RIA သတင္းသမားအိမ္ ဗုံးခြဲတုိက္ခုိက္ခံရမႈ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ CPJ တုိက္တြန္း

ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕က နယ္ခံစာနယ္ဇင္းသမားတဦးရဲ႕ ေနအိမ္ ဗံုးခြဲတုိက္ခိုက္ခံခဲ့ရမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးအေရးယူေပးဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ စာနယ္ဇင္း အဖြဲ႔ေတြက ေတာင္းဆုိလိုက္ပါတယ္။ Root Investigative Agency – RIA သတင္းအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ရဲ႕ ေနအိမ္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗံုးခြဲတုိက္ခိုက္ခံရမႈကိုၾကည့္ရင္ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ရာေရာက္ေနတယ္လို႔လည္း ႏုိင္ငံတကာ စာနယ္ဇင္းအဖြဲ႔ေတြက ေထာက္ျပခဲ့ၾကတာပါ။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ မနႏၵာခ်မ္း က တင္ျပထားပါတယ္။

RIA သတင္းအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးမင္းမင္းရဲ႕ ေနအိမ္ကို မတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔ည သန္းေခါင္ယံမတုိင္ခင္မွာ ဗံုးခြဲတုိက္ခိုက္ခံခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က အိမ္သားေတြ ရွိမေနတ့ဲအတြက္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ တေယာက္မွ မရွိခဲ့ေပမဲ့ - ေနအိမ္နံရံေတြကေတာ့ ပ်က္စီးသြားတယ္လို႔ ဦးမင္းမင္းက ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အေျခစိုက္ သတင္းေထာက္မ်ား ကာကြယ္ေပးေရးေကာ္မတီ CPJ က - လြတ္လပ္တဲ့ အဆင့္ျမင့္ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ေဆာင္ၿပီး တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖမ္းဆီးအေရးယူဖုိ႔ အစိုးရကို ေတာင္းဆုိတဲ့အေၾကာင္း CPJ ရဲ႕ အာရွေရးရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးမႉး Bob Ditz က အခုလို ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

“အစုိးရက ဒီကိစၥကုိစုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ မလုပ္မွာ၊ ေရဆုံးေရဖ်ား မလုိက္မွာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ အစုိးရိမ္ဆုံးပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ အာဏာပုိင္ေတြ အေနနဲ႔ ဒီအမႈကုိ က်ဳးလြန္တဲ့သူကုိ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ အေရးယူေစခ်င္ပါတယ္။”

အလားတူ ျပင္သစ္အေျခစိုက္ နယ္ျခားမဲ့ သတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔ RSF ကလည္း - အစိုးရအေနနဲ႔ က်ဴးလြန္သူေတြကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္အေရးယူေပးဖို႔နဲ႔ ဒါဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္တဲ့လုပ္ရပ္လို႔လည္း မတ္လ ၁၆ ရက္ေန႔ရက္စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားတဦးရဲ႕ ေနအိမ္ အခုလို ဗံုးခြဲတုိက္ခိုက္ခံရမႈဟာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ - လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေဖာ္ျပလိုၾကတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အရပ္ရပ္က သတင္းေထာက္ေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ရွိတယ္လို႔လည္း CPJ ရဲ႕ အာရွေရးရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးမႉး Bob Ditz က ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနသလုိ၊ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားတဲ့ ဘယ္ေနရာမ်ဳိးမွာမဆုိ လူတုိင္းအတြက္ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ သတင္းေတြကုိ စုံစမ္းေဖာ္ျပေနတဲ့ သတင္းသမားေတြ အတြက္ကေတာ့ ပုိေတာင္အႏၱရာယ္မ်ားမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ အခုျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗုံးခဲြတုိက္ခုိက္မႈဟာလည္း စုိးရိမ္စရာပါ၊ ေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္လုိအေၾကာင္းေတြ ရွိေနသလဲ မသိရတာကလည္း ပုိၿပီးစုိးရိမ္စရာ ေကာင္းပါတယ္။”

သတင္းေထာက္ေတြ အသက္ဆံုး႐ံႈးရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မ်ားမ်ားစားစား မရွိေပမဲ့လည္း အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အေျခအေနေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲပဲ လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။ မၾကာခင္ အစုိးရသစ္တက္လာတဲ့အခါ တုိးတက္မႈေတြ ရွိလာႏုိင္မလား ေမွ်ာ္လင့္မႈေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔လည္း Bob Ditz က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

RIA သတင္းအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးမင္းမင္း ကေတာ့ - သူ႔ေနအိမ္ ဗံုးခြဲတုိက္ခိုိက္မခံရခင္ - လူမႈကြန္ယက္စာမ်က္ႏွာေတြမွာ သူနဲ႔ သူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ ေတြအေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္လို႔လည္း - ဗြီအိုေအကို အခုလို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

“ေပါက္ကြဲမႈမျဖစ္ခင္ ရက္ေပါင္း ၂၀ ေလာက္အလိုကတည္းက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ သတင္းထုတ္လုပ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Facebook တို႔ Viber တို႔မွာ အရမ္းေ၀ဖန္မႈေတြ အမုန္းစကားေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အခု ေပါက္ကြဲခဲ့တဲ့ ေနအိမ္ဟာဆုိရင္ RIA ရဲ႕ ႐ံုးခန္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းရယ္၊ ကိုမင္းမင္းရဲ႕ေနအိမ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ကိုမင္းမင္းတို႔ကို သတ္မယ္ဆုိရင္ က်ပ္ သိန္း ၂၀ ကေန ၃၀ အထိ ခ်က္ျခင္းကို လႊဲေပးသြားမယ္ စတဲ့ လႈံ႔ေဆာ္ေရးသားမႈေတြကို ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလို ေတြ႔ၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေပါက္ကြဲမႈဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ထုတ္လုပ္တဲ့ သတင္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ႏုိင္တယ္လို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကလည္း အတည္ျပဳထားပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ေမလ ၅ ရက္ေန႔ကေပါ့ေနာ္ ထုတ္လႊတ္ခဲ့တဲ့ သတင္းထဲမွာ ရခိုင္တပ္မေတာ္ (AA) ရဲ႕ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထြန္းျမင့္ႏုိင္ ကိုယ္တုိင္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕မူးယစ္လမ္းေၾကာင္းေတြကို သူကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ျပဳလုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းကို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဒီသတင္းကို ေရးသားရျခင္းဟာလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔က ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ ဖမ္းမိတဲ့ (AA) တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြရဲ႕ ထြက္ဆုိခ်က္ေတြကို ကိုးကားၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔႐ံုးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျပာၾကားခ်က္ကို ကိုးကားၿပီး က်ေနာ္တို႔က ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ပလက္၀ ခ်င္းေတာင္တန္းေတြမွာေပါ့ေနာ္ (AA) ဘက္က ခ်င္းတုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ စားနပ္ရိကၡာေတြကို တန္ဖိုးတစံုတရာမေပးဘဲ လုယူတာေတြ စတဲ့ သတင္းေတြကိုလည္း ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ အမုန္းစကား ျဖန္႔ေ၀မႈေတြက ျပင္းထန္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ေမး - ဆုိေတာ့ ေလာေလာဆယ္ အာဏာပိုင္ေတြကေရာ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိကိုင္တြယ္ေနသလဲရွင့္။

ေျဖ - “ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပထမဆံုး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔အျပင္ ဒီ အေနာက္ပိုင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္၊ ေဒသကြပ္ကဲမႈ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ပါတယ္၊ နယ္စပ္ေရးရာလံုၿခံဳေရး၀န္ႀကီးဌာန စတဲ့ ျပည္နယ္အဆင့္ တာ၀န္ရွိသူေတြအကုန္လံုးက လာေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို စစ္ေဆးမႈ ေနာက္ပိုင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဘက္က ထုတ္ျပန္တာက ဒီဗံုးဟာ အသံဗံုးျဖစ္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။”

RIA သတင္းဌာနအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးမင္းမင္းရဲ႕ေနအိမ္ ဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္ခံရမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စစ္ေတြၿမိဳ႕ရဲစခန္းက ၁၉၀၈ ခုႏွစ္ ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ အရာ၀တၳဳ ပစၥည္းအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ (၃) နဲ႔ အမႈဖြင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနဆဲလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီျဖစ္ရပ္ကို ျပည္နယ္အဆင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေပးဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီကို တရား၀င္ စာေပးပို႔ ေတာင္းဆို ထားတယ္လို႔လည္း RIA သတင္းဌာန အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးမင္းမင္း က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ RIA သတင္းဌာနကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက စတင္ ထူေထာင္ခဲ့တာပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ကစလို႔ ေဒသခံရခိုင္ေတြနဲ႔ မူဆလင္ေတြၾကား ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြ၊ ရခိုင္တပ္မေတာ္ (AA) နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရတပ္ေတြအၾကား ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိက္ပြဲေတြဗၾကာင့္ နယ္ေျမခံ သတင္းေထာက္ ေတြအေနနဲ႔ သတင္းေရးသားရာမွာ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ရသလို၊ လံုၿခံဳေရးအရ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္လို႔လည္း ဦးမင္းမင္းက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္ရွင္။

မနႏၵာခ်မ္း / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com