ျမန္မာအစုိးရသစ္ အကဲစမ္းမႈေတြ ရင္ဆုိင္ရာမွာ အေမရိကန္ကူညီမည္

၂၀၁၅ လူ႔အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာ ကန္ထုတ္ျပန္

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာကုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဧၿပီလ ၁၃ ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ အႀကိမ္ ၄၀ ေျမာက္အျဖစ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေစဖုိ႔နဲ႔ ဒီမုိကေရစီ ရွင္သန္ေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ေနတာမွာ တုိးတက္မႈ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ႏုိင္ငံေတြအနက္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံလည္း ပါ၀င္တယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ၀န္ႀကီး John Kerry က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းစုံကုိ ေဒၚလွလွသန္းက တင္ျပထားပါတယ္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကေတာ့ ကမၻာ့တ၀ွမ္း လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ တုိးတက္ ေကာင္းမြန္ေစဖုိ႔ ျဖစ္ေပမယ့္လုိ႔လဲ ဒီႏွစ္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ကမၻာ့တ၀ွမ္း အာဏာရွင္ အစုိးရေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ အာဏာေတြကုိ ဆက္ထိန္းထာႏုိင္ဖုိ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသံေတြကုိ အင္အားသုံးၿပီး ရက္စက္စြာ တုိးျမင့္ ႏွိမ္နင္းေနတယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အခုလုိ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ တင္ျပတုိင္းလဲ အရာမေရာက္ မွန္ေပမယ့္လုိ႔ ဆက္လက္ ႀကိဳးပမ္းသြားမယ္ဆုိရင္ အေျပာင္းအလဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္တာေတြ ရွိတာကုိ ျမန္မာ အပါအ၀င္ တခ်ဳိ႕ ႏုိင္ငံေတြမွာ ေတြ႔ေနရၿပီလုိ႔ ၀န္ႀကီး John Kerry က ဗုဒၶဟူးေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဥပမာ - တူနီးရွားနဲ႔ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား၊ သီရိလကၤာနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံေတြမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ဒီမုိကေရစီ အေျပာင္းအလဲေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏုိင္ငံ တႏုိင္ငံခ်င္းစီမွာ ေက်ာ္လႊားႏုိင္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့ အကဲစမ္းမႈေတြ ရွိေနဆဲပါ။ ဒီအကဲစမ္းမႈေတြကုိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ တႏုိင္ငံခ်င္းစီအလုိက္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈေတြမွာ က်ေနာ္တုိ႔က နီးနီးကပ္ကပ္ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာ္ ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ၾကာ ေနခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာတုိင္းမွာ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပျခင္း ခံခဲ့ရတဲ့အျပင္ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြလည္း ခ်မွတ္ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လုိ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD ပါတီက အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရရွိလုိက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အရပ္သားအစုိးရ ဖြဲ႔ႏုိင္တဲ့အျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြ စတင္ ေတြ႔ရွိလာရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရွ႕မွာ ရင္ဆုိင္ရမယ့္ အကဲစမ္းမႈေတြကုိလည္း အေမရိကန္က ဆက္လက္ ကူညီသြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဒီမုိကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္၀န္ႀကီး Tom Malinowski က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ လာမဲ့ႏွစ္မွာ တုိးတက္မႈ ပုိမုိ ရရွိဖုိ႔အတြက္ ဘယ္လုိ ဖိအားေပး ေဆာင္ရြက္သြားမလဲ ဆုိတာကုိ ဦးစားေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ခံ အရပ္သားအစုိးရက ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ စတင္ လႊတ္ေပးေနပါၿပီ။ ႏုိင္ငံ့ရဲ႕ ဥပေဒေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပုိမုိရရွိဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကဲစမ္းမႈေတြကုိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ တတ္ႏုိင္တဲ့ဘက္က အကူအညီ ေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ စစ္တပ္ကုိယ္စားလွယ္ ၂၅% ပါ၀င္ေနတာ၊ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ နယ္စပ္လုံၿခံဳေရး ၀န္ႀကီးဌာနေတြကုိ စစ္တပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ထားရွိေနတဲ့ အခ်က္နဲ႔ သမၼတက အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာခဲ့ရင္ စစ္တပ္အေနနဲ႔ အာဏာသိမ္းႏုိင္တဲ့ အခ်က္ကုိလည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာအနက္ အဓိက (၃) ရပ္ကေတာ့ လႊတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိခြင့္၊ စုေ၀းခြင့္နဲ႔ စည္းရုံးခြင့္တုိ႔မွာ ကန္႔သတ္ျခင္း ခံေနရတာေတြ၊ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈေတြကုိ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

တျခား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာေတြကေတာ့ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ကေလးစစ္သား အသုံးျပဳမႈအပါအ၀င္ အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းေစမႈ၊ ႏုိင္ငံေရးအရ ဉာဏ္ဆင္ ဖမ္းဆီးမႈအျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိသူေတြကုိ အင္အားသုံး ႏွိမ္နင္းမႈနဲ႔ အကတိလုိက္စားမႈ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ သတင္းေထာက္တခ်ဳိ႕ကုိ ဖမ္းဆီးမႈေတြကုိ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

အခုလုိ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရေဟာင္းလက္ထက္က အကန္႔အသတ္နဲ႔ အေရးယူမႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ အစုိးရ အရာရွိေတြနဲ႔ လုံၿခံဳေရးတပ္ေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ အေရးယူခံရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ၾကတာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

တခ်ိန္ထဲမွာပဲ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အုပ္စုေတြထဲမွာလဲ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစမႈ၊ ကေလးစစ္သားမ်ား အသုံးျပဳမႈအျပင္ ပဋိပကၡေတြမွာ အရပ္သားေတြကုိ အကာအကြယ္ ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔လဲ အစီရင္ခံစာမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

သမၼတသစ္ ဦးထင္ေက်ာ္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခုလုိ ဒုကၡေရာက္ေနၾကသူေတြကုိ သူ႔အေနနဲ႔ ေမ့မထားပဲ အေျခအေန တုိးတက္ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးသြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သႀကၤန္အႀကိဳေန႔ ဆင္ႏြဲတဲ့အခ်ိန္မွာ ကတိေပး ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။

ေဒၚလွလွသန္း / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com