ေရြးေကာက္ပြဲ စည္းမ်ဥ္းတခ်ိဳ႕ျပင္ေရး ေတာင္းဆို

 ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ အတိုင္းဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္စြာ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈေတြကို သက္ေသ အေထာက္အထားရဖို႔ ခက္ခဲတယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္မွ်တ့ဲ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္လာႏိုင္ေရးအတြက္ ေရြးေကာက္ ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရးဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းတခ်ိဳ႕ကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ကို လည္း ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ထံကို ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို မသိဂႌထိုက္က တင္ျပထားပါတယ္။

ႏို၀င္ဘာလအေစာပိုင္းမွာ က်င္းပဖို႔ စီစဥ္ထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ မဲဆႏၵရွင္ေတြ မဲထည့္ရတဲ့ အေျခအေန၊ မဲေရတြက္မႈေတြနဲ႔ မဲ႐ံုတြင္း အေျခအေနေတြကို မွတ္တမ္း ႐ိုက္ကူး ရယူခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတာကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ ျပည္တြင္း ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို ေတာင္းဆိုလုိက္ပါတယ္။ ျပည္တြင္း ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အဖြဲ႔မ်ား ပူးေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ပညာေပးေရးႏွင့္ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး မိတ္ဘက္မ်ား (ျမန္မာျပည္) အဖြဲ႔က မျမနႏၵာသင္းက ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့ အခ်က္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“မဲ႐ံုထဲမွာ ဓာတ္ပံုေတြ ဘာေတြ ႐ိုက္ခြင့္မရွိဘူး။ မွတ္တမ္းယူခြင့္ မရွိဘူးေပ့ါေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္တခ်က္က က်ေတာ့လည္း ေနာက္ထပ္ အပုိဒ္ ၄ ခ်က္မွာ ပါတာက၊ ေနာက္ထပ္တခုမွာ ပါေနတာက သက္ေသအေထာက္အထားနဲ႔တကြ တင္ျပမွပဲ အစီရင္ခံစာ ေရးလုိ႔ရမယ္ေပါ့ေနာ္။ သက္ေသ အေထာက္အထားနဲ႔တကြ တင္ျပသင့္တယ္ဆိုေတာ့ က်မတို႔က သက္ေသ ဘယ္လိုယူမလဲေပ့ါ။ ဥပမာ - ဒီမဲေရတြက္တဲ့ကိစၥကို က်မတို႔က ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ အဲဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်မတို႔က သက္ေသ ဘယ္လိုရွိမလဲေပ့ါ။ အဲဒါ က်မတို႔ စိုးရိမ္တယ္ေလ။ စိုးရိမ္တဲ့အခါက်ေတာ့ မဲေပးမႈကို မထိခိုက္ဘူးဆိုရင္ အားလံုး မဲေပးၿပီးသြားတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့ ၄ နာရီေပါ့ ညေန ၄ နာရီ မဲေရတြက္တဲ့အခ်ိန္မွာ က်မတို႔ကို မွတ္တမ္းယူခြင့္ ဘာညာ ျပဳဖို႔ေပ့ါေလ။ အဲဒီဟာေတြ ေနာက္ က်မတို႔ မရွင္းတဲ့ဟာေတြ က်မတို႔ ေမးတယ္။ ဥပမာ - မဲ႐ံုေပါ့၊ မဲ႐ံုဆိုတာ ဘယ္လိုလဲ။ ဘယ္ေလာက္ေလာက္အထိ အတုိင္းအတာကို မဲ႐ံုလို႔ သတ္မွတ္ထားသလဲေပါ့။ ဥပမာ - ဒီ မဲေပးတဲ့ေနရာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ မဲ႐ံုေတြရဲ႕ ျပင္ပ ဒီ ေက်ာင္း၀င္းႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီမွာက်ေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ေတြကလည္း တန္းစီၿပီးေတာ့ ေစာင့္ေနတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးဆိုလို႔ရွိရင္ က်မတို႔က မွတ္တမ္းယူခြင့္ ရွိသလားေပါ့။ ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးဟာ က်မတို႔ရဲ႕ ဒီဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္တာ ျဖစ္မလဲေပါ့။ အဲဒါမ်ိဳးေတြနဲ႔ က်မတို႔က သိခ်င္တာေလ။ က်မတို႔ဘက္က မွားယြင္းသြားလို႔ရွိရင္လည္း ဒီအေပၚမွာ က်မတို႔ဘက္က ျပႆနာေတြ မျဖစ္ခ်င္ဘူးေပါ့။”

ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဘက္ကေတာ့ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ ကတိမေပးခဲ့ဘဲ စဥ္းစား အေၾကာင္းျပန္မယ့္အေၾကာင္း တုံ႔ျပန္ခဲ့တယ္လို႔လည္း မျမနႏၵာသင္းက ေျပာပါတယ္။

“ဥပမာဆိုလို႔ရွိရင္ မဲ႐ံုထဲေတာ့ ႐ိုက္ခြင့္မရွိေပမဲ့ အျပင္ကေနၿပီးေတာ့မွ zoom စြဲၿပီးေတာ့မွ ႐ိုက္ေပါ့။ အဲလိုသေဘာမ်ိဳးနဲ႔လည္း သူတို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တိက်တဲ့ဟာမ်ိဳးတခုကိုေတာ့ က်မတို႔က တႏုိင္ငံလံုးအတုိင္းအတာနဲ႔ တျခားအဖြဲ႔ေတြကိုပါ က်မတို႔က စုေပါင္းၿပီးေတာ့မွ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ ထပ္ၿပီးေတာ့ ေပးပို႔ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”

ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရးဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြအရ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္လိုသူေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ထံကို ေလွ်ာက္ထားရမယ္ ဆုိတာဟာလည္း ႏုိင္ငံသားတေယာက္ရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ႏုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ရာ ေရာက္တယ္လို႔လည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ၂ ခုတို႔ရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳအရလည္း မဲဆႏၵရွင္ေတြ လက္လွမ္းမီတဲ့ ေနရာမွာ မဲေပးႏုိင္တဲ့ မဲ႐ံုေတြမရွိတာ၊ ေနာက္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းေတြ မွားယြင္းေနတာေၾကာင့္ လြတ္လပ္မွ်တတဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေရးကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ မျမနႏၵာသင္းက ေျပာပါတယ္။

“လြတ္လြတ္လပ္လပ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရွိရင္ က်မတို႔က ဘာအခက္အခဲေတြ ရွိသလဲဆုိေတာ့ ဥပမာ - လြတ္လြတ္လပ္လပ္ကေတာ့ ေပးမွာပဲ ဆရာမရယ္၊ ဒါေပမဲ့ မွ်တမႈ ရွိမယ္၊ မရွိဘူးဆုိတာ က်မတို႔ မေသခ်ာဘူး။ ဥပမာ - ဘယ္လိုလဲဆိုေတာ့ ဒီမဲေပးဖို႔အတြက္ကို လူ ၂၀၀၊ ၃၀၀ ေလာက္က ဟုတ္လား တျခားရြာကေနၿပီးေတာ့ လာရမယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ မဲ႐ံုေတြက ေက်းရြာအုပ္စုေတြမွာပဲ ရွိတာေလ။ အဲလိုမ်ိဳးဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲ့လိုမ်ိဳး လာဖို႔ဆုိရင္ လူေတြက မလာခ်င္ၾကေတာ့ဘူး။ က်မတို႔ ၂၀၁၀ အေတြ႔အႀကံဳတုန္းက ဘာေျပာလဲဆိုရင္ က်မတို႔ကို ရြာတရြာကေနၿပီးေတာ့ က်မတို႔ကို ေျပာတယ္။ ရန္ကုန္တုိင္းထဲမွာပဲေနာ္။ သူက ဘာေျပာလဲဆိုရင္ က်မတို႔က ေပးစရာမလိုဘူး။ က်မတို႔ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးက အရမ္းေကာင္းပါတယ္တဲ့။ ဘယ္လိုေကာင္းတာလဲလို႔ ေမးတဲ့အခါက်ေတာ့ သူက က်မတို႔ကိုယ္စား သူတေယာက္တည္းကေန မဲထည့္ေပးတာတဲ့။ အဆင္ေျပတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒါမ်ိဳးအထိကို က်မတို႔ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္လို႔ ေျပာရင္ေတာ့ လြတ္လပ္မွာပါ။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္လည္း ေပးလို႔ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီလြတ္လပ္မႈသည္ ဆိုလုိတာက လူထုက အဆင္မေျပႏုိင္ဘူးေပါ့။ လူထုအဆင္ေျပႏုိင္တဲ့ ေနရာမ်ိဳးမွာ မဲ႐ံုေတြ မရွိဘူး။ မဲစာရင္းေတြမွာ က်န္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီလူထုအတြက္ေတာ့ မွ်တမႈေတာ့ မရွိႏုိင္ပါဘူး။”

ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေရး စည္းမ်ဥ္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြအရ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္လုိသူေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ထံကို တရား၀င္ ေလွ်ာက္ထားၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က သတ္မွတ္ေပးတဲ့ နယ္ေျမေတြမွာသာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အၿပီးမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာကို သက္ေသနဲ႔တကြ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ထံကို တင္ျပရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတာေၾကာင့္ မဲ႐ံုတြင္း မွတ္တမ္းရယူခြင့္ကိုလည္း တဘက္က ပိတ္ပင္ထားတာေၾကာင့္ သက္ေသရေရး အခက္ေတြ႔မယ့္ အေရးအေပၚမွာ စိုးရိမ္ မကင္းျဖစ္ေနၾကပါတယ္။

မသိဂႌထိုက္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com