ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနဲ႔ စီမံကိန္းေတြအတြက္ သတိျပဳစရာျဖစ္ေနတဲ့ အာရွလမ္းမေပၚက တိုက္ပြဲေတြ

 ပဋိပကၡေဒသေတြအတြင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္႐ြက္တာ စီမံကိန္း လုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္႐ြက္ရာမွာ အားလုံးရဲ႕ သေဘာဆႏၵေတြ ပါဝင္ဖို႔ တစ္ဖက္သတ္မျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း လတ္တေလာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဒီေကဘီေအအဖြဲ႕ေတြရဲ႕ တိုက္ပြဲေတြက သက္ေသသာဓကျပစရာအျဖစ္ ရွိေနပါတယ္။

တပ္မေတာ္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအက်ိဳးျပဳ ကရင့္တပ္မေတာ္ (ဒီေကဘီေအ) တို႔ အၾကား အာရွလမ္းမသစ္လို႔ေခၚတဲ့ ျမ၀တီ-ေကာ့ကရိတ္ အၾကားေဒသမွာ အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ဇူလိုင္လ ၂၀ ရက္ေန႔က်ရင္ ဖြင့္လွစ္ဖို႔ စီစဥ္ထားခဲ့တဲ့ လမ္းဖြင့္လွစ္မယ့္ ရက္ကေတာ့ ေ႐ႊ႕ဆိုင္း လိုက္ပါၿပီ။

မဟာမဲေခါင္စီမံကိန္းမွာ ပါဝင္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြအၾကား ဆက္သြယ္မယ့္ အာရွလမ္းမႀကီးရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ အဲဒီ လမ္းမဟာ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ရဲ႕အကူ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ See Sang ေဆာက္ လုပ္ေရးကုမၸဏီက ေဖာက္လုပ္ေနခဲ့တာပါ။ ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေန႔က စတင္ခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲဟာ လမ္းမနားမွာသာ ျဖစ္ခဲ့ေပ မယ့္ ေနာက္ဆုံး မွာေတာ့ လမ္းသစ္ေရာ၊ လမ္းေဟာင္းေနရာေတြ အျပင္ ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕အနီးမွာပါ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး အရပ္သား ခရီးသြားအခ်ိဳ႕ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရတာေတြလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

ဇူလိုင္လ ၇ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕အထြက္ ျမ၀တီ-ေကာ့ကရိတ္ လမ္းေဟာင္းအနီးမွာပဲ အနီးကပ္တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ပြား ခဲ့ၿပီး ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕ေပၚ မွာရွိတဲ့ အထက ၄ စာသင္ေက်ာင္းေပၚ ကို ေမာ္တာက်ည္ဆံ က်ေရာက္ေပါက္ကြဲ ခဲ့တာေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ အာရွလမ္းမေပၚမွာရွိတဲ့ ဒီေကဘီေအ တပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ဂိတ္ကို လမ္းဖြင့္ပြဲအတြက္ ဖယ္ရွားခိုင္ရာက စတင္လို႔ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး အတြက္ပါ အေရးပါတဲ့ ျမ၀တီ -ဘားအံ လမ္းေၾကာင္း ကိုပါ ေခတၱပိတ္ထားရတဲ့အထိ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အခုလို အာရွလမ္းမႀကီး အျဖစ္ ျဖစ္လာေတာ့မယ့္ လမ္းေပၚမွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေန တာကေတာ့ အင္မတန္ ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ၿပီး ဒီတိုက္ပြဲေတြကေတာ့ အဲဒီလမ္းေပၚမွာ တရားမဝင္ အခြန္ေကာက္ခံတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မီဒီယာေတြက အဆက္မျပတ္ေဖာ္ျပမႈေတြ ရွိလာခဲ့ၿပီးေနာက္မွာ ျဖစ္လာ ခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမတိုင္ခင္ အဲဒီမွာရွိတဲ့ ဂိတ္ေတြဖယ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုမႈအခ်ိဳ႕ရွိခဲ့ၿပီး ကရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီေနရာနားမွာပဲ အထင္လြဲခံရၿပီး ေသနတ္နဲ႔ အခ်ိန္ခံရမႈေတြက ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလအတြင္းကလည္း ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီတိုက္ပြဲေတြက အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြအၾကား နယ္ေျမသတ္မွတ္မႈ အတည္တက်မရွိတာ၊ ယုံၾကည္မႈ မရွိေသးတာနဲ႔ ရပ္တည္မႈ အက်ိဳးစီးပြားဆိုင္ရာ ကိစၥေတြေၾကာင့္နဲ႔ ပတ္သက္ေနတာပါ။

အေရးပါဆုံးအခ်က္ကေတာ့ ဒီအာရွလမ္း မသစ္စီမံကိန္းက ပဋိပကၡေဒသေတြ အတြင္း စီမံကိန္းေတြကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ရာမွာ အားလုံးရဲ႕ သေဘာဆႏၵ မပါဝင္ခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာမွ ပဋိပကၡေဒသေတြအတြင္း စီမံကိန္းေတြကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ရာမွာ အားလုံးရဲ႕ သေဘာဆႏၵနဲ႔ အက်ိဳးခံစားခြင့္ဆိုတဲ့ ကိစၥက ေတာ္ေတာ္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒီေကဘီေအ(ကလိုထူးေဘာ)

ဒီေကဘီေအ အဖြဲ႕ရဲ႕မူလအစဟာ ေကအန္ယူကေန ခြဲထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအတည္ျပဳၿပီး ေနာက္မွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူထားတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ ျပည္သူ႕စစ္ သို႔မဟုတ္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းရမယ္ဆိုတဲ့ မူဝါဒေၾကာင့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ မလုပ္လိုတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေစာလားဘြယ္ (ဗိုလ္ႏႈတ္ခမ္းေမႊး) ဦးေဆာင္တဲ့ ဒီေကဘီေအ အဖြဲ႕တခ်ိဳ႕က ျမ၀တီၿမိဳ႕ကို ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ့ေန႔မွာ ဝင္သိမ္းၿပီး တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ခဲ့ရာကစလို႔ ဒီေကဘီေအအဖြဲ႕က တပ္မေတာ္နဲ႔ ျပန္လည္တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ သူတို႔အ ဖြဲ႕ ျပန္ထြက္လာခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ဝန္းက်င္ေလာက္ကဆိုရင္ ျမ၀တီ-ေကာ့ကရိတ္လမ္း ညာဘက္ျခမ္းေဒသကေန ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးနဲ႔ ဘုရားသုံးဆူအၾကား ေဒသေတြမွာ လႈပ္ရွားေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေကဘီေအအဖြဲ႕အေနနဲ႔ အဲဒီလို တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုက္ပြဲေတြျပန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း ကစလို႔ ေကအန္ယူနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ လည္း မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ စထြက္စက လူအင္ အား ၅၀၀ ေလာက္သာရွိခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ အင္အား ၁ç၅၀၀ ေလာက္နဲ႔ ဗ်ဴဟာ ၃ ခု ေလာက္အထိ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဗ်ဴဟာႏွစ္ခုကေတာ့ ေကာ့ကရိတ္၊ ျမ၀တီ၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီး ေဒသေတြမွာ လႈပ္ရွားေနခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဗ်ဴဟာတစ္ခုကေတာ့ လႈိင္းဘြဲ႕ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာ လႈပ္ရွားေနတာပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေရာက္မွာေတာ့ ဒီေကဘီေအအဖြဲ႕ဟာ အျခား ကရင္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြျဖစ္တဲ့ ေကအန္ယူ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္း႐ုံး၊ KNU။ KNLA ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီတို႔လိုပဲ ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ဆိုသလို အစိုးရနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ေတြကို ခ်ဳပ္ဆိုလာခဲ့ပါတယ္။

ရပ္တည္ေရးအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္

အပစ္ရပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဒီေကဘီေအအဖြဲ႕ ရပ္တည္ဖို႔ ေနရာရခဲ့တဲ့ ေဒသေတြကလည္း က်န္တဲ့အဖြဲ႕ေတြေလာက္ တပ္ဖြဲ႕ရပ္တည္ေရးအတြက္ စီးပြားရွာလို႔ေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ နယ္ေျမက်ယ္ျပန္႔မႈနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရမႈေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေကအန္ယူ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံးနဲ႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြက ေရွ႕တန္းမွာ ရွိပါတယ္။ မူလ ဒီေကဘီေအျဖစ္ခဲ့တဲ့ နယ္ျခားေစာင့္အဖြဲ႕ေတြက ေသာင္းရင္းျမစ္ တစ္ေလၽွာက္မွာ ဂိတ္ေတြဖြင့္ေနခဲ့တာ ၾကာၿပီျဖစ္ၿပီး သစ္နဲ႔သတၱဳကုန္သြယ္မႈအျပင္ တျခားလုပ္ငန္းေတြကိုလည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရခဲ့တာေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ျဖစ္ေနခဲ့ပါၿပီ။ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြကိုလည္း ယူနီေဖာင္းက အစ၊ လက္နက္အဆုံး အဆင့္ျမင့္ျမင့္ တပ္ဆင္ေပးထားႏိုင္ပါတယ္။ ေကအန္ယူကေတာ့ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ အပစ္ရပ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ နယ္ေျမရွိတာေၾကာင့္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ေတာ့ အခက္အခဲ မရွိလွပါဘူး။ တပ္မဟာ အခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ရေနၿပီ။ ဂ်ပန္အစီစဥ္နဲ႔ လုပ္တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေကအန္ယူနယ္ေျမထဲမွာ လုပ္ေနတာပါ။

ဒီေကဘီေအ အေနနဲ႔ကေတာ့ ျခားနားလွပါတယ္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္အခ်ိဳ႕ ရွိေနေပမယ့္ အင္အားေထာင္နဲ႔ခ်ီရွိလွတဲ့ တပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ရပ္တည္ ေရးအတြက္ တရားမဝင္ဂိတ္ေတြက တစ္ရက္တစ္ရက္ကို သိန္းဆယ္နဲ႔ခ်ီရေနတဲ့ ဝင္ေငြေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးအေရးပါတဲ့ အေနအထားပါ။

ႏိုင္ငံေရးအရ ရပ္တည္မႈ

အပစ္ရပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ကရင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ၃ ဖြဲ႕နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရအၾကား ဆက္ဆံေရးကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေကအန္ယူနဲ႔က အေကာင္းဆုံး အေျခေနမွာရွိၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာင္စီ KNU ။ KNLA (PC) နဲ႔က မဆိုးတဲ့အေျခအေနမွာရွိေနကာ ဒီေကဘီေအနဲ႔ကေတာ့ သိပ္ၿပီး ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လွတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အပစ္ရပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၄ ခုနစ္အတြင္းမွာ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ခဲ့သလို အခု ၂၀၁၅ ခုနစ္အတြင္းမွာလည္း ျပန္ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတာကလည္း တစ္ဖြဲ႕နဲ႔တစ္ဖြဲ႕ ရပ္တည္ေနမႈျခင္း မတူသလို ႏိုင္ငံေရးအရ ရပ္တည္ပုံေတြ ကြဲျပားျခားနားတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္လို႔ ကရင့္အေရး ေလ့လာသူေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြအၾကား ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ တိုင္း အန္စီစီတီအဖြဲ႕မွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ဒီေကဘီေအ အဖြဲ႕အေနနဲ႔ ေကအန္ယူလို မဟုတ္ဘဲ ကခ်င္ လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕နဲ႔ က်န္တဲ့အဖြဲ႕ေတြလို ေသခ်ာၿပီး အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ အစဥ္တစိုက္ ေတာင္းဆိုခဲ့တာ ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္လို႔ ကရင့္အေရးေလ့လာသူေတြက ဆိုထားပါတယ္။

လမ္းမက စိုးမိုးနယ္ေျမနဲ႔ လုံၿခဳံမႈအရအေရးပါေန

ဒီေကဘီေအ အပစ္ရပ္ၿပီးခ်ိန္အထိ အာရွလမ္းမ လမ္းမသစ္က မရွိေသးပါဘူး။ လက္ရွိ လမ္းမသစ္က ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕အဝင္ (ဘားအံဘက္မွ အဝင္) လႈိဏ္၀ေက်း႐ြာကေန ၿမိဳ႕ကို ညာဘက္ျခမ္းကေန ပတ္ေက်ာ္ၿပီးမွ ေဒါနေတာင္ေျခကတစ္ဆင့္ ျမ၀တီၿမိဳ႕အထြက္ သကၤန္းညီေနာင္အေက်ာ္က ေဒါနေတာင္ အတက္အဆင္း ေနရာေတြမွာ နဂိုလမ္းေဟာင္းနဲ႔ ျပန္ခ်ိတ္ဆက္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလမ္းသစ္ကေန ဆင္းသြားရင္ ဒီေကဘီေအရဲ႕ အေရးပါတဲ့ တပ္စခန္းျဖစ္တဲ့ ေဝါေလကို ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ ေတာလမ္းသာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကားေတြနဲ႔ စစ္ယာဥ္တန္းေတြအဖို႔ သူတို႔ဌာနခ်ဳပ္ကို သြားဖို႔ အခ်ိန္အေတာ္ယူရဖြယ္ ရွိေနေပမယ့္ လမ္းေတြေကာင္းလာတဲ့အတြက္ သြားဖို႔က အရင္ကေလာက္ အခ်ိန္မယူ ရေတာ့ပါဘူး။ ဒီေကဘီေအအေနနဲ႔ အာရွလမ္းမေပၚမွာ ဂိတ္ကို အခိုင္အခံ့ ေဆာက္လုပ္ထား ခဲ့တာဟာ တပ္ဖြဲ႕ရပ္တည္ေရးအတြက္ အခြန္ရဖို႔အျပင္ လုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာ ႐ႈေထာင့္ကေနလည္း ပါဝင္ခဲ့ပုံရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း ေခတၱခဏပဲျဖစ္ျဖစ္ မဆုတ္ေပးခဲ့တာ ေနမွာပါ။ ဒီေကဘီေအတာဝန္ ရွိသူေတြကေတာ့ ခဏျဖစ္ျဖစ္ ဖယ္ေပးလိုက္ရင္ ေနာက္ကို ျပန္လည္အေျခခ်လို႔ မရေတာ့မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအေျခ အေနကလည္း အပစ္ရပ္ၿပီး ကာလအတန္ၾကာလာတဲ့အထိ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ ယုံၾကည္မႈ မတည္ေဆာက္ႏိုင္ေသးမႈရဲ႕ ျပယုဂ္တစ္ခုပါပဲ။

ပဋိပကၡေဒသအတြင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနဲ႔

စီမံကိန္းမွာ မွားယြင္းတဲ့ခ်ဥ္းကပ္မႈ

ဒီအာရွလမ္းကိစၥမွာ အေရးႀကီးဆုံးအခ်က္က ပဋိပကၡေဒသအတြင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္႐ြက္ရာမွာ တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ အဲဒီစီမံကိန္းကို ေဆာက္လုပ္ေနတဲ့ ထိုင္းကုမၸဏီနဲ႔ အဓိက ေထာက္ပံ့သူျဖစ္တဲ့ ေအဒီဘီ အာရွ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္တို႔ရဲ႕ ေပါ့ေလ်ာ့မႈေတြပါ။ သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ စီမံကိန္း စတင္ဖို႔အတြက္ ေဒသခံေတြရဲ႕ သေဘာထားဆႏၵ ရယူတာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ေဒသခံလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ သေဘာထား ရယူရာမွာေတာ့ ေပါ့ေလ်ာ့မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြထဲက ေကအန္ယူတစ္ဖြဲ႕နဲ႔သာ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိခဲ့ၿပီး လမ္းျဖတ္သန္းသြားလာမယ့္ ေနရာေတြကို စိုးမိုးနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဒီေကဘီေအအဖြဲ႕ဆီက သေဘာဆႏၵရယူခဲ့တာ မရွိပါဘူး။

“သူတို႔အဖြဲ႕ေတြေရာ အစိုးရကပါ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ ေဒသအတြင္း စီမံကိန္းႀကီးေတြ အေကာင္ထည္ေဖာ္ရာမွာ ေဒသခံ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ သေဘာဆႏၵရယူဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တာက ဒီေကဘီေအနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္လာရတာရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ပါပဲ။ ဒီလိုလုပ္တာဟာ ပဋိပကၡေတြကို ေဆြးေႏြးမႈ အေျချပဳေျဖရွင္းျခင္း Conflict sensitive resolution သေဘာတရားနဲ႔လည္း ဆန္႔က်င္ေနပါတယ္” လို႔ ကရင့္ေရးရာေကာ္မတီရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးျဖစ္တဲ့ ေစာေက်ာ္စြာက မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။

ေကအန္ယူ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံး ဒုတိယဥကၠ႒ ေနာ္စီဖိုးရာစိန္ရဲ႕ အစ္ကိုလည္း ျဖစ္တဲ့သူက ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး ျပဳလုပ္ရာမွာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြအတြက္ နယ္ေျမသတ္မွတ္မႈနဲ႔ အပစ္ရပ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ သေဘာမတူခင္ ၾကားကာလေတြမွာ အခြန္ေကာက္ခံခြင့္၊ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကိစၥရပ္ေတြ၊ ေနရာခ်ထားေရးနဲ႔ နယ္ေျမသတ္မွတ္ မႈဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြမွာ သေဘာတူညီမႈ မရေသးတာကလည္း ခုလိုတိုက္ပြဲျဖစ္တဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္ေတြ နဲ႔ ပတ္သက္တာပါ။ လတ္တေလာ အေနထားအရ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းက တိုင္းရင္းသားေဒသေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေသနတ္သံေတြ တိတ္မသြားေသးတဲ့အျပင္ တိုက္ပြဲေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ စစ္ေရးတင္းမာမႈေတြကလည္း စီးပြားေရးအရ အေရးပါတဲ့ေနရာေတြနဲ႔ စီမံကိန္းေတြနားမွာ ျဖစ္ေနတာပါ။

ဥပမာအားျဖင့္ သံလြင္ေရကာတာစီမံကိန္း ေတြဟာဆိုရင္ စီမံကိန္းအားလုံးဟာ ပဋိပကၡနဲ႔ တိုင္းရင္းသား နယ္ေျမေဒသေတြအတြင္းမွာ က်ေရာက္ေနပါတယ္။ စီမံကိန္းေတြနဲ႔ လုံၿခဳံ ေရးအေၾကာင္းျပ တပ္ေနရာခ်ထားမႈေတြက လည္းရွိလာဆိုေတာ့ ေဒသခံေတြ အဖို႔ကေတာ့ စိုးရိမ္မႈေတြ အျပည့္ပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ကလည္း သံလြင္စီမံကိန္းေတြျဖစ္တဲ့ ေနာင္ဖနဲ႔ မန္ေတာင္း စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႔ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ ေျမာက္ပိုင္းတပ္ေတြအၾကား တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေဒသခံေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ ေဘးလြတ္ရာကို ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ စီမံကိန္းေတြလုပ္မယ့္ ေနရာေတြကိုလည္း လုံၿခဳံေရး အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ တပ္ေနရာ ခ်ထားမႈေတြ မ်ားစြာလုပ္ေနၾကတယ္လို႔ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ အဲဒီစီမံကိန္းေတြကိုလည္း ေဒသခံျပည္သူေတြက ကန္႔ကြက္ေနၾကတာပါ။ မိုင္းတုံစီမံကိန္းဆိုရင္ စဖို႔ေတာင္လုပ္ေနၾကပါၿပီ။

အေကာင္းဆုံး သာဓက

ျမန္မာအေနနဲ႔လည္း ကုလသမဂၢရဲ႕ မူလတိုင္းရင္းမ်ိဳးႏြယ္စုေတြရဲ႕ အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ ေၾကညာစာတမ္း UN Declaration on Rights of Indigenous People ကို ေဆြးေႏြးစဥ္ကတည္းကလည္း မဲေပးထားခဲ့သလို စာတမ္းမွာလည္း လက္မွတ္ေရးထိုးထားပါတယ္။ အဲဒီစာတမ္းထဲမွာမွာလည္း ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္႐ြက္ရာမွာ ေဒသခံေတြရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ ရပ္တည္မႈေတြကို ထိခိုက္ျခင္းမရွိေစရလို႔ ေဖာ္ျပထားၿပီး ေဆာင္႐ြက္ရာမွာလည္း အားလုံးရဲ႕ သေဘာဆႏၵနဲ႔အညီ ထိခိုက္ျခင္းမရွိေအာင္ ရယူၿပီးမွ အေကာင္ထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ရမယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက အစိုးရကလည္း လိုက္နာမႈမရွိေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြကလည္း အဲဒါေတြကို လိုက္နာမႈမရွိၾကဘူး။ လက္တလုံးျခားလုပ္ၾကတယ္။ စီမံကိန္းေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြကအစေပါ့” လို႔ ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္မွ ေဒၚခြန္ဂ်ာက ေျပာပါတယ္။

အခုဆိုရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက မေရမရာျဖစ္ ေနခ်ိန္ ကာလအတြင္းမွာကို ပဋိပကၡနယ္ေျမ ေတြအတြင္းမွာပဲ စီမံကိန္းေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ျပင္ဆင္မႈေတြ မ်ားစြာလုပ္လာေနတာကို အထင္းသား ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္က ေကာင္းမြန္ေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရခင္မွာ အားလုံးရဲ႕ သေဘာဆႏၵေတြမပါဘဲ ျပဳလုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတာကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာ အေျခအေန ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအထဲကမွ အာရွလမ္းမသစ္တစ္ေလၽွာက္ လတ္တေလာျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြကေတာ့ အေကာင္းဆုံး ဥပမာျပစရာ အေျခအေနတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။

စိုင္းထြန္းေအာင္လြင္
The Ladies News Journal
https://www.facebook.com/News.TheLadies