လာနီညာေၾကာင္႕ ေရႀကီးတာရယ္၊ မုန္တုိင္းရယ္၊ ဖ်က္မုိးရယ္က ဒီႏွစ္ မုိးလြန္ကာလမွာ သတိထားရမယ္႕အခ်က္ေတြပဲ

ရန္ကုန္ ၾသဂုတ္ ၁၃

ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ယခုႏွစ္ေႏြရာသီတြင္ ပူျပင္းမႈစံခ်ိန္တင္ခဲ့သည့္ အယ္နီညိဳရာသီဥတု ၏ ေဖာက္ျပန္ေသာျဖစ္စဥ္ႀကံဳေတြ႕ ခဲ့ရသည္။ အယ္နီညိဳျဖစ္စဥ္ၿပီးဆံုး သြားၿပီးေနာက္ လာနီညာျဖစ္စဥ္ကို လာမည့္ေအာက္တုိဘာလမွစ၍ တျဖည္းျဖည္းကူးေျပာင္းေတာ့မည္ျဖစ္ကာ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လခန္႔တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

လာနီညာျဖစ္စဥ္တြင္ အေအးပိုျခင္း၊ မုိးလြန္ကာလမ်ား၌ မုိးမ်ားျခင္းအျပင္ မုန္တိုင္းအႏၲရာယ္မ်ားျဖစ္ေပၚ လာႏုိင္သျဖင့္ ႀကိဳတင္သတိထားသင့္ေၾကာင္း မုိးေလဝသ ပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္က တုိက္တြန္းထားသည္။ အဆုိပါလာနီညာျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သတိထားရ မည့္အခ်က္မ်ား ကို ေဒါက္တာထြန္းလြင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့သည္မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

ေမး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အယ္နီညိဳကေန လာနီညာျဖစ္စဥ္ ကို ဘယ္အခ်ိန္မွာ ကူးေျပာင္းမွာပါလဲ။

ေျဖ။ အယ္နီညိဳက ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လကစၿပီးေတာ့ ျဖစ္တာ အခု ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာ ၿပီးသြားၿပီ။ လက္ရွိအေျခအေနက ပစိဖိတ္သမုဒၵရာမွာ အယ္နီညိဳမရွိေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လာနီညာလည္း မျဖစ္ေသးဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီကာလက ၾကားေနကာလေခၚတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီကာလ ကစၿပီး ေအာက္တုိဘာလအတြင္း လာနီညာျဖစ္စဥ္ကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ကူးေျပာင္းေနတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လေလာက္မွာ ၿပီးလိမ့္မယ္လို႔ခန္႔မွန္းထားတယ္။

ေမး။ လာနီညာျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာဘယ္လို ရာသီဥတုေျပာင္းလဲ မႈျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္ေပၚႏုိင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ လာနီညာလည္းျဖစ္လာမယ္၊ အားလည္းေကာင္း မယ္ဆို ရင္ေပါ့။ ျဖစ္ေတာ့ျဖစ္ တယ္ အားကသိပ္မေကာင္းတာတို႔၊ အသင့္အတင့္တို႔ စသျဖင့္ေလ်ာ့သြားမယ္ဆုိရင္လည္း အေျဖက နည္းနည္းေတာ့ ေျပာင္း သြားႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ျဖစ္တတ္တဲ့သဘာဝအဆုိးဆံုးကို ျမင္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အကယ္၍အားေကာင္းတဲ့ လာနီညာျဖစ္ခဲ့ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကုိးလတာအတြင္း ဘယ္ရာသီဥတုေတြသြား အက်ဳံးဝင္မလဲဆိုတာ ပထမဆံုးၾကည့္ရမယ္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ၊ ႏုိဝင္ဘာက မုိးလြန္ကာလျဖစ္တယ္။ ဒီကာလမွာ လာနီညာရဲ႕အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိမယ္။ ဒီဇင္ဘာလကေန ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ေဆာင္းရာသီမွာလည္း လာနီညာေဆာင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ထူးျခားမႈရွိမယ္။ မတ္၊ ဧၿပီ ေႏြရာသီမွာလည္း လာနီညာ ေႏြရာသီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အနည္းငယ္အေျပာင္းအလဲရွိ မယ္။ ေနာက္ေမလက်ေတာ့ လာနီညာမုိးႀကိဳျဖစ္တဲ့အတြက္ အေရးအႀကီးဆံုးက အဲဒီမုိးႀကိဳရာသီပဲ။ ဇြန္လက မုိးဦးရာသီဟာ လာနီညာမုိးဦးရာသီျဖစ္တာေၾကာင့္ မိုးရြာသြန္းမႈ မွာ အေျပာင္းအလဲရွိမယ္။

ေမး။ မုိးလြန္ကာလမွာ လာနီညာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘာေတြမ်ားျဖစ္လာႏုိင္မလဲ။

ေျဖ။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လာနီညာရာသီဥတုက ျမန္မာျပည္ ကို ေအးၿပီးစြတ္ စိုေစတယ္။ အပူခ်ိန္ကို ေလ်ာ့ေစတယ္၊ မုိးကိုတုိးေစတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဂ်ပန္က ပညာရွင္ေတြရဲ႕ေလ့လာခ်က္အရ လာနီညာရာသီဥတုက ျမန္မာျပည္ကို မုန္တုိင္းဝင္ေစတယ္။ မုိးလြန္ကာလမွာ လာနီညာေၾကာင့္သတိထား ရမယ့္အခ်က္ သံုးခ်က္ရွိပါတယ္။

ပထမအခ်က္က ျမန္မာျပည္မွာ ႏွစ္စဥ္ေရႀကီးကာလက သံုးႀကိမ္ရွိတယ္။ ပထမအႀကိမ္က ဇြန္လ၊ ေနာက္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ဇူလုိင္လနဲ႔ ၾသဂုတ္လ၊ ၿပီးရင္ စက္တင္ဘာလ နဲ႔ ေအာက္တုိဘာလေတြက တတိယေရႀကီးကာလ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီတတိယေရႀကီးကာလရဲ႕ ဒုတိယလက လာနီညာျဖစ္တဲ့ လျဖစ္သြားၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ အပူေလ်ာ့ၿပီး မုိးကိုတုိးေစတယ္။

မုိးရြာမႈကိုအားေပးတာေၾကာင့္ ေရႀကီးမႈကို သတိထားရတယ္။
ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ေအာက္တုိဘာလမွာ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္မွာ မုန္တုိင္းေတြစုၿပီးျဖစ္တတ္တယ္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ကစၿပီး ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အထိ ၁ဝ ႏွစ္အတြင္းမွာ မုိးလြန္ကာလျဖစ္တဲ့ ေအာက္တုိဘာ၊ ႏုိဝင္ဘာ၊ ဒီဇင္ဘာ လေတြမွာ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ကို ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ မုန္တုိင္းက အတိအက်ေျပာရင္ ၃ ဒသမ၂ ခု ရွိတယ္။ ဒါက မုန္တိုင္းအနည္းဆံုး သံုးခုနဲ႔၊ အမ်ားဆံုးက ငါးခုျဖစ္တယ္။ ဒီႏွစ္က လာနီညာမုိးလြန္ျဖစ္တဲ့အတြက္ မုန္တုိင္းျဖစ္ေပၚမႈ ပိုလာႏုိင္တယ္။ ဒါဆို ျမန္မာျပည္အတြက္ ျပႆနာႏွစ္ရပ္ရွိတယ္။ ပထမက မုိးလြန္ကာလျဖစ္တတ္တဲ့ မုန္တုိင္းေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဝင္တတ္တဲ့အတြက္ မုန္တုိင္း အႏၲရာယ္ကို ပိုၿပီး သတိထားရမယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္မွာ မုန္တုိင္းေတြျဖစ္ရင္ ျမန္မာျပည္ကို မဝင္သည့္ တုိင္ေအာင္ မုိးရြာတာကေတာ့ေသခ်ာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရြာတဲ့ကာလကမွားေနတယ္။ ဒီအခါ လယ္သမားေတြအတြက္ ဖ်က္မုိးျဖစ္တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ဖ်က္မိုး အႏၲရာယ္ကုိ သတိထားရမယ္။ ဒီေတာ့ ေရႀကီးတာရယ္၊ မုန္တုိင္းရယ္၊ ဖ်က္မုိးရယ္က ဒီႏွစ္မုိးလြန္ကာလမွာ လာနီညာေၾကာင့္ သတိထားရမယ့္အခ်က္ေတြပဲ။
ေဆာင္းရာသီေရာက္ သြားေတာ့ ၂ဝ၁၆ ဒီဇင္ဘာကေန ၂ဝ၁၇ ဇန္နဝါရီ၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ အထိ လာနီညာေဆာင္းေၾကာင့္ အေအးပိုႏုိင္တယ္။ အေအးလိႈင္းဒဏ္ကို ရွမ္းျပည္နယ္မွာ အထူးသတိ ထားရမယ္။ ေႏြရာသီ လာနီညာ ကေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ အပူေလ်ာ့ႏုိင္တာေပါ့။ အေရးအႀကီးဆံုး က ေမလပဲျဖစ္တယ္၊ ဒါက မုိးႀကိဳရာသီျဖစ္သြားတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ မုိးႀကိဳ ရာသီ မွာျဖစ္တတ္တဲ့ ရာသီဥတု က သံုးမ်ဳိးရွိတယ္။ တစ္မ်ဳိးက မုိးတိမ္ေတာင္ျဖစ္တာရယ္၊ မုန္တုိင္းျဖစ္တာရယ္၊ မုတ္သုံဝင္တာရယ္ ဒီသံုးမ်ဳိးက လာနီညာေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ႏုိင္တယ္။ မိုးတိမ္ေတာင္ေတြ အျဖစ္မ်ားမယ္ဆုိရင္ မုိးႀကိဳးပစ္တာေတြ၊ ေလျပင္း တုိက္တာေတြ၊ ေနရာ ကြက္မုိးႀကီးတာတို႔၊ လွ်ပ္တစ္ျပက္ေရႀကီးတာတို႔ ဒါေတြကို ေတာ္ေတာ္ သတိထားဖို႔ လိုလာတယ္။ မုိးႀကိဳးပစ္တဲ့အတြက္ ေသဆံုးသူအေရ အတြက္က ႏွစ္စဥ္ မ်ားေနတယ္။ အခ်ဳိ႕ႏွစ္ေတြမွာ ၁ဝဝ ေက်ာ္အထိရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေတာင္သူလယ္သမား ေတြဟာ ေမလဆုိရင္ လုပ္ငန္းခြင္ ကိုစဝင္ၾကၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ မုိးတိမ္ေတာင္ေတြျဖစ္ၿပီး မုိးႀကိဳးပစ္ရင္ အမ်ားဆံုးေသ တာ က ေတာင္သူလယ္သမားေတြျဖစ္တယ္။ ဒါကို သတိထားရ မယ္။ ေနာက္ ၂ဝ၁၇ ေမလက လာနီညာရာသီဥတုျဖစ္မယ္ ဆိုေတာ့ မုန္တုိင္းဝင္ဖို႔ ပိုၿပီးအလားအလာမ်ားသြားႏုိင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ တြက္ခ်က္မႈ အရ ေတြ႕ရတဲ့အခ်က္တစ္ခုက နည္းနည္းစိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းေနတယ္။ ဒါကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕မုန္တုိင္းသမုိင္းမွာ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသကို မုန္တုိင္းဝင္ဖူးတာ ႏွစ္ႀကိမ္ပဲရွိတယ္။ တစ္ႀကိမ္က ၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ ေနာက္ တစ္ႀကိမ္က ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ေပါ့။ က်န္တဲ့ အႀကိမ္အားလံုးက ရခုိင္ကို ဝင္တာ မ်ားတယ္။ ဒီ ႏွစ္ႏွစ္ လံုးက လာနီညာႏွစ္ေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ သတိထား ဖို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ မုတ္သုံဝင္တာကေတာ့ ေနာက္က်မွာပဲ။ ဒါကို အၾကမ္းဖ်င္းတြက္ၾကည့္ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဇြန္လက မုိးဦးရာ သီျဖစ္သြားတာေၾကာင့္ လာနီညာ မုိးဦးရာသီျဖစ္တဲ့အတြက္ မုတ္သုံေကာင္းမယ္၊ မုိးမ်ားမယ္။ ဒါဆုိ အခုေတြ႕ေနရတဲ့ အတုိင္း ေရေဘးနဲ႔ ေျမၿပိဳမႈ အႏၲရာယ္ကုိ ဇြန္လမွာသတိထားဖို႔လုိတယ္။

ေမး။ ျပည္သူေတြကို လာနီညာျဖစ္စဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသိေပးစကားေျပာၾကားေပးပါ။

ေျဖ။ အယ္နီညိဳျဖစ္စဥ္နဲ႔ လာနီညာျဖစ္စဥ္က ဟိုဘက္ ဒီဘက္ပါပဲ၊ မျဖစ္တဲ့ၾကား ကာလလည္း ရွိတယ္။ အရင္တုန္းက ခုနစ္ႏွစ္ကို တစ္ႀကိမ္ေလာက္ျဖစ္ တယ္။ခုေတာ့ပိုၿပီး စိပ္လာတယ္။ သံုးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ေလာက္ျဖစ္လာ တယ္။တစ္အခ်က္အေနနဲ႔ လာမယ့္ႏွစ္မွာ လာနီညာျဖစ္ႏုိင္ တယ္ဆိုတာ သိဖို႔လိုတယ္။ ႏွစ္အခ်က္က လာနီညာျဖစ္ရင္ ဘာျဖစ္တတ္လဲဆိုတာ အခုေျပာျပတာေတြကိုေလ့လာရမွာျဖစ္တယ္။ သံုးအခ်က္က အခ်ိန္ကပ္ လာတာနဲ႔အမွ် အနီးကပ္ မုိးေလဝသဆုိင္ရာ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြကိုသတိ ထားၿပီးေနဖို႔နဲ႔ အထူးသျဖင့္ မုိးလြန္မွာ လယ္သမားေတြ အခါလြန္မုိးကို သတိထားဖို႔နဲ႔ မုန္တုိင္းအႏၲရာယ္ကို သတိထားဖို႔ပါ။ မိမိတို႔လုပ္ငန္းေတြ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ ေပၚမူတည္ၿပီး အတုိးအေလွ်ာ့လုပ္ဖို႔ လုိအပ္သလို ျပင္ဆင္ ဖို႔လုိတယ္။ အားလံုးျပင္ဆင္ဖို႔နဲ႔ ကာကြယ္ဖို႔အပိုင္းကို ပိုၿပီးသတိထားလုပ္ေစခ်င္တယ္။

အခုလို ျပည့္ျပည့္စံုစံုေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူး တင္ပါတယ္။

သတင္း - ျမတ္စႏၵီသင္းေဇာ္
ဓာတ္ပံု - မြန္းဦးနဒီ
MOI Webportal Myanmar
https://www.facebook.com/MOIWebportalMyanmar