မဲစာရင္းတမင္မွားဟု ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္သူေတြ သံသယျဖစ္

 ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူေတြရဲ႕ စာရင္း ေနာက္ဆံုးထုတ္ျပန္မႈမွာ အမွားအယြင္းေတြ ပိုမ်ားလာတဲ့အျပင္ အမည္ရွာ ေဖြဖို႔ အခက္အခဲေတြ ပိုရွိလာတာဟာ တာဝန္အရွိဆံုးျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဘက္က မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြကို စိတ္ပ်က္သြားေအာင္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ လုပ္ေဆာင္လိုက္တာလားလို႔ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြက သံသယရွိေနၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဘက္ကေတာ့ ဒီတႀကိမ္ထုတ္ျပန္ခ်က္ဟာ ယခင္ပံုစံနဲ႔ကြဲလြဲေနတာမို႔ အမည္ရွာဖို႔ အခက္အခဲရွိတဲ့ျပည္သူေတြ အတြက္ လြယ္ကူလမ္းညႊန္ခ်က္ကိုလည္း ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို မဆုမြန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

၂၀၁၅ ႏိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဆႏၵမဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း ေနာက္ဆံုးအဆင့္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္လိုက္ခ်ိန္မွာ ပိုၿပီးေတာ့မွ အမွားအယြင္းမ်ားလာတာ၊ အမည္စာရင္းပံုစံ အရင္ကနဲ႔ ကြဲလြဲသြားတဲ့ အတြက္ ရွာေဖြရ မလြယ္ကူတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြႀကံဳေနရတယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြက ေျပာပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ ဒီတႀကိမ္မွာပိုအမွားအယြင္းေတြ မ်ားလာရပါသလဲဆိုတာကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူ Myanmar Institute for Democracy က ဒါ႐ိုက္တာ ကိုေအာင္စိုးမင္းက အခုလိုသံုးသပ္ပါတယ္။

“အခု ဒီဥစၥာက အရင္တုန္းကလုပ္ခဲ့တဲ့ system နဲ႔မတူေတာ့ဘူးဗ်၊ တခါ ထပ္ေျပာင္းသြားျပန္ၿပီေပါ့ေနာ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့တေခါက္က ပါလာတဲ့လူစာရင္းက ဒီတေခါက္ ပါမလာတာမ်ဳိးေတြလည္း ရွိတယ္။ တကယ့္တကယ္က်ေတာ့ သူတို႔က စနစ္တက်လုပ္တယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့အေခါက္က အမွားအယြင္းေတြကို ျပန္ျပင္တယ္လို႔သာေျပာတာ။ အဲလိုမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲနဲ႔ စနစ္အသစ္ႀကီးတခုကိုစၿပီးေတာ့ မိတ္ဆက္လိုက္သလို ျဖစ္သြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ public ကေန လာၿပီးရွာရေဖြရတာ မလြယ္ဘူးျဖစ္သြားတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ျမင္တာကေတာ့ ဒါဟာ မွန္ေအာင္လုပ္ေနတာလား၊ လူထုကို မ်က္စိလည္ေအာင္လုပ္ေနသလားဆိုတာ သံသယရွိတယ္ဗ်။ ဒီလိုစနစ္မ်ဳိး ေျပာင္းသြားတယ္လို႔လည္း တခါမွ coordination meeting ေတြမွာ အသိမေပးခဲ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ နည္းပညာ အခက္အခဲ ျဖစ္တယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ IFES မွာ တာဝန္ရွိတယ္ဗ်။ နည္းပညာအားလံုးကို သူတို႔တာဝန္ယူထားတာ၊ သူတို႔ပဲ supporting ေပးေနတာ။ တကယ့္တကယ္တန္းက်ေတာ့ အဲလိုမ်ဳိးျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို IFES က ႀကိဳမသိဘူးလားဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ impeach လုပ္ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ UEC ကိုေရာ၊ IFES ကိုေရာ impeach လုပ္ရမယ္။ IFES ကလဲြေနတာကို UEC က ဘာျဖစ္လို႔လက္ခံရသလဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေမးစရာေတြ ေပၚလာၿပီ။”

ေရြးေကာက္ပြဲတခုအတြက္ အေရးပါ အဓိကအက်ဆံုးျဖစ္တဲ့ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း အမွားအယြင္းျဖစ္ရတာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွာ တာဝန္ အရွိဆံုးျဖစ္ၿပီး ဒီလိုျဖစ္ေအာင္ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ လုပ္ေဆာင္သလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း ကိုေအာင္စိုးမင္းက ေျပာပါတယ္။

မဲဆႏၵရွင္စာရင္း အလြဲမ်ားရင္မ်ားသေလာက္ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြ ျဖစ္မွာပဲေလ။ ဆိုလိုတာက မဲဆႏၵရွင္စာရင္းမွာ ၅၀ % ပဲမွန္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ေရြးေကာက္ပဲြကလည္း ၅၀ % ပဲ fair ျဖစ္မွာေပါ့ဗ်ာ။ အမွန္ကိုသိႏိုင္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ကို ခက္ခဲသြားတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြရဲ႕ result ေပၚမွာ ….fair ျဖစ္ပါ့မလားဆိုတဲ့ကိစၥက ေတာ္ေတာ္ သံသယျဖစ္ဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ effect ေတြ အမ်ားႀကီးရွိႏိုင္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။”

ဒါေပမယ့္လည္း ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးနဲ႔အညီ ဆႏၵမဲေပးႏုိင္ေရး ရပ္ကြက္ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ံုးေတြမွာေတာ့ အမွားလာေရာက္ျပင္ဆင္သူ ျပည္သူလူထု ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိတာကို ေတြ႔ရတယ္လို႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္သြားၾကည့္ရသေလာက္ေတာ့ အၿမဲတမ္း ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္႐ံုးမွာ လူေတြေတာ့ အံုခဲေနတာပဲ။ တနာရီအတြင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ထိုင္ၾကည့္ေနတာ အေယာက္ ၂၀ အစိတ္ ေလာက္ေတာ့ အၿမဲတမ္းရွိတယ္။ ရပ္ေက်းေကာ္မရွင္႐ံုးက စာေရးကေတာ့ အနားကိုမေပးရဘူး၊ တခ်ိန္လံုး ျပင္ေနရတာခ်ည္း။”

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံ ကိုစိုးမိုးျမင့္ကေတာ့ ဒီတႀကိမ္ မဲစာရင္း ထုတ္ျပန္မႈမွာလည္း အမွားအယြင္းေတြ အေတာ္ပါေနဆဲမို႔ ရပ္ကြက္ေန ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ မဲစာရင္း သြားၾကည့္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အမည္စာရင္း မွန္ကန္ဖို႔၊ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္ မလြဲေစဖို႔ စတာေတြအတြက္ အနည္းဆံုး မိမိတို႔ရဲ႕ သန္းေခါင္စာရင္းေလးကို သယ္သြားၿပီး စနစ္တက် ေသခ်ာ တုိက္ၿပီး စစ္ေဆးသင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳပါတယ္။

“မပါလို႔ဖ်က္ထားတဲ့သူတို႔၊ နည္းနည္းမွားလို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ျပင္ထားတဲ့လူတို႔၊ အဲဒါေတြကေတာ့ မွားတုန္းပဲခင္ဗ်။ ဥပမာ- က်ေနာ့္အေမ ဆိုရင္ေလ က်ေနာ့အေမက ကြယ္လြန္သြားတဲ့အတြက္ က်ေနာ္ ဖ်က္ထားတယ္။ က်ေနာ္ ဖ်က္ထားၿပီးသား၊ ဒီတေခါက္ထြက္ေတာ့လည္း က်ေနာ့္အေမနာမည္ျပန္ပါလာတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ကပ္ထားတဲ့ပံုစံကေလ က်ေနာ္တို႔ ၾကည့္ရတာ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲတယ္ဗ်။ သူက အိမ္နံပါတ္ကိုမူတည္ၿပီးေတာ့ အဲဒီအိမ္နံပါတ္ကလည္း ဒီရပ္ကြက္ထဲမွာဗ်ာ- ဘယ္လမ္း ဘယ္လမ္းက - အဲဒီအိမ္နံပါတ္ရွိတဲ့အိမ္ေပါင္း ဘယ္ႏွစ္အိမ္ရွိလဲဆိုတာ မသိဘူးေပါ့ေနာ္။ သူက အဲလိုမ်ဳိးေတြ အစဥ္လုိက္ၿပီးေတာ့ တပ္ထားတယ္။ အကၡရာစဥ္နဲ႔လည္း ကပ္ရင္ကပ္ထားတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ၾကည့္တဲ့လူေတြမွာက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခက္ခက္ခဲခဲၾကည့္ရတာေပါ့ဗ်ာ။ အရင္တုန္းက ပထမကပ္ထားတာက်ေတာ့ လမ္းအလုိက္ကပ္ထားတယ္ဆိုေတာ့ ၾကည့္ရတာလြယ္ေသးတယ္ခင္ဗ်။ အဓိက က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြက သြားၾကည့္ၾကတယ္ဆိုတာက ၾကည့္႐ံုပဲၾကည့္ၾကတာခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔က လက္ထဲမွာ သန္းေကာင္စာရင္းမိတၱဴေလးကိုကိုင္ၿပီး သြားၾကည့္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ ပိုေကာင္းလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အိမ္တစ္အိမ္လံုးရဲ႕ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္တို႔၊ ဘာတို႔ညာတို႔ဆိုတာကလည္း အလြတ္ရခ်င္မွရမွာေလ။”

ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ဦးတင္ေအး ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမအတြင္း မဲစာရင္းအေျခအေန သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈစဥ္။ (စက္တင္ဘာ ၁၉၊ ၂၀၁၅)

ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဘက္ကေတာ့ ဒီတႀကိမ္ ထုတ္ျပန္မႈဟာ IT စနစ္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ထားတယ္လို႔ ဆိုၿပီး ျပည္သူေတြ ရွာေဖြရ အခက္အခဲရွိတယ္လို႔ ၾကားသိရတဲ့အတြက္ ရွာေဖြရလြယ္ကူေအာင္ မိမိေနထိုင္တဲ့လမ္းကိုရွာပါ။ အိမ္နံပါတ္ကိုရွာပါ။ နံပါတ္ေတြက ငယ္စဥ္ႀကီးလိုက္စီထားၿပီး နာမည္ေတြကေတာ့ အကၡရာစဥ္အတိုင္း စီထားပါတယ္။ အခက္အခဲေတြ႔ရင္ ရပ္ကြက္ေက်းရြာအုပ္စုေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ေတြကို အကူအညီေတာင္းခံၾကပါလို႔ လမ္းညႊန္ခ်က္ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မဲစာရင္းေၾကညာထားမႈ ရပ္ေက်းအဆင့္ေတြမွာ ဘယ္လိုအေနအထားရွိတယ္ဆိုတာကို ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ဦးတင္ေအးကိုယ္တုိင္ ေနျပည္ေတာ္က ၿမိဳ႕နယ္ေတြနဲ႔ ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕ေတြမွာ လုိက္လံစစ္ေဆးေနတာေတြ႔ရပါတယ္။

မဆုမြန္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com