ငလ်င္ဒဏ္သင့္ ပုဂံဘုရားျပဳျပင္ေရး အလ်င္စလိုမလုပ္ဖို႔ ေဒၚစုၫႊြန္ၾကား

ငလ်င္ဒဏ္သင့္ ေရွးေဟာင္းပုဂံဘုရားမ်ား

ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားတဲ့ ပုဂံေဒသက ဘုရား၊ ေစတီပုထိုးေတြကို အလွ်င္စလိုမျပဳျပင္ဘဲ၊ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး (UNESCO) အဖဲြ႔ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မွာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔က ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းမွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ေၾကာင့္ ပုဂံေဒသက နာမည္ႀကီး ဘုရားတခ်ိဳ႕အပါအ၀င္ ေစတီပုထိုးေပါင္း ၂၀၀ ေလာက္ ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားခဲ့တာပါ။ ဒီအေၾကာင္းအျပည့္အစုံကိုေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ ကိုရန္ႏုိင္က ေျပာျပေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က လႈပ္ခတ္သြားတဲ့ ငလ်င္ေၾကာင့္ ပုဂံေဒသမွာရွိတဲ့ ေရွးေဟာင္း ဘုရားေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ထိခုိက္ပ်က္စီးမႈေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားတဲ့ ဘုရားေစတီပုထုိးေတြကို အလ်င္စလို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းသြားမွာမဟုတ္ဘဲ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြနဲ႔ အညီလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ညြန္ၾကားခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတရုံးေျပာခြင့္ ဒု-ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေဇာ္ေဌးက ဗီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“ယဥ္ေက်းမႈ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကို ကို သူကိုယ္တိုင္မွာတာေပါ့ေနာ္ ။ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီေရွးေဟာင္းအေမြအနစ္ေတြ ၊ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို မပ်က္ျပားပဲ ထိန္းသိမ္းတဲ့နည္းကေတာ့ သူတို႔ UNESCO က ပညာရွင္ေတြရွိတယ္ ။ ေနာက္ တကမာၻလံုးမွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ပညာရွင္ေတြ နဲ႔ UNESCO ခ်ိတ္ဆက္ၿပီးေတာ့မွ လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒါနဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့မွ လုပ္ဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ ညႊန္ၾကားထားပါတယ္။”

ေခ်ာက္ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ ၁၂ မုိင္ေလာက္ကို ဗဟိုျပဳၿပီး လႈပ္ခတ္သြားတဲ့ ငလ်င္ဟာ ျပင္းအား ၆.၈ မက္ဂနိက်ဴရွိၿပီးေတာ့ ၊ သမုိင္း၀င္ နာမည္ႀကီးဘုရားတခ်ိဳ႕အပါအ၀င္ ေစတီပုထုိး ၂၀၀ ေလာက္ ပ်က္စီးသြားခဲ့တယ္လို႔ အပ်က္အစီးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေနာက္ဆုံးအေျခအေနကို ပုဂံၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနနဲ႔ အမ်ဳိးသားျပတုိက္ ဦးစီးဌာနက ညြန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေအာင္ေအာင္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“ပ်က္စီးတဲ့ အေရအတြက္ကေတာ့ ၁၈၇ ဆူေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ အဲဒါကေတာ့ လံုး၀ႀကီးေတာ့ အတည္မျပဳေသးပါဘူး။ စာရင္းေကာက္ေနတဲ့အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ ေကာက္ေနၾကတယ္ခင္ဗ် က်ေနာ္ကေနာက္ဆံုးရတဲ့ အေျခအေနေလးေတြကို လွမ္းေျပာတာပါခင္ဗ်

ေမး။ ။ အဲဒီအထဲမွာ အပ်က္စီးဆံုးဘုရားက ဘယ္ဘုရားလို႔ေျပာလို႔ရမလဲ။

ေျဖ။ ။ စူဠာမဏိ ပါခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ အေပၚပိုင္းက ကြမ္းေတာင္ ၿပိဳက်တယ္ေပါ့ေနာ္။ ၿပိဳက်တဲ့ဟာက ေအာက္ကို အရန္ေစတီေတြပါထိသြားပါတယ္ခင္ဗ် အပ်က္အမ်ားဆံုးပဲျဖစ္ပါတယ္။ တျခားနာမည္ၾကီးတဲ့ ဘုရားေတြ ထဲကေတာ့ ထီးလိုမင္းလိုဘုရားရွိပါတယ္။ ထီးလိုမင္းလိုဘုရားကေတာ့ စူဠာမဏိေလာက္မဆိုးပါဘူးခင္ဗ်။ အာနႏၵာ ကေတာ့ မုခ္ဦးေတြ ပလာစတာေတြကြာတာကေတာ့ ေစာင္းတန္းေတြမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဘက္မွာေတာ့ အဲဒီအတိုင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ ေစတနာႀကီးဘုရားေပါ့ေနာ္ ေစတနာႀကီးဘုရားကေတာ့ အေပၚက ထီးေတာ္ပိုင္းမွာ ၿပိဳက်သြားပါတယ္။ ျပႆဒ္ႀကီးဘုရားကေတာ့ အေပၚကၿပိဳက်ပါတယ္ ဟုတ္ကဲ့ အထင္ကရဘုရားေတြကေတာ့ အဲဒါေတြပဲရွိပါတယ္။”

ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္ နဲ႔ အတူ ၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ သူရဦးေအာင္ကို နဲ႔ ေဒါက္တာ၀င္းျမတ္ေအး ၊ မႏၱေလးတုိင္းေဒသႀကီး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္ေမာင္တုိ႔လည္း ပုဂံၿမိဳ႕ကို ကုိယ္တုိင္သြားေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပုဂံဘုရားေတြ နည္းစနစ္က်က်မွန္မွန္ကန္ကန္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ ေဒသတြင္းပညာရွင္ေတြ၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသန၀န္ထမ္းေတြ၊ ဗိသုကာပညာရွင္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္အင္ဂ်င္နီယာေတြ ဖိတ္ၾကားထားေၾကာင္း၊ လာမယ့္ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ အလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပဲြတခုလုပ္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြအတြင္း သမုိင္း၀င္ေရွးေဟာင္းပုဂံဘုရားေတြကို ျပဳျပင္တဲ့ေနရာမွာ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ တုိင္ပင္ျခင္းမရွိဘဲ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေရွးမူလက္ရာေတြေပ်ာက္ပ်က္သြားတဲ့အေပၚမွာ ေ၀ဖန္မႈေတြ အေတာ္ေလးရွိခဲ့ပါတယ္။ အခုပ်က္စီးသြားခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဦးေအာင္ေအာင္ေက်ာ္ကေတာ့ အခုလိုေျပာပါတယ္။

“၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ျပဳျပင္တဲ့အခါမွာ UNESCO ခ်ထားတဲ့ guideline နဲ႔ conservation manual guideline နဲ႔ က်ေနာ္တို႔သြားေနပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအံုတခုပ်က္သြားတယ္ဆိုရင္ ပ်က္ယြင္းသြားတဲ့ဟာကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ပ်က္ယြင္းမသြားေအာင္ပဲ ထိန္းသိမ္းပါတယ္။ ျပန္လည္ၿပီးေတာ့ ျဖည့္တင္ၿပီးေတာ့ အစားထုိး ေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးေတြ က်ေနာ္တို႔ မရွိပါဘူး။ အဲလိုနည္းနဲ႔ပဲ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားဆံုးေဆာင္ရြက္သြားပါမယ္။ၿပီးေတာ့ ေနာက္တခါ အသံုးျပဳတဲ့ နည္းစနစ္ေတြေပါ့ေနာ္ ၊ အသံုးျပဳတဲ့ နည္းစနစ္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦးေတြမွာ ရွိတဲ့ နည္းစနစ္နဲ႔ ေခတ္သစ္နည္းစနစ္နဲ႔ မတူညီတဲ့အခါက်ေတာ့ သဟဇာတ မျဖစ္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီေနရာမွာ ျပႆနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကိုလည္း ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ညိွႏိႈင္းၿပီးေတာ့ အတတ္ႏိုင္ဆံုးနဲ႔ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ။”

ငလ်င္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ လူအေရအတြက္က အခုခ်ိန္ထိ ၃ ဦးပဲရွိတယ္လို႔ လူမႈဖူလုံေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရး နဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ၀င္းျမတ္ေအးက ေျပာပါတယ္။

“လူက စုစုေပါင္း အားလံုး ၃ ေယာက္ပဲ ။ ပခုကၠဴမွာ ၁ ေယာက္ ေရနံေခ်ာင္းဘက္က ရြာ ၁ ရြာမွာ ၂ ေယာက္။ အားလံုး ၃ ေယာက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပခုကၠဴ ဘက္က အေဆာက္အဦးျမင့္မုိရ္ ျပဳတ္က်လို႔ အဲဒါကို မေရွာင္ႏိုင္ေတာ့ပဲနဲ႔ ၁ ဦးဆံုးတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါက ပခုကၠဴ ဘက္မွာ ေသဆံုးတာ ၁ ေယာက္။ ေရနံေခ်ာင္းဘက္မွာ ေက်ာင္းသူေလး ၂ ေယာက္ စစ္ပလီေက်းရြာမွာျဖစ္တယ္။ ျမစ္ကမ္းပါး ၿပိဳက်ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသူေလး ၂ ေယာက္ဆံုးပါတယ္ အားလံုးေပါင္း ၃ ေယာက္ပဲ။”

ငလ်င္ေၾကာင့္ထိခိုက္ေသဆုံးသြားတဲ့သူေတြအတြက္ လူကယ္ျပန္၀န္ႀကီးဌာနက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ကူညီေပးခဲ့ၿပီး၊ ပုဂံ ေညာင္ဦး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ေခ်ာက္၊ နဲ႔ မေကြးၿမိဳ႕ေတြကိုသြားေရာက္ခဲ့တယ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ၀င္းျမတ္ေအးက ေျပာပါတယ္။ ။ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ကေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ လိုအပ္တဲ့အကူအညီေတြေပးသြားမွာျဖစ္ၿပီး၊ အပ်က္အစီးေတြကို စနစ္တက်ထိန္းသိမ္းၾကေျပာခဲ့ပါတယ္။ ပုဂံေဒသမွာေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ လုံၿခဳံေရးေတြ တုိးျမွင့္ခ်ထားပါတယ္ ဒါေပမဲ့လည္း ဘုရားဖူးေတြကို တခ်ိဳ႕ဘုရားေတြမွာ ၀င္လို႔ရသေလာက္ေပး၀င္ဖို႔ သမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္က မွာၾကားခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ကုိရန္ႏုိင္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com