တူရကီ အာဏာသိမ္းမႈ ေနာက္ေၾကာင္း

တူရကီစစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈ။ (ဇူလိုင္ ၁၅၊ ၂၀၁၆)

တူရကီႏုိင္ငံမွာ VOA ျမန္မာပိုင္းရဲ႕ စေနေန႔မနက္ခင္း အသံလႊင့္အစီအစဥ္ ထုတ္လႊင့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ အာဏာသိမ္းမႈျဖစ္ပြားေနပါတယ္။ အခုလက္ရွိ သိရသေလာက္ အေျခအေနကို ဦးေက်ာ္ဇံသာက ေျပာျပေပးထားပါတယ္။

အခုအေျခအေနမွာပဲ တံတားေပၚက လူတခ်ိဳ႕ကို စစ္တပ္ဘက္က ပစ္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္း တက္လာေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနက ရႈပ္ေထြးေနဆဲပါ။ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းလိုက္ၿပီလို႔ဆိုေပမဲ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကေတာ့ သူတို႔အစိုးရက တိုင္းျပည္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ တကယ္လို႔သာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းႏုိင္ သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ၂၀၀၃ခုႏွစ္ကတည္းက အုပ္စိုးလာခဲ့တဲ့ သမၼတ Tayyip Erdoğan ရဲ႕ အစိုးရ အဆံုးသတ္ၿပီး အဓိက ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ တရပ္ျဖစ္သြားၿပီလို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ တူရကီႏိုင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးကိုသာမက အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးကိုပါ ေျပာင္းလဲလာႏိုင္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ေသာၾကာေန႔ညက အထိေတာ့ သမၼတဟာ လံုလံုျခံဳျခံဳ ရွိေနတယ္လို႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ဆိုပါတယ္။

တူရကီ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈ (သတင္းဓာတ္ပံုမ်ား)

သမၼတ Tayyip Erdoğan က Facetime ကေနၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုကို အခုလို တိုက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူေျပာသြားတာက ျပည္သူေတြ ရင္ျပင္ေပၚကို ထြက္လာၾကပါ။ လမ္းမေတြေပၚ ထြက္လာၾကပါ။ သူတို႔ကို တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရ ရင္ စစ္တပ္ကို သခၤန္းစာေပးၾကပါစို႔လို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ သူက တုိက္တြန္း ေျပာၾကားသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

စစ္တပ္ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ထိန္းသိမ္းမယ္။ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရးကို ပံုမွန္ထားရွိသြားမယ္လို႔ ဆိုေနပါတယ္။ တူရကီႏုိင္ငံပိုင္ သတင္းဌာနကေတာ့ စစ္တပ္အႀကီးအကဲကိုလည္း ဓားစာခံအျဖစ္ ဖမ္းဆီးထားၿပီး Ankara ၿမိဳ႕မွာ ထိန္းသိမ္းထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဓားစာခံအားလံုးကိုလည္း စစ္တပ္ ဌာနခ်ဳပ္မွာပဲ ဖမ္းဆီးထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သမၼတနဲ႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္တို႔ကေတာ့ ဘယ္မွာရွိေနတယ္ဆိုတာ မသိရေသးပါဘူး။

ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တူရကီႏိုင္ငံဟာ ေနတိုးရဲ႕ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံတခုျဖစ္ပါတယ္။ အိုက္အက္စ္အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို တိုက္ခုိက္တဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံ တခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ အေမရိကန္စစ္ဖက္နဲ႔ သံတမန္ေတြ ကိုယ္တိုင္က တူရကီႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနမွန္ကို သိရွိႏုိင္ဖို႔ စံုစမ္းႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။

ေမာ္စကိုႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂၽြန္ကယ္ရီကေတာ့ တူရကီႏိုင္ငံဟာ ဒီအက်ပ္အတည္းကို ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္စြာ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းကိုျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တူရကီစစ္တပ္ဟာ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ မကင္းကြာခဲ့ပါဘူး။ အနီးဆံုးဆိုရင္ ၁၉၆၀ မွာ တႀကိမ္ အာဏာသိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၀မွာလည္း စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ တူရကီႏုိင္ငံဟာလည္းပဲ အစၥလာမ္ဝါဒီေတြ တနည္းအားျဖင့္ ဘာသာေရးကို ဦးစားေပးခ်င္တဲ့သူေတြက တဘက္၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရးကို သီးျခားျဖစ္ေစခ်င္တဲ့သူေတြက တဘက္ဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခုလို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။

သမၼတ Tayyip Erdoğanက အစၥလာမ္ဝါဒီေတြ သို႔တည္းမဟုတ္ ဘာသာေရးကိုဦးစားေပးသူေတြဘက္ကို ယိမ္းတယ္လို႔လည္း သံုးသပ္မႈေတြရွိေနၾကပါတယ္။ သမုိင္းေၾကာင္းအရ တူရကီႏုိင္ငံဟာ ပထမကမာၻစစ္ ၿပီးစီးတဲ့အခ်ိန္အထိ ကမာၻ႔မူဆလင္ႏုိင္ငံအားလံုးရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တူရကီႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးအကဲ ဆူတန္ဟာ တူရကီႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုး caliph ရာထူးကို ယူထားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပထမကမာၻစစ္အၿပီးမွာ အာဏာရလာတဲ့ Kemal Ataturk က ဘာသာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးကို သီးျခားကင္းလြတ္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ Caliphate ရာထူးကိုလည္း သူ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့အခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ တူရကီႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး ကင္းလြတ္ေအာင္ ဒီမိုကေရစီဆန္ေအာင္ ႀကိဳးစားလာခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခ်ိန္အထိ ဘာသာေရးဘက္ကို အားသန္သူတခ်ိဳ႕နဲ႔ အဲ့ဒီ့လို ဘာသာေရး ႏုိင္ငံေရး သီးျခားကင္းလြတ္ေစခ်င္သူေတြရဲ႕ အားၿပိဳင္မႈကေတာ့ ဆက္လက္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။

 ဦးေက်ာ္ဇံသာ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com