၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းအတိုင္း အကဲခတ္ႏိုင္ဖို႔ Carter Center ေမွ်ာ္လင့္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၅ ခုနွစ္ကုန္ေလာက္မွာ က်င္းပမယ့္ အေထြေထြ  ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႔တခုအေနနဲ႔ ေရရွည္ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖို႔ စိတ္၀င္စားတဲ့ အေၾကာင္း အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း တဦး ျဖစ္သူ ဂ်င္မီကာတာ ထူေထာင္ဖဲြ႔စည္း ထားတဲ့ Carter Center အဖဲြ႔ႀကီးက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ တနလၤာေန႔က ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပဲ ေကာ္မရွင္ကေန ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပဲြ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖဲြ႔ေတြကို လာခြင့္ျပဳမယ့္ အေၾကာင္း တရား၀င္ ေျပာဆိုတဲ့ အေပၚမွာ အခုလိုတုံ႔ျပန္လိုက္တာပါ။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာရဲ႕ Carter center ဟာ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔တခုအေနနဲ႔ အကဲခတ္ေလ့လာၿပီး အစီရင္ခံျပဳစုေနတာပါ။ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔ သူတို႔အေနနဲ႔ စိတ္၀င္စားမႈ အျပည့္ရွိတဲ့အေၾကာင္း ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Carter Center ရဲ႕ဒီမိုကေရစီေရးရာ တဲြဖက္ညြန္ၾကားေရးမႉး Avery Davis-Roberts က အခုလိုေျပာပါတယ္။

“Carter Center အဖဲြ႔ႀကီးအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက်င္းပမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔တခုအေနနဲ႔ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ စိတ္၀င္စားပါတယ္။  မၾကာခင္အနာဂတ္မွာ ေရြးေကာက္ပဲြ ေရရွည္ေစာင့္ၾကည့္သူေတြအျဖစ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္လို႔လည္း က်မတို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားတာပါ။ ဒါအျပင္ Carter Center ရဲ႕ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာေရြးေကာက္ပဲြအကဲခတ္မ်ားအတြက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒ စည္းမ်ည္း စည္းကမ္းအတိုင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။”

အသက္ (၉၀)ရွိေနၿပီျဖစ္တဲ့ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာကိုယ္တိုင္လည္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလက ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသြားေရာက္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရအပါအ၀င္ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔နဲ႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။

အခု လက္ရွိကာလမွာ Carter Center ဟာ အျခားႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔ေတြနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး  တူနီရွား၊ မိုဇန္းဘတ္နဲ႔ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံေတြက ေရြးေကာက္ပဲြ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာေရြးေကာက္ပဲြ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေတြအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲရက္မတိုင္ခင္ ရက္အနည္းငယ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပတဲ့ေန႔အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈက အဓိက အေရးပါပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပြင့္လင္း၊ တရားမွ်တမႈ ရွိေစဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြ လာေရာက္တဲ့အခါမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္ေပးဖို႔  လိုအပ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ဥေရာပသမဂၢကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရြးေကာက္ပဲြအကဲခတ္ေတြကို ေစလႊတ္ဖို႔ အဆင့္သင့္ရွိေၾကာင္း ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ပထမဆံ ုးျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီး Roland Kobia က ေျပာဆိုထားတာပါ။ တကယ္လို႔မ်ား ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေတြထားဖို႔ အစီအစဥ္ရွိမယ္ဆိုရင္ ဥေရာပ သမဂၢအေနနဲ႔ အကူအညီေပးခ်င္ေၾကာင္းသူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီလိုႏိုင္ငံတကာက လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ေတြ ေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ေရြးေကာက္ပဲြကို ပိုၿပီး သိကၡာတက္ေစတယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး Roland Kobia ကဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ၂၀၁၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ေတြကို ဖိတ္ေခၚ လက္ခံတာမ်ဳိးမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပခ်ိန္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔  အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာကြ်မ္းက်င္သူ ႏွစ္ဦးနဲ႔ သတင္းေထာက္ ၃ ဦး လာေရာက္ဖို႔  ဖိတ္ၾကားခဲ့တဲ့အျပင္  အာဆီယံအပါအဝင္ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔  တျခားႏိုင္ငံေတြကိုပါ လာေရာက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔  ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္က ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။

လာမယ့္ ၂၀၁၆ ဇန္နဝါရီလ ၃၁ ရက္ ေန႔မွာ လႊက္ေတာ္သက္တမ္းကုန္မွာ ျဖစ္ၿပီး လႊက္ေတာ္ ဒုတိယသက္တမ္း ေခၚေပးႏိုင္ဖို႔ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာလကုန္ သို႔မဟုတ္ ႏိုဝင္ဘာလဆန္းမွာ မျဖစ္မေနက်င္းပမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္ရွင္။

အင္ၾကင္းႏိုင္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/myanmar-is-to-hold-election-in-2015-october-november-/2490426.html

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြ မဲေရတြက္ရန္ျပင္ဆင္ေနသည့္ မဲ႐ံုမႉးတစ္ဦး။