လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ

ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာ ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ခရီးသြားရုပ္ရွင္ပဲြေတာ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ယဥ္ေက်းမႈ အားေကာင္းလာေအာင္ ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္တာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ ဒီ အစီအစဥ္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပသြားႏိုင္ဖို႔ အခက္အခဲေတြ စိန္ေခၚမႈ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရမႈေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ဒီပဲြေတာ္ကို စီစဥ္သူ ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာ ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီးက ေျပာပါတယ္။ ဒီ ခရီးသြားပဲြေတာ္ကေနတဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကလူ႕အခြင့္အေရးအေျခအေနကို မီးေမာင္းထိုးျပထားတဲ့ မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာသာမက ျပည္ပမွာပါ လွည့္လည္ျပသေနတဲ့ ဒါရိုက္တာမင္းထင္ကိုကိုႀကီး က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုလည္း ေရာက္ရွိလာၿပီး ၿမဳိ႕အသီးသီးမွာ ျမန္မာအသိုင္းအဝိုင္းနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။ ဒါရိုက္တာ ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ၀ါရွင္တန္ဒီစီေရာက္ခိုက္မွာ ကိုသားညြန္႔ဦးက ဗီြအိုေအ Studio မွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ဦးထင္မင္းကိုကိုႀကီး အခုလို ဗီြအိုေအ ကို လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ဒီ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းတာကို ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ အရင္ဆံုး ေမးခ်င္တာက ကိုမင္းထင္ကိုကိုႀကီးတုိ႔ အခုလုပ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ရုပ္ရွင္ျပပြဲ။ ျပည္တြင္းမွာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အခု ျပည္ပမွာလည္း စလုပ္ေနၾကၿပီ။ လုပ္ေနၾကၿပီဆိုေတာ့ ဒီ ရုပ္ရွင္ျပပြဲကို စလုပ္ခဲ့တဲ့ စိတ္ကူးစိတ္သန္ေလး။ ဘယ္လို စိတ္ကူးစိတ္သန္ေတြနဲ႔ စၿပီးေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျဖစ္သြားတာလဲ။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မ်က္စိ၊ နားရယ္၊ ပါးစပ္ေတြကို ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) အဲဒီအခ်ိန္ ၂၀၁၂ - ၆၂ ႏွစ္ (၅၀) နီးပါး ပိတ္ထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံေရးအရ နားလည္တဲ့ Human Rights Educators ေတြ ေျပာလိမ့္မယ္။ သူတို႔ သင္တန္းေတြ ေပးလိမ့္မယ္။ အဲဒါက လူေတြကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး လူနည္းစုေလးကိုပဲ ဒီဟာေတြ လူ႔အခြင့္အေရး သေဘာတရားေတြေရာက္တာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က သာမန္ကေလးေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ လူေတြကို သူတုိ႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားလံုး - က်ေနာ္တို႔ဆိုရင္ပဲ ေျပာရရင္ ၁၉၈၈ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ ႔ မိန႔္ခြန္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာကို ေျပာလိုက္မွ က်ေနာ္တို႔ ၾကားဖူးတာ။ အဲဒီေရွ ႔ ၈၈ ေရွ ႔မွာ တခါမွ မၾကားဖူးဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ပါးစပ္ေတြပိတ္၊ နားေတြပိတ္ အဲဒါႀကီးက ႏွစ္ (၅၀) ဒီအစိုးရေအာက္မွာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က ရုပ္ရွင္ကိုသံုးၿပီးေတာ့ ဘာလုပ္လိုရမလဲဆိုတဲ့ဟာမွ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္၊ ဒီရုပ္ရွင္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကရက္တစ္တခုခုနဲ႔ ဘာလုပ္လို႔ရမလဲဆိုတာကိုရွာေတာ့ က်ေနာ္ ဘာကိုေတြ႔ရသလဲဆိုေတာ့ အခုနေျပာတဲ့ ရုပ္ရွင္ကိုျပတယ္။ သာမန္မိန္းမေတြ၊ ခေလးေတြ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ဖို႔လာတယ္။ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ဖို႔လာတဲ့ သာမန္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာရွိတဲ့ အေျခခံလူတန္းစားေတြ လာၾကမယ္။ သူတို႔တေတြေရွ ႔မွာ ဒီ issue နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကဆိုၾကမယ္။ သူတို႔ကိုလည္း ေျပာခိုင္းမယ္။ ေျပာခိုင္းမယ္ဆိုတာ ေျပာဖို႔ေနရာတခုကို ဖန္တီးေပးၿပီးေတာ့ ဒီေနရာမွာ ေဆြးေႏြးၾကဆိုတဲ့ဟာေလးတခု အဲဒီ space ေလးကို ရုပ္ရွင္ကိုသံုးၿပီးေတာ့ က်ေနာ္က ခ်ဲ ႔ထြင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတာ။ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ရဲ ႔ background က အဲဒီဟာပဲ။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကေတာ့ ေတာက္ေလွ်ာက္ေတာင္းခဲ့တာပဲ။ ေတာင္းခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပတ္ခဲ့တာ အေတာ္ၾကာၿပီ။ က်င့္ႀကံမႈလည္း အားနည္းခဲ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးရုပ္ရွင္ျပပြဲ ျပတဲ့အခါမွာ လူေတြရဲ ႔ တုံ႔ျပန္ခ်က္။ လူ႔အခြင့္အေရး စံႏႈန္းစံထားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ ႔အျမင္ တံု႔ျပန္ခ်က္၊ သူတုိ႔ရဲ ႔ အယူအဆေတြ၊ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ကို ရုိက္ခတ္လာတာေတြ ဘာေတြမ်ား ရွိပါလဲ။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ ၂၀၁၂ မွာ ႀကိဳးစားလိုက္တာ ၂၀၁၃ ဇြန္လမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ ပထမဦးဆံုး ႏိုင္ငံတကာ၊ ၿပီးေတာ့ ပထမဦးဆံုး လူ႔အခြင့္အေရး ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပႏုိင္ခဲ့တယ္။ က်ေနာ္က အဲဒီေန႔ညမွာ စိတ္ထဲမွာ ငါ့ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္က တႀကိမ္တည္းနဲ႔ ၿပီးရမွာ မဟုတ္ဘူး။ ငါ ေနာက္ထပ္ႏွစ္ေတြ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ဆက္ၿပီးလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ဟာတခုကို အဲဒီေန႔ည (၁၈) ရက္ေန႔ည (၁၂) နာရီထိုး (၅) မိနစ္အလိုမွာ ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တခ်က္က ဘာကို သြားေတြ႔လဲဆိုေတာ့ ငါ ဒီရုပ္ရွင္ကို ရန္ကုန္မွာ - ထားပါေတာ့ အဲဒီေန႔က ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္မွာ လူ။ က်ေနာ္တို႔ လက္မွတ္ေတြေဝၿပီး ေရးထားတာ လူ (၆) ေထာင္ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရန္ကုန္မွာ လူ (၆) ေထာင္ ၾကည့္ၿပီးေတာ့၊ ၾကည့္ၿပီးတာနဲ႔ ရပ္မလား။ အဲဒါဆို နယ္က ရြာေတြက ၿမိဳ ႔ငယ္ေလးေတြက လူေတြကို ဒီရုပ္ရွင္ေတြၾကည့္ဖို႔ မလုိအပ္ဖူးလား။ အဲဒါေတြကို နယ္ေတြကို သယ္သြားမယ္ဆိုၿပီး၊ နယ္မွာ ခရီးသြားရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ ပထမဦးဆံုးႏွစ္အေနနဲ႔ target က တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ (၁၄) ခု ရန္ကုန္ဖယ္ (၁၃) ခု က်န္မယ္။ အဲဒီက ၿမိဳ ႔ေတြအားလံုး ဥပမာ မေကြးတုိင္းဆို မေကြး၊ မႏၱေလးတုိင္းဆိုရင္ မႏၱေလး အားလံုး (၁၃) ၿမိဳ ႔ ေရာက္ေအာင္သြားမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေၾကညာခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ သြားႏုိင္ခဲ့တယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ေနာက္တခု ေမးခ်င္တာက လူ႔အခြင့္အေရး ရုပ္ရွင္ျပတဲ့အခါမွာ လူနည္းစု အခြင့္အေရးေတြလည္း ေျပာရတယ္။ က်ေနာ္ တႏွစ္မွာ ၾကားလိုက္တာက မဘသ အဖြဲ႔အစည္းကေန ကန္႔ကြက္မႈ ႀကံဳလိုက္ရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို ဘယ္လုိ ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ရလဲ။ ဘယ္လို ရွင္းခဲ့ရလဲ အဲဒါကို သိခ်င္ပါတယ္။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ က်ေနာ္တို႔က ရုပ္ရွင္ႀကီးပဲ ျပေနလို႔လဲ မရဘူး။ ဒီရုပ္ရွင္ ဖန္တီးမႈကိုလည္း အရည္အေသြးတခု ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ဖို႔ေတာ့ လုိအပ္ၿပီဆိုတာကို အဲဒီမွာ ေတြ႔တယ္။ အဲဒါနဲ႔ပဲ သင္တန္းေပးမွ ျဖစ္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သင္တန္းေပးဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ႀကိဳးစားေတာ့ အဲဒီ ပထမဦးဆံုးႏွစ္မွာပဲ သင္တန္း (၄) လ ေပးျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ပညာရွင္ (၂) ေယာက္ကို ဖိတ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ အပါအဝင္ ၊ ျပည္တြင္းက ပညာရွင္ေတြအပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ (၂) ေယာက္နဲ႔ (၄) လေလာက္ၾကာတဲ့ သင္တန္းတခုေလာက္ ေပးတယ္။ အဲဒီ သင္တန္းမွာ အဲဒီ (၃) ေယာက္တဖြဲ႔ documentary တခု ရိုက္ခိုင္းတယ္။ အဲဒီက (၃) ေယာက္က သူတုိ႔ဘာသာ သူတို႔ေရြးခ်ယ္တာ ရိုက္ခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ။ အဲဒီမွာ သူတုိ႔က မိတီၳလာ အေရးအခင္းၿပီးစ အဲဒီအေရးအခင္းေလးကို အေျခတည္ၿပီးေတာ့ Documentary တခု ရိုက္ခ်င္တယ္။ က်ေနာ္လည္း ရိုက္ခြင့္ျပဳတယ္။ အဲဒီ (၃) ေယာက္ထဲမွာ တေယာက္က အမ်ဳိးသမီး စာေရးဆရာမ အစၥလာမ္မစ္ ၊ က်န္တဲ့ ႏွစ္ေယာက္ ဗုဒၶဘာသာ၊ အဲဒီ ဗုဒၶဘာသာႏွစ္ေယာက္ထဲမွာ တေယာက္က ရခိုင္။ တေယာက္က ဆရာဝန္မေလး။ အခုဆို လန္ဒန္မွာ မာစတာတခု သြားတက္ေနတယ္။ သူတို႔သံုးေယာက္ သူတုိ႔ဘာသူတုိ႔ ေရြးခ်ယ္တာ။ သူတုိ႔ ရိုက္ခ်င္တယ္ဆုိၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ ရိုက္ခ်င္ေနတာက ဘာသာႏွစ္ခုၾကားထဲမွာ ေမတၱာတရား ႀကီးမားတဲ့လူေတြရွိတယ္။ ဒီ conflict ရဲ ႔ ေနာက္ကြယ္မွာ အေၾကာင္းတရားေတြ ရွိလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီဟာကိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ သူတုိ႔ ုျပမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဘာသာႏွစ္ခုၾကားထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေမတၱာတရားကို ျပခ်င္တာ။ ရွိထားၿပီးသား က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ တဦးအေပၚမွာတဦး တကယ့္ကိုပဲ ဘာသာလူမ်ဳိး မခြဲျခားဘဲနဲ႔ ထားတဲ့ေမတၱာေတြက ရွိထားၿပီးသား၊ ရွိေနၿပီးသား၊ ရွိေနတယ္။ အခုိင္အမာ ရွိေနတယ္ဆိုတာေလးကို သူတုိ႔က ျပဖို႔ႀကိဳးစားတာ။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဒုတိယေန႔ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ ၂၀၁၂ မွာ ရန္ကုန္မွာ အဲဒီကားကို ျပမယ္လို႔ program ထုတ္လိုက္တယ္။ တပတ္ေလာက္အႀကိဳမွာ က်ေနာ္တို႔ program ဘယ္ကားေတြ ျပမယ္ဆိုတာ ထြက္တာေပါ့။ က်ေနာ္လည္း အရမ္းအလုပ္မ်ားေတာ့ social media facebook ေပၚလဲ မတက္ျဖစ္ဘူး။ facebook မွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတာလဲ က်ေနာ္ မသိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ ပထမေန႔ က်ေနာ္ မွတ္မိေနေသးတယ္ (၁၅) ရက္ေန႔ မနက္ (၆) နာရီ က်ေနာ္ ႏိုးေနၿပီ။ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္သြားဖို႔ ျပင္ေနၿပီ။ ဖုန္းတခု ဝင္လာတယ္။ social media ကို ၾကည့္ၾကည့္ပါ ျမင္လားလို႔ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြတေယာက္က ခင္မ်ားတုိ႔ အဲဒီရုပ္ရွင္ျပရင္ ရုပ္ရွင္ရံုကို မီးရိႈ ႔မယ္၊ ခင္မ်ားကိုလဲ သတ္မယ္ျဖတ္မယ္လို႔ ၿခိမ္းေျခာက္ထားတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ က်ေနာ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္ … သူတုိ႔က ဘာကို လိုက္ရွာေနလဲဆိုေတာ့ မိတီၳလာၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ လူေတြၾကားထဲမွာ ယမ္းပံုႀကီးက အသစ္ျဖစ္ေနၿပီ။ မီးစေလးတစ spark အဲဒါေလးတခုကို လုိက္ရွာေနတာ။ က်ေနာ္ စဥ္းစားၾကည့္တာ ငါ့ရုပ္ရွင္ပြဲကို ဒီဟာအျဖစ္ အသံုးခ်ေတာ့မယ္။ ဒီဟာကို အသံုးခ် မခံႏိုင္ဘူး။ အဲဒီ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ မ်က္ႏွာနဲ႔ ႏိုင္ငံမ်က္ႏွာ ဘယ္ဟာကို ေရြးမလဲ။ ကိစၥမရွိဘူး က်ေနာ္တို႔ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ကို ႏိုင္ငံတကာေရွ ႔မွာ ဂုဏ္သိကၡာအားျဖင့္ ထိခို္က္ပါေစ။ ကိစၥမရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဟာေၾကာင့္ ဒီမွာ မီးပြားႀကီးေတာ့ အျဖစ္မခံႏို္င္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံမ်က္ႏွာကို ေရြးမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီ ရုပ္ရွင္ကို withdraw လုပ္လိုက္တယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အဲဒါ က်ေနာ္ ေမးခ်င္တာ။ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်င့္ႀကံမႈ အားနည္းတာေတြ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ ႔ေနရာေတြမွာ လူနည္းစု အခြင့္အေရး။ အထူးသျဖင့္ေျပာမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေလာကမွာ LGBT လိင္တူခ်င္း စံုမက္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ႏိွမ္ခ်တာေတြ၊ ေနာက္ လူမ်ုိးေရးအရ ႏိွမ္ခ်တဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြ၊ အေျပာအဆုိေတြ ျဖစ္တဲ့အခါၾကေတာ့ ကိုမင္းထင္ကိုကိုႀကီးတို႔က လူ႔အခြင့္အေရး ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ လုပ္တဲ့အခါမွာ ဒီေပၚမွာ ရုပ္ရွင္ေလာကနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ား ဆက္စပ္ႏိုင္လဲ။ ရုပ္ရွင္ေလာကေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ သက္ေရာက္မႈ ရွိပါလဲ။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ လူနည္းစုျဖစ္တဲ့ LGBT ေတြကို သူတို႔က ရုပ္ရွင္မွာေကာ - ဇာတ္လမ္းရုပ္ရွင္ေတြမွာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ stage performance အၿငိမ့္ေတြမွာ သူတုိ႔ကို ေတာ္ေတာ္ႀကီး ခြဲျခားဆက္ဆံတယ္ဆိုတာထက္ ႏိွမ္ခ်ဆက္ဆံတဲ့ ရယ္စရာ၊ တကယ့္ကိုပဲ ဂုဏ္သိကၡာအားျဖင့္ က်ဆင္းေစတဲ့ အေျပာအဆို၊ ေလာင္ေျပာင္မႈေတြနဲ႔ လုပ္ေနတာႀကီးက ႏွစ္ေပါင္းကို ေတာ္ေတာ္ႀကီး ၾကာခဲ့ၿပီေပါ့။ အဲဒီဟာေတြကို ရပ္ဖို႔သင့္တဲ့ အခ်ိန္တခုကို က်ေနာ္တို႔ ေရာက္ေနၿပီ။ အဲဒီဟာလဲ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ ႔ဟာေတြၾကေတာ့ issues ေလးေတြက ထားပါေတာ့ အမ်ဳိးသမီး အခြင့္အေရး၊ LGBT အခြင့္အေရးဟာေတြထက္ အေရးႀကီးေနတဲ့ တႏိုင္ငံလံုးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အခြင့္အေရးက ပိုၿပီးအေရးႀကီးေနတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဟာေတြလဲ လုပ္ရမယ္ဆိုတာကို နားလည္တယ္။ ျမင္တယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္မွာ LGBT issue နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းသား ရိုက္ထားတဲ့ ကားေလးကို ျပခဲ့ပါတယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ေနာက္တခု ေမးခ်င္တာကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ရုပ္ရွင္ျပပြဲ လြတ္လပ္ခြင့္ေပါ့။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးက တစံုတရာ လြတ္လပ္လာၿပီ ဆိုေပမယ့္ တခ်ဳိ ႔ အထိမခံေသးတဲ့ အေျခအေနရွိတယ္။ ဥပမာ စစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ဟာမ်ဳိးေတြ။ အခုအေျခအေနမွာ သူတို႔ဘက္က ထိတာ ေတာ္ေတာ္ေလး sensitive ျဖစ္ေနတယ့္ အေနအထားမွာရွိတယ္။ အခုန အကိုေျပာတဲ့ထဲမွာ ကေလးစစ္သား issue မ်ဳိးေတြ ပါလာတယ္။ ဒီလုိ issue မ်ဳိးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္ေလာက္အထိ လူ႔အခြင့္အေရး ရုပ္ရွင္ျပပြဲက လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ စိတ္ႀကိဳက္ ရိုက္ခြင့္ရၿပီလဲ။ ျပခြင့္ရလဲ။ အကန္႔အသတ္ ရွိလား။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ အဲဒီအေၾကာင္းကိုေျပာရင္ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ (၃) ႏွစ္ က်င္းပၿပီးသြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္မွာျပမယ့္ ရုပ္ရွင္အားလံုးကို ဆင္ဆာအဖြဲ႔ကို က်ေနာ္တို႔ တင္ရတယ္။ အခုနေျပာတဲ့ Open Sky မိတီၳလာ အေရးအခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ရုပ္ရွင္ကလဲ ဆင္ဆာအဖြဲ႔က ခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့ကား။ သူတို႔ကို က်ေနာ္တို႔ တင္ရတယ္။ ဘာမွအျဖတ္အေတာက္မရွိ ခြင့္ျပဳလိုက္တယ္။ ေနာက္ၿပီး Article 18 ဆိုတဲ့ ကားေလး။ အဲဒီကားထဲမွာ ဦးသိန္းစိန္ ပံုေတြဘာေတြလဲ ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ Article 18 နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၂ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေက်ာင္းသားေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းက လူေတြကို ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ ဖမ္းတဲ့ကိစၥေတြကို ရိုက္ထားတာ။ က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းက ကေလးေတြပဲ ရိုက္ထားတာ။ အဲဒီေတာ့ ရန္ကုန္မွာ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္လုပ္ဖို႔အတြက္ တင္သမွ် ကားအားလံုးကို သူတို႔က ဒီကားကိုေတာ့ မျပပါနဲ႔ဆိုတဲ့ အခုအထိ ႏိုင္ငံတကာကားေတြ နဲ႔ ျပည္တြင္းကကားေတြကို တခုမွ မရွိခဲ့ဘူး။ အခုနေျပာတဲ့ ကေလးစစ္သားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လဲ သူတို႔ ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ အဲဒါကို ျပခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာတခုက ရန္ကုန္မွာမျဖစ္ဘဲ ဘယ္မွာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ခရီးသြားရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ဆိုၿပီး နယ္ေတြသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ပထမႏွစ္တုန္းက ေျပာလိုက္တယ္ (၁၃) ၿမိဳ ႔မွာ က်င္းပတယ္ဆိုတာ။ အဲဒီ (၁၃) ၿမိဳ ႔မွာ က်ေနာ္တို႔ ပါမစ္ရတာ (၁) ၿမိဳ ႔တည္းပဲရွိတယ္။ ရုပ္ရွင္ရံုမွာ က်င္းပတယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုးက ဆင္ဆာက ခြင့္ျပဳထားတယ္ဆိုတာကို ေပးရေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၿမိဳ ႔တိုင္းမွာ ရုပ္ရွင္ရံု မရွိဘူး။ မရွိေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းကို ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းရတယ္။ က်ေနာ္ မမွားဘူးဆိုရင္ ခ်င္းက တီးတိန္မွာ အဲဒီတပြဲပဲ ခြင့္ျပဳခ်က္ရတယ္။ က်န္တဲ့ (၁၂) ၿမိဳ ႔ ဘယ္ေနရာမွာမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ မေပးဘူး။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အဲဒါေတြက ဘယ္အေပၚမွာ မူတည္တာလဲ။ သက္ဆုိင္ရာ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းအလိုက္ အစိုးရေတြေပၚ မူတည္တာလား။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ ဟုတ္တယ္။ ဥပမာ ေပးရရင္ ရန္ကုန္ ပထမဆံုးႏွစ္ ၂၀၁၃ ၿပီးၿပီခ်င္း နယ္ကိုသြားမယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေရြးလိုက္တဲ့ၿမိဳ ႔က မေကြး။ ဦးဖုန္းေမာ္ေရႊရဲ ႔ … ဘာျဖစ္လို႔ အဲဒါကို ေရြးလိုက္ရလဲဆိုေတာ့ ေရွ ႔မွာတုန္းက ကိုမင္းကိုႏုိင္တို႔ စာေပေဟာေျပာပြဲ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ခြင့္ျပဳခ်က္မေပးလို႔ အဲဒီပြဲ ပ်က္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒါနဲ႔ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ အဲဒီၿမိဳ ႔ကို သြားလုပ္မယ္ဆိုၿပီး မေကြးကို ေရြးၿပီးေတာ့ ပထမဆံုး ခရီးသြားရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ ၂၀၁၃ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ ပထမဦးဆံုး ခရီးသြား ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ မေကြးမွာ က်င္းပဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ကိုမင္းထင္ကိုကိုႀကီး အခုလို ဗီြအိုေအ ကို ေျဖၾကားေပးတာ အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ဦးမင္းထင္ကိုကိုႀကီး ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ က်ေနာ့္ကို ဒီမွာလာၿပီးေတာ့ ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္အေၾကာင္းေလး ေျပာခြင့္ျပဳတဲ့အတြက္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com