိးရက အျပည့္အ၀ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရတာမ်ဳိး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ႀကီးေတြကုိ စစ္တပ္ကသာ ခန္႔အပ္တာမ်ဳိးေတြ မလုပ္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္အေနနဲ႔ အရပ္သားအစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာသာ ရွိသင့္ၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ စစ္တပ္အတြက္ သီးသန္႔ေနရာေပးထားတာကုိလည္း ပယ္ဖ်က္ရမွာပါ။”

ဒါေပမဲ့လည္း ၀ါရွင္တန္အေျခစုိက္ Georgetown တကၠသုိလ္က ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပါေမာကၡ David Steinberg ကေတာ့ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ မူ၀ါဒေတြထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံခဲ့တဲ့ မူ၀ါဒဟာ ေအာင္ျမင္မႈတခု ျဖစ္တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆက္လက္ၿပီး ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမွင့္သြားႏုိင္ဖုိ႔ ဒဏ္ခတ္မႈ အမ်ားစုကုိ ျပန္႐ုပ္သိမ္းသင့္တယ္လုိ႔လည္း ေျပာဆုိခဲ့ တာပါ။

“ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရွိေနတာဟာလည္း အေျခခံအားျဖင့္ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေၾကာင့္ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အေမရိကန္ရဲ႕ မူ၀ါဒေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ခုိင္ခုိင္မာမာ ၾသဇာေညာင္းခဲ့ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ကမွသာ အေျပာင္းအလဲ ေတြ ျဖစ္လာတာပါ။ လူ႔အခြင့္ေရး အုပ္စုေတြကေတာ့ ဒဏ္ခတ္ဖုိ႔ကုိ အၿမဲတမ္း လုိလားၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒဏ္ခတ္မႈေတြနဲ႔ ဒီမုိကေရစီကုိ ဘယ္ေတာ့မွ မရႏုိင္ပါဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းသင့္တယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ လက္နက္ ေရာင္းခ်တာမ်ဳိးေလာက္ကုိပဲ ခ်န္ခ်င္ရင္ ခ်န္ထားသင့္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအဆုံးသတ္ၿပီး၊ ဦးသိန္းစိန္ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရတက္လာၿပီး ေနာက္မွာပဲ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံလာတဲ့ အေမရိကန္ကေတာ့ ၂၀၁၂ ဇူလိုင္ကစလို႔ ၂၀၁၆ ေမလအထိ ျမန္မာ့ေငြေၾကးဆုိင္ရာ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ၊ သြင္းကုန္ေတြနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံႈေတြအေပၚ ကန္႔သတ္ထားမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈမွာ အဟန္႔အတားလုပ္သူေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္သူေတြအျဖစ္ ျမန္မာစစ္ဘက္ဆုိင္ရာေတြ၊ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ SDN ေခၚ လူပုဂၢိဳလ္ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕ကုိေတာ့ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဌာနက ဆက္လက္ၿပီး ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။

 မနႏၵာခ်မ္း  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com