ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ Carter Center အျမင္

ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ ကာတာစင္တာက သမၼတေဟာင္း ကာတာရဲ႕ေျမး ေဂ်ဆင္ကာတာ (ႏိုဝင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၅)

 ျပည္တြင္းျပည္ပ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ေတြ ဝင္ေရာက္ေလ့လာႏိုင္တာဟာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ယွဥ္ရင္ တိုးတက္မႈတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပမယ့္လည္း စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနရေသးတာေၾကာင့္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဒီမိုကေရစီဆန္ဆန္ မျဖစ္ေသးဘူးလို႔ ဒီကေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္ေနတဲ့ Carter Center က ေျပာပါတယ္။ မဲ႐ံုေတြမွာ တန္းစီေနတဲ့ျပည္သူေတြကို ၾကည့့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီကေန႔ဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ ေန႔တစ္ရက္ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ VOA သတင္းေထာက္ မသိဂႌလင္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

၂၀၁၅ ပါတီစံုအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ေတြ ဝင္ေရာက္ေလ့လာႏိုင္ေပမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ေလ့လာရတာေၾကာင့္ ပြင့္လင္းၿပီး ဒီမိုကရက္တစ္ သိပ္မဆန္လွဘူးလို႔ Carter Center ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ ပူးတြဲ ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္၊ အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံသမၼတေဟာင္းလည္းျဖစ္တဲ့ Mary Robinson က အခုလိုေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

“ဒီေန႔မွာ ေရရွည္၊ ေရတုိေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ရတာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ တစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာက က်မတို႔ ေစာင့္ၾကည့္အဖဲြ႔ေတြအေနနဲ႔ ခ်မွတ္ထားတဲ့ မူေဘာင္ေတြအတြင္းကပဲ ေစာင့္ၾကည့္ရပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္မွန္ျပည့္ဝတဲ့ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအခ်က္ဟာ အေရးႀကီးတာေၾကာင့္ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္မယ့္အစီရင္ခံစာမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပသြားပါမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အေလးအနက္နဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚသြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္သလို သြားဖို႔ကိုလည္း အားေပးခ်င္လို႔ပါ။”

ဒါေပမယ့္လည္း ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းျပည္ပေရြးေကာက္ပြဲေတြ ဝင္ေရာက္ၾကည့္႐ႈႏိုင္တာဟာ အဓိက ကြာျခားခ်က္ပဲလို႔ ပူးတြဲေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္၊ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာရဲ႕ေျမးလည္းျဖစ္တဲ့ ေဂ်ဆင္ကာတာက အခုလို ေျပာပါတယ္။

“၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ဒီကေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ အဓိကကြာျခားခ်က္က ျပည္တြင္းျပည္ပ ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ေတြ အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ရတာပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျခခ်ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာႏိုင္တာဟာ အရင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ကြာျခားတဲ့ အဓိက အခ်က္ပါပဲ။”

ကာတာစင္တာဟာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး ျဖန္႔က်က္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္သြားမွာျဖစ္သလို ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႔ မဲ႐ံုေတြကို ႀကိဳတင္ အေၾကာင္းၾကား မထားဘဲ ေရွာင္တခင္ ဝင္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ရခဲ႔တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီကေန႔ မဲ႐ံုေတြ မဖြင့္မီကတည္းက အေျခအေနေတြကို အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္ခဲ႔တဲ့ Mary Robinson က ဒီကေန႔ မနက္ပိုင္း မဲ႐ံုေတြအေျခအေနကို အခုလို ေျပာျပပါတယ္။

“က်မတို႔ ဒီေန႔ အေစာပိုင္းမွာပဲ မဲ႐ံုေတြဆီသြားၿပီး ျပင္ဆင္တာေတြကို ေလ့လာခဲ႔ပါတယ္။ မဲပံုးေတြမွာ မဲေတြ ႀကိဳထည့္တာမရွိေအာင္ သြားၾကည့္ပါတယ္။ အဲ႔ဒီအခ်ိန္မွာတည္းက မဲေပးဖို႔ တန္းစီေနၾကတာ ေတာ္ေတာ္ရွည္ေနပါၿပီ။ အဲ႔တာကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီေန႔ဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ ေန႔တစ္ေန႔ဆိုတာ သိျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ မဲ႐ံုေတြမွာ လူေတြ တန္းစီတာမ်ားလြန္းလို႔ မဲေပးဖို႔ ၂ နာရီေက်ာ္ေလာက္ၾကာတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကြ်န္မတို႔ မဲ႐ံုေတြကို သြားေတာ့ လိုလိုလားလားပဲႀကိဳဆိုၾကျပီး သိခ်င္တဲ့ ေမးခြန္းေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေျဖၾကားေပးၾကပါတယ္။”

ဒီကေန႔ မနက္အေစာပိုင္းမွာ ကာတာစင္တာက ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္တဲ့ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္တြင္းက သီရိမဂၤလာမဟာဓမာ႐ံု ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကမဲ႐ံုမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ရပ္ က်င္းပခဲ႔တာပါ။

ဒီမဲ႐ံုမွာ မဲလာေပးသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကိုစိုင္းကလည္း သူ႔ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို အခုလို ဖြင့္ဟပါတယ္။

“အမ်ားေမွ်ာ္လင့္တဲ့အတုိင္းပဲ အားလံုး စိတ္ခ်မ္းသာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေမစုကလဲြၿပီးေတာ့လည္း က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို ေျပာင္းလဲေပးႏုိင္မယ့္လူ လက္ရွိေပါ့ေနာ္- က်ေနာ္ကေတာ့ မေတြ႔ေသးဘူးခင္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ အေမက အမ်ားႀကီး ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္မွာပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ အစစအရာရာ တုိးတက္ေအာင္ျမင္ေအာင္လို႔ အေမျပဳလုပ္ေပးမယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။”

ကာတာစင္တာက ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အဖဲြ႔ဝင္ေတြရဲ႕ သတင္းျပန္ပို႔ခ်က္ေတြနဲ႔ ေသခ်ာေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီး ႏုိဝင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ကနဦးအစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။

သိဂႌလင္း / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com